Spółka z o.o. udzieliła w styczniu 2010 r. oprocentowanej pożyczki członkowi zarządu w wysokości 500.000 zł. Zgodnie z postanowieniami umowy, transze pożyczki miały być przekazywane na rachunek pożyczkobiorcy w terminach i kwotach przez niego wskazanych. Termin spłaty pożyczki wraz z odsetkami spółka wyznaczyła na 28 lutego 2011 r. Spółka nie prowadzi działalności w zakresie udzielania pożyczek.
Kiedy powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT?
Czy czynność udzielenia ww. pożyczki można potraktować jako czynność dokonywaną sporadycznie (w myśl art. 90 ust. 6 u.p.t.u.), jeśli na rachunek bankowy pożyczkobiorcy przekazano 32 transze pożyczki?
Jaki wpływ na powstanie obowiązku podatkowego będą miały:
- brak spłaty pożyczki lub odsetek w wyznaczonym terminie
- wydłużenie terminu spłaty pożyczki wraz z odsetkami?

W mojej w przedstawionej sytuacji w opisanej sytuacji mamy do czynienia ze "sporadycznością" w rozumieniu wskazanego przepisu. Jednak z uwagi na brak jednoznacznych interpretacji słowa "sporadyczne" sugeruje zwrócenie się do właściwego organu podatkowego o rozstrzygnięcie wskazanej kwestii. Pozwoli to na uniknięcie negatywnych skutków podatkowych w razie ewentualnej kontroli.
Do usługi udzielenia pożyczki należy zastosować ogólną zasadę dotyczącą identyfikacji momentu powstania obowiązku podatkowego. Szczegóły w uzasadnieniu.
Użycie w art. 90 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., słowa "sporadycznie" powoduje znaczne rozbieżności interpretacyjne. MF w wydawanych przez siebie interpretacjach indywidualnych posługuje się bowiem bardzo często słownikową definicją tego wyrażenia.
Taki sposób definiowania wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z 18 września 2009 r., IPPP1-443-715/09-2/JB, w którym czytamy:
"(...) zgodnie z art. 90 ust. 6 u.p.t.u. do obrotu, o którym mowa w ust. 3 nie wlicza się obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub usług wymienionych w załączniku nr 4 poz. 3, w zakresie w jakim czynności te są dokonywane sporadycznie. Ustawodawca zarówno w akcie zasadniczym jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy nie zdefiniował pojęcia sporadycznie. Z definicji słownikowych wynika, iż sporadyczny to: zjawiający się, występujący od czasu do czasu, nieregularnie, przypadkowy (...) Z uwagi na fakt, że głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest nabywanie nieruchomości i świadczenie na nich usług budowlanych, należy uznać, że czynność dwukrotnego udzielenia przez Wnioskodawcę pożyczki miała charakter incydentalny, nie nosi ona znamion działalności podstawowej, a jest jedynie uzupełnieniem tej działalności. Nie jest ona również konieczna do prowadzenia działalności głównej. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż udzielenie przez Spółkę pożyczek swojemu wspólnikowi może być uznane za czynności sporadyczne w rozumieniu art. 90 ust. 6 u.p.t.u. Zgodnie z cytowanym wyżej przepisem, obrotu uzyskanego z tytułu dokonania tych czynności nie uwzględnia się dla potrzeb obliczenia proporcji, o której stanowi art. 90 ust. 3 u.p.t.u. (...)".
W konsekwencji w mojej opinii uznać należy, iż w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia ze "sporadycznością", jednak z uwagi na mogące pojawić się ryzyko podatkowe zakwestionowania takie sposobu rozumienia wskazanego przepisu sugeruje o zwrócenie się do właściwego organu podatkowe o wydanie interpretacji.
Do usługi udzielenia pożyczki należy zastosować ogólną zasadę dotyczącą identyfikacji momentu powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z nią obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia wykonania usługi (art. 19 ust. 4 u.p.t.u.).
Przez dzień wykonania usługi należy rozumieć dzień, w którym:
1) nastąpiła zapłata przez pożyczkobiorcę należnych odsetek lub
2) upłynął termin zapłaty odsetek naliczonych (niezapłaconych)
– w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpiło pierwsze.
Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z 29 września 2009 r., IPPP2/443-727/09-4/AS, w którym czytamy:
"(...) obowiązek podatkowy przy pożyczkach finansowych świadczonych poza systemem bankowym powstaje z momentem wykonania usługi, tzn. zapłaty należnych odsetek lub z upływem terminu zapłaty należnych odsetek. Obowiązek ten będzie powstawał częściowo z momentem zapłaty każdej kwoty odsetek lub z upływem każdego terminu zapłaty odsetek. Jeżeli natomiast wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wykonania usługi (zapłaty odsetek lub upływu terminu zapłaty odsetek) (...)".
Fakt spłaty odsetek w terminie późniejszym niż określony w umowie pozostaje bez znaczenia dla momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Gdy będzie istniał obowiązek wystawienia faktury, obowiązek podatkowy powstanie nie później niż siódmego dnia od dnia wykonania usługi, tj. od dnia otrzymania należnych odsetek bądź upływu terminu płatności odsetek określonego w umowie, w zależności od tego, które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej.