Niekiedy choroba trwa tak długo, że limit dni na chorobowym już wyczerpaliśmy. Co wtedy zrobić gdy nadal nie wróciliśmy do pełnej sprawności? Złożyć wniosek do ZUS o świadczenie rehabilitacyjne. Przysługuje osobie, która po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal jest chora, a dalsze leczenie lub rehabilitacja dają jej szanse na odzyskanie zdolności do pracy.
Zasiłek chorobowy może trwać do 182 dni lub do 270 dni gdy niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą bądź przypada w trakcie ciąży, albo do 91 dni po ustaniu ubezpieczenia.
- Po upływie maksymalnego okresu pobierania zasiłku chorobowego, chory może starać o świadczenie rehabilitacyjne. Warunkiem otrzymania świadczenia rehabilitacyjnego jest to, że osoba, wyczerpała okres pobierania zasiłku chorobowego i nadal jest niezdolna do pracy, jednak po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego rokuje powrót do niej. O przyznaniu świadczenia decyduje lekarz orzecznik ZUS – informuje Iwona Kowalska-Matis, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie dolnośląskim.
Jak otrzymać świadczenie rehabilitacyjne?
Rzeczniczka wyjaśnia, że aby otrzymać świadczenie rehabilitacyjne nie wystarczy samo zwolnienie lekarskie. Konieczne jest złożenie wniosku (ZNp-7) o nie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz OL-9), które wypełnia lekarz, wywiad zawodowy z miejsca pracy (formularz OL-10). Druk OL-10 nie jest konieczny, jeśli niezdolność do pracy powstała po okresie ubezpieczenia lub gdy składany jest wniosek o przedłużenie świadczenia rehabilitacyjnego. Formularza tego nie składają również osoby prowadzące działalność pozarolniczą.
Po złożeniu wniosku należy oczekiwać na wezwanie na badanie przez lekarza orzecznika. Jeśli stan zdrowia chorego uniemożliwia odbycie podróży do jednostki ZUS, lekarz orzecznik przeprowadzi badanie w miejscu jego pobytu. Orzeczenie lekarza będzie podstawą do wydania decyzji.
- Świadczenie rehabilitacyjne może być przyznane na okres przywrócenia zdolności do pracy, najdłużej na 12 miesięcy. Może ono być przyznane jednorazowo lub w częściach – tłumaczy Kowalska-Matis. - To lekarz orzecznik decyduje wydając orzeczenie o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego na konkretny okres. Jeśli jest on krótszy niż 12 miesięcy, a choroba nie ustąpiła, można złożyć wniosek o kontynuację świadczenia - dodaje.
Sprawdź w LEX: Czy zwolnienie lekarskie w związku z pobytem w szpitalu przerywa świadczenie rehabilitacyjne? >
Po wydaniu orzeczenia przez lekarza orzecznika ubezpieczony ma prawo odwołać się od niego, może to zrobić w ciągu 14 dni. Również w ciągu 14 dni od wydania orzeczenia prezes ZUS ma prawo wnieść zarzut wadliwości. Jeżeli nie zostanie wniesiony ani sprzeciw, ani zarzut wadliwości orzeczenie staje się prawomocne. Na jego podstawie ZUS wydaje decyzję.
Kiedy złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne?
ZUS radzi, aby starania o świadczenie rehabilitacyjne rozpocząć co najmniej 6 tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Jeżeli wniosek zostanie złożony później może to spowodować jego rozpatrzenie już po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego.
Termin na rozpatrzenie przez ZUS wniosku wynosi 60 dni od daty wpływu kompletnego wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, a w przypadku badania przez komisję lekarską 30 dni od daty wydania orzeczenia.
Wysokość uzależniona od długości świadczenia
Świadczenie rehabilitacyjne jest świadczeniem, które przysługuje w wysokości 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku przez okres pierwszych 3 miesięcy. Za pozostały okres (czyli od 4 do 13 miesiąca) ubezpieczony otrzymuje świadczenie w wysokości 75 proc.. Świadczenie w wysokości 100 proc. jest wypłacane wtedy, gdy ta niezdolność do pracy przypada na okres ciąży. W takim wypadku wymagane jest zaświadczenie lekarskie, potwierdzające ciążę.
