Zakład pracy ma zawartą umowę z lekarzem przeprowadzającym badania profilaktyczne. Lekarz ten nie wydał jednemu z pracowników zaświadczenia o braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy. Pracownik dostarczył zaświadczenie od innego lekarza, który takie zaświadczenie wydał.
Jak w takiej sytuacji ma postąpić zakład pracy?
Przeprowadzanie badań profilaktycznych nie polega na uzyskaniu pozytywnego orzeczenia dla pracownika za wszelką cenę, poprzez wykonywanie kolejnych badań u kolejnych lekarzy aż do skutku.
Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) - dalej r.b.l.p. badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Na marginesie trzeba także wskazać, iż zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 z późn. zm.) - dalej u.s.m.p. badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia, z podstawową jednostką służby medycyny pracy.
Jednocześnie prawodawca przewidział tryb na wypadek, gdyby pracodawca lub pracobiorca nie zgodzili się z treścią wydanego przez lekarza medycyny pracy orzeczenia. Otóż stosownie do treści § 5 ust. 1 r.b.l.p. pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z treścią wydanego zaświadczenia może wystąpić, w ciągu 7 dni od dnia wydania zaświadczenia, za pośrednictwem lekarza, który wydał to zaświadczenie, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania. Ponowne badanie, przeprowadza się w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy właściwym ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik, a jeżeli kwestionowane zaświadczenie zostało wydane przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy - w najbliższej jednostce badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy. Ponowne badanie powinno być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest ostateczne. Orzeczenie to jest podstawą do wydania przez lekarza przeprowadzającego ponowne badanie zaświadczenia o zdolności do wykonywania pracy.
Procedura weryfikacji poprawności orzeczenia lekarskiego winna być prowadzona według wskazanych wyżej zasad. To, że lekarz medycyny pracy wyda orzeczenie stwierdzające istnienie przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku dla pracodawcy oznacza, że takie przeciwwskazania istnieją. Aby zweryfikować pierwotne orzeczenie należy złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownego badania.
Zaznaczyć należy także, iż rolą pracodawcy nie jest spełnienie jedynie warunków formalnych, lecz faktyczne zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom. Otóż w wyroku z dnia 19 grudnia 1980 r., I PR 87/80, SN wskazał wyraźnie, iż "obowiązek zakładu pracy wynikający z unormowania zawartego w treści art. 94 pkt 4, a także w art. 15 k.p. - podniesiony do rangi podstawowej zasady prawa pracy - ma niewątpliwie na celu zapewnienie pracownikowi bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa, a nie tylko do realizacji obowiązków z powszechnie obowiązujących bhp."
Nie trudno się domyślić, że wszystko można załatwić, także orzeczenie lekarskie potwierdzające zdolność pracownika do pracy, mimo że pracownik w istocie takiej zdolności nie ma. W procedurze badań profilaktycznych nie chodzi jednak o uzyskanie orzeczenia o zdolności za wszelką cenę, aż do skutku o kolejnego lekarza medycyny pracy. Nie jest także rolą pracodawcy ani pracownika uznanie, które z tych dwóch istniejących orzeczeń o sprzecznej treści jest właściwe, a które nie.
Kamil Szymański
Jak w takiej sytuacji ma postąpić zakład pracy?
Przeprowadzanie badań profilaktycznych nie polega na uzyskaniu pozytywnego orzeczenia dla pracownika za wszelką cenę, poprzez wykonywanie kolejnych badań u kolejnych lekarzy aż do skutku.
Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) - dalej r.b.l.p. badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Na marginesie trzeba także wskazać, iż zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 z późn. zm.) - dalej u.s.m.p. badania wstępne, okresowe i kontrolne pracowników oraz inne świadczenia zdrowotne są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia, z podstawową jednostką służby medycyny pracy.
Jednocześnie prawodawca przewidział tryb na wypadek, gdyby pracodawca lub pracobiorca nie zgodzili się z treścią wydanego przez lekarza medycyny pracy orzeczenia. Otóż stosownie do treści § 5 ust. 1 r.b.l.p. pracownik lub pracodawca, który nie godzi się z treścią wydanego zaświadczenia może wystąpić, w ciągu 7 dni od dnia wydania zaświadczenia, za pośrednictwem lekarza, który wydał to zaświadczenie, z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania. Ponowne badanie, przeprowadza się w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy właściwym ze względu na miejsce świadczenia pracy lub siedzibę jednostki organizacyjnej, w której jest zatrudniony pracownik, a jeżeli kwestionowane zaświadczenie zostało wydane przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy - w najbliższej jednostce badawczo-rozwojowej w dziedzinie medycyny pracy. Ponowne badanie powinno być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Ustalone na jego podstawie orzeczenie lekarskie jest ostateczne. Orzeczenie to jest podstawą do wydania przez lekarza przeprowadzającego ponowne badanie zaświadczenia o zdolności do wykonywania pracy.
Procedura weryfikacji poprawności orzeczenia lekarskiego winna być prowadzona według wskazanych wyżej zasad. To, że lekarz medycyny pracy wyda orzeczenie stwierdzające istnienie przeciwwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku dla pracodawcy oznacza, że takie przeciwwskazania istnieją. Aby zweryfikować pierwotne orzeczenie należy złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownego badania.
Zaznaczyć należy także, iż rolą pracodawcy nie jest spełnienie jedynie warunków formalnych, lecz faktyczne zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom. Otóż w wyroku z dnia 19 grudnia 1980 r., I PR 87/80, SN wskazał wyraźnie, iż "obowiązek zakładu pracy wynikający z unormowania zawartego w treści art. 94 pkt 4, a także w art. 15 k.p. - podniesiony do rangi podstawowej zasady prawa pracy - ma niewątpliwie na celu zapewnienie pracownikowi bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa, a nie tylko do realizacji obowiązków z powszechnie obowiązujących bhp."
Nie trudno się domyślić, że wszystko można załatwić, także orzeczenie lekarskie potwierdzające zdolność pracownika do pracy, mimo że pracownik w istocie takiej zdolności nie ma. W procedurze badań profilaktycznych nie chodzi jednak o uzyskanie orzeczenia o zdolności za wszelką cenę, aż do skutku o kolejnego lekarza medycyny pracy. Nie jest także rolą pracodawcy ani pracownika uznanie, które z tych dwóch istniejących orzeczeń o sprzecznej treści jest właściwe, a które nie.
Kamil Szymański