Ubezpieczony zwrócił się do organu rentowego z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. ZUS przyjął, że ubezpieczony wykazał staż ubezpieczeniowy, uzupełniony pracą w rolnictwie, w wymiarze 25 lat. Wnioskodawca przepracował w szczególnych warunkach 13 lat, 4 miesiące i 2 dni. ZUS nie zaliczył do tego okresu odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej. Uznał, że ubezpieczony nie może domagać się przyznania mu prawa do emerytury.
Przyznana emerytura
Ubezpieczony wniósł odwołanie do sądu. SO przyznał rację skarżącemu. Zmienił więc zaskarżoną decyzję i ustalił ubezpieczonemu prawo do emerytury. SO uznał, że ubezpieczony przez okres 2 lat i 5 miesięcy odbywał zasadniczą służbę wojskową. Wydłużony okres służby związany był z wprowadzeniem stanu wojennego. Przed i po służbie ubezpieczony świadczył pracę w warunkach szczególnych - pracował jako operator koparki. Istniały podstawy do uznania, że w szczególnych warunkach przepracował on więcej niż 15 lat. Nabył więc prawo do emerytury. Sąd apelacyjny oddalił zaś apelację ZUS.
Zobacz w LEX linię orzeczniczą: Możliwość zaliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej do okresu pracy w szczególnych warunkach, wymaganego do nabycia wcześniejszej emerytury>>
Zaliczanie służby wojskowej
Sądy wskazały, że przepisy dotyczące zaliczania okresów służby wojskowej w PRL dla celów emerytalnych były zmieniane. Kluczowe zmiany w przepisach nastąpiły od dnia 6.08.1979 r. Wówczas przepis dotyczący zaliczania służby wojskowej do okresów zatrudnienia został przeniesiony z art. 108 ust. 1 do art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Na podstawie tego przepisu przyjmuje się, że do pracy w szczególnych warunkach dolicza się służbę wojskową, o ile przed i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wykonywana była praca tego rodzaju, a pracownik w ustawowym terminie 30 dni od dnia zwolnienia z wojska zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia.
Utrwalony pogląd
W orzecznictwie przyjmuje się, że odbywanie zasadniczej służby wojskowej po 1.09.1979 r. może być uznane za okres pracy w warunkach szczególnych, pod warunkiem, że spełnione są warunki określone w art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL. SN w uchwale 7 sędziów z dnia 16.10.2013 r. w sprawie II UZP 6/13 (LEX nr 1385939) przyjął, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.1974 r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym. Zatem okres od dnia 1.09.1979 r. podlega zaliczeniu, w myśl art. 120 ust. 1 i ust. 3, do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym pracownik podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z kodeksu pracy oraz z przepisów szczególnych. Regulacja ta została wyeliminowana z obrotu prawnego dopiero na skutek wejścia w życie art. 1 pkt 39 ustawy z 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmianie ustawy o służbie zastępczej (Dz. U. Nr 180, poz. 1496).
Ponad 15 lat
Z ustaleń wynikało, że ubezpieczony zgłosił się do pracodawcy w celu podjęcia pracy przed upływem 30-dniowego terminu od zwolnienia ze służby wojskowej. Ubezpieczony był w tym okresie poddawany badaniom w celu ustalenia ewentualnych przeciwwskazań do pracy na wysokości. Datę badania potwierdza stosowny wpis w legitymacji ubezpieczeniowej. Zatem ubezpieczony spełnił wyrażony w art. 120 ust. 1 ustawy warunek podjęcia pracy w 30-dniowym terminie liczonym od zwolnienia ze służby. W związku z tym ustaleniem należało uznać, że suma okresu służby wojskowej i stażu pracy przekroczyła 15-letni okres wymagany do uzyskania prawa do emerytury. Z tego względu, zaskarżona decyzja ZUS podlegała zmianie.
Wyrok SA w Lublinie z dnia 16.01.2019 r., III AUa 671/18, LEX nr 2617756.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
