W tej sprawie Sąd Okręgowy pytał Sąd Najwyższy, czy po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego osoba prowadząca działalność gospodarczą, która przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, tylko w dwa tygodnie po tym fakcie, ma prawo do ustalenia podstawy wymiaru kolejnego zasiłku opiekuńczego od takiej samej podstawy wymiaru jak deklarowała ostatnio? A także, czy podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego ma być ustalana na nowo według art. 48a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z 25 czerwca 1999 roku?
Stan faktyczny
Maria D. prowadziła działalność gospodarczą i przystąpiła 1 maja 2014 r. do ubezpieczenia chorobowego. Jako podstawę wymiaru składek zadeklarowała 9 tys. zł miesięcznie za maj, lipiec i czerwiec 2014 r.
Maria D. 1 sierpnia 2014 r. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego. Przebywała na chorobie do 14 listopada 2014 r. Od 15 listopada 2014 do 13 listopada 2015 r. miała prawo do zasiłku macierzyńskiego, który stał się tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Zobacz w SIP LEX: Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 lipca 2016 roku, sygn. akt SK 40/14 >
Odwołująca się 30 listopada przesłała do ZUS dokument o przystąpieniu do ubezpieczenia chorobowego i społecznego. Podała datę przystąpienia 14 listopada 2015 r.
Problem z podstawą składek
ZUS objął ją ubezpieczeniem od 30 listopada 2015 r. I wydał decyzję o podstawie zasiłku według art. 48a ustawy chorobowej. Z tego przepisu wynika, że podstawą jest przeciętna najniższa podstawa wymiaru składek.
Odwołująca się twierdziła, że podstawa powinna być taka sama jak przy wypłacaniu zasiłku macierzyńskiego. Mara D. powołała się na art. 43 ustawy oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, zgodnie z którym podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.
Czytaj też: Jak składki opłacane na preferencyjnych zasadach wliczają się do emerytury? >
Sąd Rejonowy uznał rację odwołującej się i uchylił decyzję ZUS. Sąd Okręgowy w Krakowie powziął wątpliwości, zwracając uwagę na przerwę między zakończeniem zasiłku macierzyńskiego a rozpoczęciem nowego okresu zasiłkowego.
SN niekorzystny dla bizneswoman
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą w stanie prawnym występującym do grudnia 2015 r. gdy kobieta po urlopie macierzyńskim a przed pobieraniem zasiłku chorobowego przystępuje do ubezpieczenia chorobowego, to podstawę zasiłku chorobowego oblicza się na nowo (na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Nie stosuje się art. 43 w związku z art. 48 tej ustawy).
Podstawą wyliczenia zasiłku chorobowego jest najniższa miesięczna podstawa wymiaru składek na to ubezpieczenie za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku.
Uchwała ta dotyczy kobiet-przedsiębiorców, które po urlopie macierzyńskim wystąpiły o ubezpieczenie chorobowe. Taka osoba, prowadząca działalność gospodarczą i pobierająca zasiłek macierzyński nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu - podkreśliła sędzia Jolanta Strusińska-Żukowska.
Kobieta po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, która chce uzyskać zasiłek chorobowy, powinna zgłosić się do ZUS następnego dnia o przystąpienie do ubezpieczenia.
Najniższy wymiar zasiłku chorobowego
W omawianym przypadku jednak dwa tygodnie dzieliły zakończenie pobierania zasiłku macierzyńskiego od daty objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem. Gdy następuje przerwa w ubezpieczeniu chorobowym, to wtedy podstawę wymiaru zasiłku stanowi najniższy wymiar zasiłku.
Obecnie obowiązujący art. 48a ustawy chorobowej nie mógł mieć zastosowania do sytuacji Marii D. z 2015 roku. Przepis ten przewiduje okres ubezpieczenia chorobowego, który rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni. Wtedy uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu. Należało w tej sprawie więc rozważyć, czy ma zastosowanie art. 43 czy art. 49 (wówczas obowiązujący i dotyczący ustalania podstawy zasiłku), których niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego.
W tej sytuacji ma zastosowanie art. 49 ust. 1 ustawy, bo ubezpieczona miała przerwę w ubezpieczeniu, a niezdolność do pracy wystąpiła przed upływem miesiąca ubezpieczenia chorobowego, do którego przystąpiła poprzednio. - To znaczy, że Zakład Ubezpieczeń postąpił prawidłowo - podsumował Sąd Najwyższy.
Sygnatura akt III UZP 8/18, uchwała 3 sędziów z 25 października 2018 r.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w SIP LEX:
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego >
Kiedy przedsiębiorca może ubiegać się o zasiłek chorobowy? >
Dokumentowanie prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.