1 marca wejdzie w życie ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta. Przepis kodeksu pracy określający kiedy praca jest pracą w niedzielę został przez nową ustawę zawężony do podmiotów i sytuacji, w których praca w niedzielę jest dozwolona. Jednocześnie sama ustawa o ograniczeniu pracy w niedziele określa inne ramy czasowe niedzieli.

Jak więc rozumieć definicję niedzieli? Czy to oznacza, że od 1 marca mamy dwie definicje niedzieli?

Maria Sobieska: Poprzez wprowadzenie ustawy z 10.01.2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta (Dz.U. poz. 305) - dalej u.o.h.n., doszliśmy do sytuacji, gdzie czas pracy dla bardzo dużej grupy pracowników zatrudnionych w sektorze handlowym został uregulowany poza kodeksem pracy. Będziemy musieli stosować przepisy szczególne dla tej grupy podmiotów oraz kodeks pracy, nie można bowiem zapomnieć, że nowa ustawa w sprawach nieuregulowanych w tym akcie odsyła do kodeksu pracy.

W ustawie o ograniczeniu handlu w niedziele rzeczywiście pojawia się nowa definicja ustawowa. Należy jednak zauważyć, że nie jest to definicja niedzieli, a definicja określająca termin "wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedzielę i święta w placówkach handlowych”, która w swoim zakresie czasowym dotyka definicji niedzieli. Zgodnie z art. 7 pkt 7 nowej ustawy przez wykonywanie pracy w handlu oraz wykonywanie czynności związanych z handlem w niedziele i święta należy rozumieć wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24.00 w sobotę a godziną 24.00 w niedzielę i między godziną 24.00 w dniu poprzedzającym święto a godziną 2400 w święto. Należy też mieć na uwadze fakt wprowadzenia zmian w kodeksie pracy, w tym m.in. w przepisie odnoszącym się do definicji niedzieli.

W konsekwencji praktycy już widzą problemy w stosowaniu ustawy w kontekście określenia definicji niedzieli (chodzi o nałożenie ram czasowych w k.p. i powyższego przepisu ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele) i nie chodzi tu o podwójną definicję, a raczej problem w określeniu niedzieli, zwłaszcza gdy będzie ona też świętem. Dla wielu praktyków definicja ta jest po prostu zawiła.

Kogo dotyczą przepisy nowej ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele?

Ustawa dotyczy podmiotów, które w zakresie swojej działalności prowadzą handel oraz wykonują czynności związane z handlem. Nowe przepisy zawierają definicję legalną placówki handlowej, handlu, czynności związanej z handlem, stacji paliw płynnych, a także wykaz placówek, w których te przepisy nie obowiązują. Ustawa ma ochronić interesy pracowników i osób zatrudnionych (mowa tu co do zasady o osobach wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych) w szeroko rozumianym sektorze usług handlowych przed wykonywaniem przez nich pracy w niedzielę, święta i niektóre inne dni.

I ostatnie, zasadnicze pytanie, jaki wpływ mają nowe regulacje na ustalanie rozkładów czasu pracy?

Zmiany wprowadzone ustawą o ograniczeniu handlu w niedziele będą miały ogromny wpływ na kształtowanie harmonogramów czasu pracy, gdyż będą wyznaczały granice i podstawy ich tworzenia dla wybranej grupy pracowników. Dodatkowo pracodawcy będą musieli wtłoczyć do polityki czasu pracy właśnie te regulacje i oprócz faktycznego zorganizowania funkcjonowania placówek handlowych będą musieli używać tych przepisów jak narzędzia w praktyce. W związku z tym, należy już teraz przymierzyć się do tworzenia planów harmonogramów na przyszłość by w konsekwencji nie okazało się, że nie przewidzieliśmy jakiegoś wariantu.

Dodatkowo na rynku firm, które zajmują się handlem widać już poruszenie i próbę znalezienia wyjścia z tej sytuacji. Pojawiają się rozwiązania wydłużenia pracy w tych jednostkach w tygodniu i w dniach poprzedzających wolne dni od handlu. Jednak tu również najpierw trzeba zweryfikować, czy taka sytuacja jest możliwa przy granicach, jakie narzucają nam przepisy o czasie pracy zawarte w kodeksie pracy. W praktyce powstanie wiele pytań.

Zmiany w obszarze czasu pracy zawsze są trudne. Nie wchodząc w aspekty społeczne i ekonomiczne, należy mieć na uwadze fakt, że pracodawcy muszą przećwiczyć w praktyce pewne warianty, by w konsekwencji ocenić na ile są w stanie sprostać oczekiwaniom ustawodawcy.

My, praktycy, widzimy tu pewne problemy, ale szerzej na ten temat będę mówić podczas szkolenia on-line poświęconego tematyce zmian wprowadzonych nową ustawą na tle przepisów kodeksu pracy.

Szkolenie Ograniczenie handlu w niedziele i rozkłady czasu pracy 2018 r. jest bezpłatne dla klientów publikacji kadrowych oraz księgowo-podatkowych LEX. Jeśli nie jesteś naszym klientem, to możesz zarejestrować się na szkolenie odpłatnie - tutaj >>

Rozmawiała: Izabela Baranowska