Ulga na seniora polega na zwolnieniu od opodatkowania przychodów (dochodów) osiąganych przez seniorów, z określonych źródeł przychodów. Oczywiście tak jak ma to miejsce w innych preferencjach dotyczących opodatkowania dochodów, aby z niej skorzystać trzeba spełnić określone ustawą warunki.

Warunki te określa art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm., dalej jako ustawa o PIT). Omawiana ulga to nic innego jak zwolnienie od podatku dochodowego dochodu uzyskiwane przez tzw. „seniora”. Seniorem w myśl przepisu jest podatnik uzyskujący dochód, który ukończył 60. roku życia (w przypadku kobiety) i 65. roku życia (w przypadku mężczyzny). Limit zwolnienia jest jednak jeden i wynosi 85 528 zł. Wyjaśniając metodę działania ulgi w najprostszy sposób, można powiedzieć, że w sytuacji przekroczenia przez podatnika limitowanej dla celów ulgi kwoty przychodów podatek będzie naliczany od nadwyżki ponad tę kwotę. Przy czym należy mieć na uwadze, że od 2022 r. kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł (dla przychodów opodatkowanych skalą podatkową). Z tego powodu dla seniorów korzystających w roku podatkowym z ulgi dla seniora i rozliczających swoje przychody wg skali podatkowej (12  proc./32 proc.) suma odliczeń będzie wynosić 115 528 zł.

Czytaj również: Komu przysługuje ulga dla pracującego seniora >>

Nie można pobierać emerytury

Trzeba jednak wskazać na dodatkowe warunki, których spełnienie da seniorom możliwość skorzystania z prawa do omawianej ulgi. Otóż poza wskazanym wiekiem ustawa o PIT wskazuje, że podatnicy, aby móc z niej skorzystać po przekroczeniu wskazanych w ustawie warunków wiekowych, pomimo nabycia uprawnień nie otrzymują:

  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 933 ze zm.),
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2528),
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji, agencji bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego biura antykorupcyjnego, straży granicznej, straży marszałkowskiej, służby ochrony państwa, państwowej straży pożarnej, służby celno-skarbowej i służby więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1626 ze zm.),
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.),
  • świadczenia, o którym mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4a ustawy o PIT, tj. świadczenia pieniężnego, otrzymywanego po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw,
  • uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju Sądów Powszechnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2072 ze zm.),
  • świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia;

 

Z ulgi dla seniora będą mogli skorzystać również podatnicy, którzy pobierają emeryturę, jednak z uwagi na chęć skorzystania z tej ulgi, zawieszą prawo do jej pobierania.

Ważne, aby pamiętać, że osiągane przez seniora przychody podlegają zwolnieniu pod warunkiem, że podlega on z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 ze zm.).

Jeśli więc podatnik ukończył przykładowo w 2022 r. 65 lat i nabył prawo do emerytury, ale jej nie pobiera i nadal jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, i z tego to tytułu jest objęty ubezpieczeniami społecznymi, to fakt ten nie stoi na przeszkodzie temu, aby mógł on skorzystać z ulgi dla seniora. Stąd jego dochody ze stosunku pracy będą zwolnione z podatku do wysokości 85 528 zł. Dodatkowo w stosunku do pozostałej kwoty, wynagrodzenia (ponad 85 528 zł) senior będzie uprawniony do skorzystania z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł dochodu. Dochód jest rozumiany jako przychód (wynagrodzenie brutto), pomniejszony o koszty uzyskania przychodów, składki na ubezpieczenia społeczne opłacane po stronie pracownika oraz ewentualne inne odliczenia.

Przychody objęte ulgą

Dla skorzystania przez seniora z omawianej ulgi znaczenie ma również rodzaj osiąganego przychodu. Otóż tzw. ulga dla seniora ma zastosowanie wyłącznie, po spełnieniu ww. warunków, do przychodów osiągniętych:

  1. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (w tym również w przypadku stosowania podwyższonych, 50 proc. kosztów uzyskania przychodów),
  2. z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT,
  3. z pozarolniczej działalności gospodarczej, do której zastosowanie ma opodatkowanie wg skali podatkowej, wg tzw. stawki liniowej (art. 30c ustawy o PIT), stawką 5 proc. (tzw. ulga IP Box) albo opodatkowanych zgodnie z ustawą z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm., dalej jako ustawa o ryczałcie).

