Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni w przypadku przyjęcia jednego dziecka,  nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

 
Po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego pracownik może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni - w przypadku przyjęcia jednego dziecka.
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego udzielany jest na pisemny wniosek pracownika, który powinien zawierać:
1)   imię i nazwisko pracownika;
2)   imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka (dzieci) przyjętego na wychowanie, na które ma być udzielony urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego;
3)   wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Do wniosku dołącza się:
1)   oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka;
2)   kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.
Kodeks pracy nie określa terminu na złożenie wniosku o udzielenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. W praktyce przyjmuje się, iż powinno to nastąpić niezwłocznie po spełnieniu przesłanek nabycia prawa do urlopu, tj. po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika i udzielić urlopu na okres wskazany we wniosku.
Natomiast urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Wniosek o udzielenie pracownikowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego zawiera:
1)   imię i nazwisko pracownika;
2)  wskazanie terminu zakończenia korzystania z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego;
3)   wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop rodzicielski w pełnym wymiarze.
Do wniosku dołącza się:
1)  oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka;
2)   kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.
Pracownik może też, nie później niż 21 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, złożyć (jeden) pisemny wniosek o udzielenie mu, bezpośrednio po urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Wniosek powinien zawierać:
1)   imię i nazwisko pracownika;
2)   imię i nazwisko oraz datę urodzenia dziecka, na które ma być udzielony urlop rodzicielski;
3)   wskazanie daty, od której ma być udzielony urlop rodzicielski.
Do wniosku dołącza się:
1)   oświadczenie pracownika o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka;
2)   kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję.