Od 1 stycznia 2024 r. dorosłe osoby z niepełnosprawnością, które w dużym stopniu są zależne od wsparcia innych, mogą wnioskować o świadczenie wspierające. To nowy rodzaj świadczenia, które skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Ma ono częściowo pokryć wydatki wynikające z jej szczególnych potrzeb.

Czytaj również: Świadczenie wspierające – od czego zacząć>>

Prawo do ubezpieczenia zdrowotnego

Jeśli opiekun osoby z niepełnosprawnością, która pobiera świadczenie wspierające, nie może podjąć zatrudnienia ze względu na potrzebę wspierania jej, ma prawo do ubezpieczenia zdrowotnego opłacanego przez ZUS, podobnie jak ubezpieczenia emerytalnego czy rentowego.

Kwestie ubezpieczenia określa art. 6 ustawy o świadczeniu wspierającym oraz art. 6c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. - ZUS opłaca za osoby wspierające osobę z niepełnosprawnością, która pobiera świadczenie wspierające, składki: emerytalne, rentowe i zdrowotną. Muszą być to osoby wspólnie z osobą z niepełnosprawnością zamieszkujące i gospodarujące, przez okres sprawowania opieki. Osoby te nie mogą także podejmować zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej – wskazuje Magdalena Januszewska, radca prawny specjalizujący się w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Prawo do objęcia ubezpieczeniem społecznym, czyli emerytalnym i rentowymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje tylko jednej osobie wspierającej osobę z niepełnosprawnością.

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 1/2024

Sprawdź  

Jeśli opiekun podejmie pracę, nie zaważy to na jego ubezpieczeniu zdrowotnym

Jak podkreśla mec. Januszewska, opiekun może mieć więc ubezpieczenie albo z tytułu świadczenia wspierającego albo z pracy, jeśli się na nią zdecyduje. - Świadczenie wspierające będzie tzw. słabym tytułem do ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Tego samego zdania jest dr Tomasz Lasocki, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Zauważa, że świadczenie wspierające generuje dwa rodzaje ubezpieczenia: dla osoby pobierającej świadczenie wspierające i dla opiekuna, który go wspiera. - Dla osoby z niepełnosprawnością świadczenie wspierające jest mocnym tytułem do ubezpieczenia. Wzmocniono go faktem, że może ona pracować i nie traci ubezpieczenia. Natomiast dla opiekuna to będzie tytuł do ubezpieczenia, które łatwo zaniknie. Jest to tytuł drugiej kategorii, jeśli chodzi o ubezpieczenia społeczne – mówi. Chodzi o to, że jeśli opiekun podejmie decyzję o przyjęciu np. umowy zlecenia, zanika mu tytuł do ubezpieczenia społecznego z tytułu świadczenia wspierającego (jego warunkiem jest bowiem niepodejmowanie zatrudnienia). – Jeśli opiekun dorobiłby nawet małą kwotę, np. 300 zł miesięcznie, to w obecnym systemie straci na tym, jeśli chodzi o ubezpieczenie społeczne – dodaje dr Lasocki.

Sytuacja wygląda lepiej, jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne. Tutaj podjęcie pracy przez opiekuna spowoduje utratę prawa do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu świadczenia wspierającego. – Jednak w zamian za to, będzie mu należne ubezpieczenie zdrowotne z tytułu np. umowy zlecenie – komentuje dr Lasocki. Nie ma znaczenia, czy opiekun będzie miał umowę o pracę, czy umowę zlecenie w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego. Warto przypomnieć, że ubezpieczenia zdrowotnego ani społecznego nie daje umowa o dzieło. – Chyba że opiekunem byłby student, który dorabia na umowę o dzieło i wtedy może zwrócić się do uczelni o ubezpieczenie zdrowotne – podaje przykład dr Lasocki.

 

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 1/2024 >>


Podstawa ubezpieczenia zdrowotnego to kwota świadczenia wspierającego

Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest kwota pobieranego świadczenia wspierającego - art. 81 ust. 8 pkt 9d ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Podobnie podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe także jest kwota pobieranego przez wspieraną osobę z niepełnosprawnością świadczenia wspierającego – na podstawie art. 18 ust. 5f ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.