W przedmiotowej sprawie spółka, na podstawie umów leasingu operacyjnego, oddawała swoim klientom środki transportu do odpłatnego używania. Zdarzało się jednak, że z upływem podstawowego okresu umowy, w wyniku cesji umowy leasingu operacyjnego zmieniał się korzystający. Spółka zwróciła się więc do fiskusa o potwierdzenie stanowiska, że w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego rozliczenie tej umowy po cesji jest kontynuowane na dotychczasowych zasadach.

Fiskus uznał jednak, że w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego, rozliczenie tej umowy po cesji nie jest kontynuowane na dotychczasowych zasadach. W takiej sytuacji należało zbadać, czy dana umowa nadal spełnia wymogi zawarte w art. 17b ust. 1 ustawy o CIT. Jeżeli nie, to do ustalenia skutków podatkowych tej umowy należało stosować przepisy dotyczące najmu lub dzierżawy. A wówczas zaliczenie wydatków związanych z określoną umową następowałoby z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o CIT (odpowiednio też w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT). Korzystający miałby wówczas prawo rozpoznać koszt podatkowy z tytułu opłat za używanie samochodu osobowego wyłącznie do wysokości kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za jeden kilometr (na podstawie ewidencji przebiegu pojazdów).

Sprawa ostatecznie trafiła do WSA we Wrocławiu. Zdaniem sądu wstąpienie podmiotu trzeciego w prawa i obowiązki przewidziane w prawie podatkowym dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy istnieje podstawa takiej sukcesji. Jeżeli brak jej w prawie podatkowym, to nie możemy jej wywodzić z innej dziedziny prawa, np. prawa cywilnego. A w stanie prawnym obowiązującym do 1 stycznia 2013 r. ani ustawa o CIT, ani Ordynacja podatkowa nie regulowały kwestii następstwa prawnego w przypadku cesji umowy leasingu operacyjnego. Regulację w tym zakresie zawierał natomiast Kodeks cywilny.

Poza tym sąd przyjął, że formułowanie przez art. 17b ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o CIT warunków uznania umowy leasingu do celów podatkowych jedynie w sposób przedmiotowy, nie oznacza, że zawarta już umowa leasingu powinna być traktowana w odpowiedni sposób dla celów podatkowych po zmianie korzystającego. Przyjęcie takiego stanowiska prowadziłoby do przeniesienia praw podatkowych w drodze umowy bez podstawy prawnej. Należało więc ocenić, czy suma opłat ustalonych w umowie odpowiadała co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu i czy umowa została zawarta na czas oznaczony (wówczas 40 proc. normatywnego okresu amortyzacji lub 10 lat).

Dopiero z dniem 1 stycznia 2013 r. ustawodawca nowelizując art. 17a pkt 2 ustawy o CIT dopuścił możliwość zmian podmiotowych w zawartych umowach leasingu z konsekwencjami w zakresie praw i obowiązków podatkowych. Obecnie więc w przypadku zmiany korzystającego podstawowy okres umowy uważa się za zachowany, jeżeli inne postanowienia umowy nie uległy zmianie. Oznacza to, że skoro prawo podatkowe do 31 grudnia 2012 r. nie dopuszczało przeniesienia uprawnień z jednego korzystającego na drugiego korzystającego w wyniku umowy cesji, to w pełni uzasadnionym była konieczność zbadania, czy na dzień wstąpienia nowego korzystającego w stosunek leasingu, na miejsce dotychczasowego korzystającego, umowa ta stanowiła podatkową umowę leasingu operacyjnego.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 27 marca 2013 r., I SA/Wr 141/13

Zobacz także:

CIT: zmiana strony umowy leasingu skuteczna od 1 stycznia

CIT: opłata leasingowa to jednorazowy wydatek