1 stycznia 2012 r. mija termin obowiązywania przewidzianego w ustawie o podatku akcyzowym  zwolnienia dla węgla i koksu przeznaczonych do celów opałowych, więc ze względu na specyfikę tych wyrobów należy w sposób szczególny uregulować zasady ich opodatkowania. Przyjęta konstrukcja opodatkowania akcyzą wyrobów węglowych zakłada ich opodatkowanie na ostatnim etapie obrotu, kiedy wyroby te będą sprzedane podmiotowi, który je zużyje i nie będzie korzystał z żadnego zwolnienia ze względu na przeznaczenie wyrobów węglowych. Obrót nimi na wcześniejszych etapach, a więc sprzedaż pomiędzy pośredniczącymi podmiotami węglowymi, będzie zwolniony od akcyzy, przy spełnieniu przez nie wymaganych warunków zwolnienia.

Ponieważ do wyrobów węglowych nie będzie miała zastosowania procedura zawieszenia poboru akcyzy, ogólna definicja sprzedaży nie będzie miała tu zastosowania, nie chodzi bowiem o opodatkowanie samego tylko przeniesienia posiadania tych wyrobów. Projekt wprowadza więc katalog czynności podlegających opodatkowaniu i wprowadza zasadę jednokrotnego opodatkowania wyrobów węglowych. Jeżeli kwota akcyzy zostanie z tytułu dokonania określonej czynności podlegającej opodatkowaniu, określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dokonania dalszej czynności podlegającej opodatkowaniu.

Szczególna regulacja dotyczyć będzie momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju. Będzie on powstawał, co do zasady z dniem wydania wyrobów węglowych lub wykonania czynności zrównanych ze sprzedażą. W przypadku jednak, gdy sprzedaż jest potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy będzie powstawał z dniem wystawienia faktury, nie później niż w 7 dniu od dnia wydania wyrobów węglowych.

Podatnik dokonujący obrotu wyrobami węglowymi będzie miał obowiązek składania deklaracji podatkowych do 25 dnia przypadającego w drugim miesiącu od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Wyjątek stanowić będzie sytuacja dotycząca podatnika nabywającego wewnątrzwspólnotowo, na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, wyroby węglowe z zapłaconą akcyzą na terytorium państwa członkowskiego, który zobowiązany będzie złożyć deklarację uproszczoną w terminie 10 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek składania deklaracji nie wystąpi w przypadku działalności obejmującej czynności zwolnione od akcyzy.

Przewidziane w projekcie zwolnienia od akcyzy wyrobów węglowych dzielą się na dwie kategorie: zwolnienia wynikające z konstrukcji podatku i zwolnienia związane z przeznaczeniem tych wyrobów. Te pierwsze związane są z koncepcją opodatkowania wyrobów węglowych na ostatnim etapie obrotu w momencie ich sprzedaży podmiotowi, który je zużyje i nie będzie korzystał z żadnego zwolnienia. Zatem obrót na wcześniejszych etapach będzie zwolniony, pod warunkiem, że będzie miał miejsce pomiędzy pośredniczącymi podmiotami węglowymi. Zwolnienia związane z przeznaczeniem wyrobów węglowych obejmują wszystkie obligatoryjne i fakultatywne zwolnienia przewidziane w dyrektywie 2003/96/WE.

Projektowana ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2012 r. z wyjątkiem przepisów umożliwiających zainteresowanym podmiotom rozpoczęcie działalności jako pośredniczące podmioty węglowe, które wejdą w życie z dniem ogłoszenia nowelizacji.