Czytaj też w LEX: Podstawa wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego. Waloryzacja świadczenia >
Komu nie przysługuje świadczenie rehabilitacyjne?
Świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobom uprawnionym do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, urlopu dla poratowania zdrowia i rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Osoba, która pobiera świadczenie rehabilitacyjne nie może pracować ani w inny sposób dorabiać. Jakiekolwiek zajęcie zarobkowe pozbawi ją prawa do świadczenia.
Czytaj też: Zwolnienie bez wypowiedzenia po wyczerpaniu okresu zasiłkowego >
Czy trzeba wyzdrowieć w ciągu 12 miesięcy?
Na takie pytanie odpowiedział już w 2016 roku Sąd Najwyższy. W uchwale z 2 lutego 2016 r. (III UZP 16/15) SN stwierdził, że przesłanką przysługiwania świadczenia rehabilitacyjnego jest ustalenie, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, bez konieczności stwierdzenia, że nastąpi to w terminie 12 miesięcy od wyczerpania zasiłku chorobowego
W sprawie chodziło o pracownika leczonego onkologicznie kardiologicznie, który najpierw przebywał na zasiłku chorobowym, a potem przez kilka miesięcy na świadczeniu rehabilitacyjnym. Po jego upływie ZUS odmówił mu prawa do dalszego świadczenia ze względu na to, że nie rokował odzyskania zdolności do pracy w ciągu 12 miesięcy od "wstrzymania zasiłku chorobowego". Ubezpieczony odwołał się do sądu, ale ten oddalił je. Sąd apelacyjny stwierdził zaś, że w orzecznictwie sądów powszechnych wykształciła się wykładnia iż warunkiem przyznania świadczenia jest stwierdzenie pozytywnego rokowania co do odzyskania zdolności do pracy w ciągu 12 miesięcy. Ze względu jednak na wykładnię funkcjonalną art. 18 ust. 2 ustawy zasiłkowej i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, sąd w celu rozwiania wątpliwości zwrócił się z zagadnieniem prawnym do Sądu Najwyższego.
Ten stwierdził, że choroba i jej skutek (niezdolność do pracy) to dwa różne pojęcia. Aby pracownik mógł otrzymać świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego choroba musi uniemożliwić czasowo lub na stałe albo przynajmniej utrudnić wykonywanie pracy, a tym samym pozbawić pracownika zarobków lub spowodować ich zmniejszenie. Przy czym niezdolność do pracy wywołanej chorobą ma mieć charakter przejściowy, w odróżnieniu od trwałej, której skutków nie da się przewidzieć.
Warunki nabycia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego określają art. 18 ust. 1 i art. 18 ust. 7 (oraz art. 13 ust. 1, art. 15 i art. 17 w zw. z art. 22) ustawy. Pierwszy z nich określa warunki pozytywne, a pozostałe - negatywne.
Pozytywnymi są:
1. wyczerpanie zasiłku chorobowego;
2. nadal występująca niezdolność do pracy;
3. rokowanie odzyskania zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji leczniczej.
Przepis ten nie określa więc terminu, w którym ma nastąpić odzyskanie zdolności do pracy. Dla uznania, że warunek ten jest spełniony wystarcza więc jedynie to, aby istniały rokowania odzyskania zdolności do pracy w wyniku dalszego leczenia lub rehabilitacji leczniczej.
Termin nie dłuższy niż 12 miesięcy wyznacza natomiast art. 18 ust. 2 ustawy, który jednak, co wynika z jego wykładni gramatycznej, nie jest przepisem określającym warunki nabycia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, lecz wyznaczającym jedynie maksymalny termin wypłaty tego świadczenia. SN uznał więc, że nie jest trafna prezentowana w orzecznictwie sądów powszechnych koncepcja, w myśl której przysługiwanie świadczenia rehabilitacyjnego przez okres 12 miesięcy powoduje, że rokowanie odzyskania zdolności do pracy musi zamknąć się również w tym okresie, bo przepisy określają tylko okres, przez który świadczenie jest wypłacane.
Sprawdź w LEX: Czy po zwolnieniu z pracy pracownik może wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.