CO TO ZA PRAWO?
Rozporządzenie z 1952 r. w sprawie bhp w zakładach przetwórstwa rybnego

Kontynuując cykl “starego, ale dobrego prawa bhp”, przypominamy nadal obowiązujące rozporządzenie Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 14 listopada 1952 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach przetwórstwa rybnego. (Dz. U. Nr 47, poz. 317) – dalej r.b.h.p.r. Zostało ono wydane na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 325 z późn. zm.) oraz art. 2 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 sierpnia 1927 r. o zapobieganiu chorobom zawodowym i ich zwalczaniu (Dz. U. Nr 78, poz. 676). Przepisy r.b.h.p.r., które dotychczas nie były ani razu zmieniane dotyczą środków ochrony życia i zdrowia osób, zatrudnionych w zakładach przetwórstwa rybnego dla celów spożywczych.

Przed 58 laty ministrowie postanowili, że zakłady przetwórstwa rybnego nie mogą mieścić się w budynkach nieskanalizowanych i pozbawionych sieci wodociągowej, podwórze powinno mieć twardą nawierzchnię, a na wolnej przestrzeni należy założyć zieleńce (czy w którymkolwiek ze współczesnych aktów prawnych jest mowa o potrzebie urządzania zieleńców w zakładzie pracy!?). Podwórze powinno być oświetlone w porze nocnej.
Przepisy r.b.h.p.r. nakazują, by odpadki produkcyjne były składowane tylko w przeznaczonych na ten cel, szczelnie zamykanych, metalowych naczyniach lub zbiornikach, z których powinny być wywożone nie rzadziej niż raz na 8 godzin. Ponadto powinien znajdować się zapasowy zbiornik na przypadek nadmiernego nagromadzenia się odpadków produkcyjnych. Ścieki produkcyjne powinny być odprowadzane przez podwórze kanałami krytymi i odkażane oraz oczyszczane stosownie do obowiązujących przepisów przed wpuszczeniem do kanalizacji lub do wód gruntowych.
Ściany pomieszczeń pracy powinny być do wysokości co najmniej 2 m wyłożone płytkami ceramicznymi, a ściany i sufity powinny być utrzymane w kolorach jasnych z wyjątkiem wędzarni i solarni ryb oraz pomieszczeń manipulacyjnych.
Podłogi powinny być szczelne, gładkie, nieśliskie, z materiału nienasiąkliwego, odpornego na działanie chemiczne ścieków i posiadać spadki do kanałów odpływowych, które powinny być przykryte kratą z materiału nierdzewnego. Urządzenia kanalizacyjne powinny być zaopatrzone w zamknięcia syfonowe. Na posadzce na miejscach stanowisk roboczych należy ułożyć kraty drewniane.

Przestrzeń w pomieszczeniu pracy, przypadająca na każdego pracownika powinna wynosić co najmniej 15 m3 (obecnie, zgodnie z ogólnymi przepisami bhp, 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia, niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.), a wysokość pomieszczeń co najmniej 3,25 m (obecnie 3 m w świetle, pod warunkiem że w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia), przy czym powierzchnia podłogi powinna wynosić co najmniej 5 m2 na każdego pracownika najliczniejszej zmiany (obecnie 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).
Każde pomieszczenie pracy powinno posiadać okna zapewniające w dzień dostateczny dopływ światła naturalnego. W porze letniej okna powinny być zaopatrzone w siatki ochronne przeciw muchom. Pomieszczenia pracy powinny być w zimnej porze roku ogrzewane, przy czym temperatura nie powinna przekraczać temperatury dopuszczalnej przez warunki technologiczne. W każdym pomieszczeniu pracy powinny znajdować się w odpowiedniej liczbie hydranty umożliwiające zmywanie podłogi i ścian.

Stoły służące do pracy przy przerobie ryb powinny mieć powierzchnią szczelną, gładką, nienasiąkliwą, spadową, z urządzeniem do odpływu wody i posiadać instalacje, wodociągową, dostarczającą ciepłą wodę o temperaturze około 30°. Brzegi stołu powinny być zaokrąglone i podniesione ku górze co najmniej do 5 cm. Stoły powinny być dostosowane do wykonywania pracy w pozycji siedzącej. Przy stołach należy zainstalować krzesła do pracy z oparciem nastawialnym. Między stanowiskami pracy przy stole powinna być zachowana odległość co najmniej 1 m.
Do przerobu wolno przyjmować tylko ryby świeże, a obcinanie głów i patroszenie dużych ryb powinno być zmechanizowane. Noże do pracy powinny mieć ochrony, zapobiegające obsuwaniu się ręki na ostrze noża, a pracownicy powinni posiadać pochwy do noży noszone na pasku. Noże po pracy powinny być czyszczone i wyjaławiane. Trzonki noży powinny być wykonane z twardego, nienasiąkliwego drewna. Ostrzenie noży należy powierzyć specjalnie do tej pracy wyznaczonemu pracownikowi fachowemu. Tarcza szlifierska powinna być osłonięta ochronnym kapturem i posiadać ekran ochronny ze szkła bezodpryskowego.

Przy soleniu i patroszeniu ryb, narażającym na skaleczenie ośćmi, należy pracować w przystosowanych do tej pracy rękawicach, a ryby ze zbiorników należy wyjmować aluminiową, dziurkowaną szuflą. Zakład pracy jest obowiązany do zaopatrzenia pracowników w sprzęt ochrony osobistej oraz odzież specjalną i obuwie o podeszwach drewnianych, natomiast pracowników zatrudnionych w tranowni - w obuwie o podeszwach skórzanych.
Tekst r.b.h.p.r. powinien być wywieszony w pomieszczeniach pracy w miejscu widocznym.