Dodatkowo powyższy katalog przychodów został rozszerzony o zasiłek macierzyński, o którym mowa w  ustawie z 2 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732 ze zm., dalej, jako ustawa o zasiłkach). W przypadku osiągania przez podatnika przychodów z kilku z wyżej wymienionych źródeł, co do których możliwe jest stosowanie ulgi, przychody te podlegają sumowaniu.

Ulga nie obowiązuje w przypadku osiągania przez seniora m.in. następujących przychodów:

  1. z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (z wyjątkiem macierzyńskiego),
  2. z umów o dzieło,
  3. z najmu prywatnego,
  4. ze sprzedaży akcji,
  5. z praw autorskich (z wyjątkiem tych uzyskanych w ramach umowy o pracę),

 

Meritum Podatki 2024 ebook

Aleksander Kaźmierski

Sprawdź  

Pracodawca nie pobierze zaliczek w trakcie roku

Ulga dla seniora może być stosowana u podatnika już w trakcie roku podatkowego, tj. przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. W takiej sytuacji płatnik podatku nie będzie obliczał ani pobierał z wynagrodzenia podatnika zaliczek na podatek dochodowy aż do momentu przekroczenia przez podatnika kwoty przychodu w wysokości 85 528 zł.

Jeśli więc firma zatrudnia pracownika, który jest uprawniony do korzystania z ulgi dla seniora i ten powiadomi go o tym fakcie, to pracodawca (płatnik) nie będzie naliczał podatku od wynagrodzenia tego podatnika aż do momentu przekroczenia limit przychodu w wysokości 85 528 zł brutto. Po przekroczeniu tego limitu płatnik pobierze podatek, jednak jedynie od nadwyżki ponad przekroczony limit.

Warunkiem stosowania ulgi w trakcie roku jest złożenie przez podatnika płatnikowi stosownego oświadczenia na piśmie, z którego wynikać będzie, że podatnik spełnia warunki do stosowania zwolnienia.

Powyższe oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i zawiera klauzulę o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Płatnik stosuje zwolnienie najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał oświadczenie. Oczywiście w przypadku, gdy stan faktyczny ulegnie zmianie, podatnik będzie zobowiązany powiadomić o tym płatnika. Po uzyskaniu takiego powiadomienia, płatnik nie będzie uwzględniał zwolnienia najpóźniej od kolejnego miesiąca, w którym otrzymał powiadomienie.

Począwszy od 2023 r. oświadczenie o stosowaniu przez płatnika ulgi dla seniora, pracownik składa na druku PIT-2, wypełniając część „Oświadczenie podatnika składane płatnikowi w sprawie zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy”. Za pomocą tego samego druku, podatnik wycofuje swoje oświadczenie w sprawie ulgi, zaznaczając odpowiednio pole „niniejszym oświadczam, że wycofuję złożone oświadczenie”.

Limit 50-procentowych kosztów

W przypadku skorzystania przez podatnika ze zwolnienia przychodów z tytułu omawianej ulgi, należy pamiętać również, że jej postanowienia odnoszą się do strony kosztowej rozliczenia podatkowego seniora. Otóż w przypadku korzystania ze zwolnienia z tytułu ulgi dla seniora, koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, stosuje się w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu. Natomiast w przypadku stosowania u pracownika 50 proc. kosztów uzyskania przychodów i jednoczesnego korzystania przez tego pracownika ze zwolnienia z tytułu ulgi dla seniora, suma łącznych kosztów uzyskania przychodów (50 proc.) oraz przychodów zwolnionych od podatku w zakresie przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej (za 2023 r. jest to kwota  120 000 zł).

Jeśli więc przykładowo do przychodów uzyskiwanych ze stosunku pracy zastosowanie u seniora mogą mieć 50 proc. koszty uzyskania przychodów np. z tytułu przeniesienia praw autorskich i przychody te w 2023 r. były wyższe niż 120 000 zł, to w takiej sytuacji podatnik będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z tytułu ulgi dla seniora względem przychodów do wysokości 85 528 zł. Jeśli chodzi natomiast o wysokość możliwych do zastosowania 50 proc. KUP, będą one w tym przypadku limitowane do wysokości 34 472 zł (120 000 zł – 85 528 zł).

Ulgę dla seniora podatnicy rozliczają w swoim zeznaniu rocznym.

Co istotne, w przypadku stosowania ulgi dla seniora należy pamiętać, że limit kwotowy zwolnienia (85 528 zł) jest łączny dla:

  1. ulgi dla seniora (art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT),
  2. ulgi na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT)),
  3. ulgi 4+ (art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT)) oraz
  4. ulgi dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT).

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.