Stanowisko do gaszenia płonącego metanu pomoże w szkoleniu górników

Imitacja wyrobiska, gdzie w warunkach zbliżonych do naturalnych symulowane będzie zapalenie metanu i akcje gaśnicze, powstała w kopalni Jankowice w Rybniku. Zlokalizowane na powierzchni stanowisko szkoleniowe pomoże w kształceniu młodych górników.

To drugie takie miejsce w Kompanii Węglowej. Pierwsze uruchomiono dwa lata temu w kopalni Bielszowice w Rudzie Śląskiej. Dotychczas przeszkolono tam ponad 1,8 tys. górników. Podobne stanowisko szkoleniowe ma w przyszłości powstać w kopalni Brzeszcze. Inicjatorem tego typu ćwiczeń jest Kompanijny Ośrodek Szkolenia, którego zadaniem jest sprawdzanie umiejętności i podnoszenie kwalifikacji pracowników kopalń.
Większość polskich kopalń należy do grupy zakładów o największym zagrożeniu metanowym; tylko w kilku kopalniach nie ma tego gazu. W ciągu minionych dziesięciu lat tylko w Kompanii Węglowej było kilkanaście wypadków związanych z wybuchem lub zapaleniem metanu.
Aby lepiej zaznajomić pracowników z zagrożeniem metanowym i metodami jego zwalczania Kompanijny Ośrodek Szkolenia stworzył w Jankowicach imitację wyrobiska, służącą do nauki aktywnego gaszenia tego gazu w podziemnych chodnikach.
Zarówno w rybnickim, jak i rudzkim ośrodku młodzi górnicy mogą samodzielnie, przy użyciu środków gaśniczych, ugasić płonący metan. Gaz wypływa z dysz umieszczonych w ścianie stanowiska szkoleniowego. Podobnie metan pali się w warunkach podziemnych, gdy wypływa np. z ociosu (boku) eksploatowanej ściany lub z czoła przodka drążonego wyrobiska.
Do gaszenia płonącego gazu używa się gaśnic proszkowych, które jako jedyne skutecznie ugaszą taki pożar; nie skutkuje woda. Autorzy programu szkoleniowego przekonują, że praktyczne zajęcia przy imitacji "metanowej" ściany nie tylko wzbogacą wiedzę młodych górników, ale też pomogą im odpowiednio zachować się w obliczu prawdziwego zagrożenia. Własnoręczne użycie środków gaśniczych podczas symulowanego zapalenia gazu może pomóc w uniknięciu paniki oraz walce ze stresem podczas prawdziwej akcji.
O tym, że odpowiednia reakcja pozwala uniknąć tragedii, przypomina incydent sprzed ponad siedmiu lat w rudzkiej kopalni Halemba, gdzie ponad tysiąc metrów pod ziemią metan zapalił się między organami urabiającymi kombajnu. Płomień szybko ugaszono przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego, a 25-osobową załogę wycofano w bezpieczne miejsce. Rok później w tej samej kopalni metan i pył węglowy zabiły 23 górników.
Stanowisko w kopalni Jankowice będzie używane zarówno podczas wstępnych szkoleń nowoprzyjętych pracowników, jak i w kursach górników strzałowych, przodowych, kombajnistów i operatorów zmechanizowanych obudów ścianowych. Ze stanowiska do aktywnego gaszenia palącego się gazu będą mogli również korzystać uczniowie szkół górniczych współpracujących z Kompanią Węglową.
Metan - bezbarwny i bezwonny gaz towarzyszący złożom węgla - jest częstą przyczyną górniczych katastrof. Im głębiej, tym więcej jest tego gazu. W Kompanii Węglowej ze złóż metanowych pochodzi ponad dwie trzecie wydobywanego węgla. Prawie połowa złóż zaliczona została do dwóch najwyższych kategorii zagrożenia. Spośród 15 kopalń Kompanii tylko dwie - Piast i Ziemowit są wolne od metanu.
Stworzenie imitacji metanowego wyrobiska to kolejny element zmian w programach szkolenia młodych górników, służących wzmocnieniu praktycznej części kursów. W ostatnich latach pracę w górnictwie rozpoczęło wielu młodych ludzi. Badania dowiodły, że blisko 80 proc. nowych pracowników kopalń nie miało wcześniej kontaktu z górnictwem. Stąd m.in. potrzeba szkolenia ich w warunkach najbardziej zbliżonych do rzeczywistości.