TK: wojskowi mają prawo do wypłaty emerytury za okres gdy jej doręczenie nie było możliwe

Przepis na podstawie którego wojskowym nie są wypłacane świadczenia należne za okres od wstrzymania wypłaty z powodu niemożności doręczenia świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ich wypłatę, jest niezgodny z Konstytucją- orzekł TK.

Trybunał Konstytucyjny odroczył wejście wyroku w życie do dnia 1 stycznia 2015 r.

8 kwietnia 2014 r. Trybunał orzekł, że art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zakresie, w jakim wypłata świadczeń pieniężnych jest wznawiana od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu w związku z ustaniem przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia pieniężnego, gdy świadczenie to nie mogło być doręczone z przyczyn niezależnych od wojskowego organu emerytalnego, jest niezgodny z art. 2 konstytucji.

Zdaniem Prokuratora Generalnego, który był wnioskodawcą, zakwestionowany przepis jest niezgodny z zasadą sprawiedliwości społecznej wynikającą z art. 2 konstytucji. Nie przewiduje bowiem wypłaty świadczeń pieniężnych za okres, w którym nie można ich było doręczyć z przyczyn niezależnych od wojskowego organu emerytalnego.

Trybunał Konstytucyjny podzielił stanowisko wnioskodawcy co do niezgodności zaskarżonego przepisu z art. 2 konstytucji. Trybunał podkreślił, że sprawa odnosi się nie tylko do mechanizmu wznawiania wypłaty emerytury, lecz także innych świadczeń pieniężnych przysługujących w ramach wojskowego systemu zabezpieczenia społecznego.

Zdaniem Trybunału prawa do świadczeń pieniężnych z wojskowego systemu zabezpieczenia społecznego są prawami majątkowymi w rozumieniu art. 64 ust. 2 konstytucji. Niektóre z nich wiążą się także z konstytucyjnym prawem do zabezpieczenia społecznego (art. 67 konstytucji). Z tego względu należy się im ochrona prawna, a ustawodawca powinien powstrzymać się od przyjmowania regulacji, które mogłyby pozbawić te prawa ochrony lub mogłyby tę ochronę ograniczyć.

Zdaniem Trybunału zakwestionowany przepis narusza zakaz arbitralnego traktowania, wynikający z zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 konstytucji). Traktuje tak samo sytuacje, w których świadczenia nie można było doręczyć z powodu zaniedbania lub niestaranności samego świadczeniobiorcy, jak i sytuacje, w których świadczeniobiorca nie jest odpowiedzialny za to, że świadczenia nie można mu było doręczyć (np. w razie jego nagłej hospitalizacji). W każdej sytuacji skutek jest ten sam – świadczeniobiorca nie może uzyskać zaległych świadczeń. Tymczasem ustawodawca powinien oceniać te sytuacje odmiennie. Obecna regulacja prowadzi więc do arbitralnego ograniczenia praw do świadczeń pieniężnych przysługujących w ramach wojskowego systemu zabezpieczenia społecznego.

Trybunał Konstytucyjny ocenił zakwestionowany przepis jako niezgodny również z wynikającym z art. 2 konstytucji zakazem nadmiernej ingerencji w konstytucyjne prawa podmiotowe. Świadczeniobiorca, któremu wstrzymano wypłatę świadczeń, nie może uzyskać żadnych świadczeń za okres od wstrzymania wypłaty do jej wznowienia. Jest to rozwiązanie nadmiernie ingerujące w jego prawa do tych świadczeń, niemające żadnego konstytucyjnego uzasadnienia.

Na wniosek Sejmu Trybunał Konstytucyjny odroczył wejście wyroku w życie do dnia 1 stycznia 2015 r. Odroczenie wejścia wyroku w życie jest ponadto związane z uchwaleniem przez Sejm ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin. Ustawa ta zmierza do zmiany m.in. przepisu zakwestionowanego w niniejszej sprawie. Zdaniem Trybunału odroczenie wejścia wyroku w życie do dnia 1 stycznia 2015 r. pozwoli na dokończenie zaawansowanych prac legislacyjnych nad ustawą.