Tylko w tym roku Straż Pożarna kilkukrotnie reagowała na zdarzenia związane z niekontrolowanym wyciekiem amoniaku w obiektach wyposażonych w instalacje chłodnicze. Zdarzenia takie nie należą do rzadkości, a szkodliwy wpływ amoniaku na zdrowie człowieka jest niezaprzeczalny. W przypadku instalacji chłodniczych ilość wykorzystywanego w nich amoniaku liczona jest zazwyczaj w tonach, stąd duży wyciek może mieć katastrofalne skutki. Z uwagi na powyższe, w przypadku instalacji chłodniczych zasilanych amoniakiem niezbędne jest spełnienie dodatkowych wymagań w zakresie bhp.

Zobacz także: Butli z gazami palnymi nie należy ogrzewać do temperatury wyższej niż 35°C>>

Wymagania te zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych w zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego (Dz. U. Nr 98, poz. 902) – dalej r.i.a. Zgodnie z § 2.r.a.i. prace przy obsłudze ww. instalacji zalicza się do prac szczególnie niebezpiecznych w rozumieniu ogólnych przepisów bhp i tym samym pracownicy zatrudnieni przy tych pracach powinni odbywać rokrocznie szkolenia okresowe. Konieczne jest również spełnienie w przypadku prowadzenia takich prac wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p.
Do obowiązków pracodawcy należy m.in., zgodnie z § 81 r.b.h.p., określenie szczegółowych wymagań bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, a zwłaszcza zapewnienie:
1) bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;
2) odpowiednich środków zabezpieczających;
3) instruktażu pracowników, obejmującego w szczególności:
a) imienny podział pracy,
b) kolejność wykonywania zadań,
c) wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach.

@page_break@

Zobacz także: Instruktaż wstępny może kończyć się sprawdzianem wiedzy i umiejętności>>

Dodatkowo, zgodnie z r.i.a., pracowników zatrudnionych przy obsłudze amoniakalnych instalacji chłodniczych zapoznaje się z:
1) ich schematem technicznym oraz usytuowaniem głównych zaworów odcinających;
2) zasadami bhp, z uwzględnieniem:
a) ratownictwa chemicznego i sposobów postępowania w razie awarii, w szczególności niekontrolowanego wycieku amoniaku lub pożaru,
b) udzielania pierwszej pomocy, ze szczególnym uwzględnieniem poparzeń lub zatrucia amoniakiem,
c) instrukcją obsługi technicznej instalacji i bezpieczeństwa pożarowego.

Zobacz także: Zagrożenia przy magazynowaniu materiałów niebezpiecznych>>

Szczegółowe wymagania w zakresie eksploatacji instalacji chłodniczych amoniakalnych oraz dodatkowych rozwiązań organizacyjnych zostały określone w r.i.a. Reguluje ono również wymagania dotyczące sposobu postępowania w przypadku niekontrolowanego uwolnienia amoniaku. Zgodnie z § 19. r.a.i. w przypadku wycieku amoniaku:
1) uruchamia się wentylację awaryjną;
2) odcina się dopływ amoniaku do tej części instalacji, z której nastąpił wyciek;
3) przystępuje się do neutralizacji par amoniaku przy użyciu mgły wodnej lub preparatów chemicznych;
4) opróżnia się uszkodzony odcinek instalacji z amoniaku, jeżeli jest to możliwe w danej sytuacji;
5) powiadamia się pracodawcę.
Z pomieszczeń skażonych lub zagrożonych parami amoniaku ewakuuje się pracowników. Ewakuacja pracowników powinna przebiegać w miarę możliwości w stronę przeciwną do kierunku wiatru, a ze strefy skażonej tymi parami także poprzecznie do kierunku wiatru.

Zobacz także: Jakie są wytyczne bhp dotyczące stosowania amoniaku w zakładzie pracy?>>

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.