W czerwcu 2018 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uregulowanie w rozporządzeniu zasad przypisywania przez urząd pracy profilu osobie bezrobotnej jest niezgodne z konstytucją. TK uznał, że przepis narusza zasadę wyłączności ustawowej oraz nie określa w ustawie odpowiednich wytycznych do wydania rozporządzenia.
Zniesienie obowiązku profilowania
Resort rodziny i pracy opublikował projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Przewiduje on obowiązek ustalania przez powiatowy urząd pracy profilu pomocy dla każdego bezrobotnego. - Oczekiwanym efektem wprowadzenia zmiany proponowanej w projekcie ustawy będzie skrócenie okresu, w jakim rozpocznie się udzielanie pomocy osobie bezrobotnej oraz możliwość zastosowania przez urząd pracy dowolnej formy pomocy określonej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - czytamy w ocenie skutków regulacji.
W uzasadnieniu projektu wskazano, że badania PUP pokazały, że 44,6 proc. ankietowanych powiatowych urzędów pracy uznało, że profilowanie pomocy dla osób bezrobotnych nie umożliwia im lepszego kierowania pomocy do bezrobotnych. Dużą grupę stanowiły również urzędy, którym trudno było wskazać na przydatność profilowania pomocy (21,4 proc). U rzędy pracy w skazywały jednocześnie, że niezbędne jest w prowadzenie zmian w przepisach dotyczących profilowania pomocy dla osób bezrobotnych (80,1 proc.).
W przepisach ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ustanowiono trzy profile pomocy oraz zakres form pomocy w ramach tych profili. Każdy profil pomocy dostosowany jest do sytuacji, potrzeb i możliwości trzech różnych grup bezrobotnych:
- profilem pomocy I obejmowani są bezrobotni samodzielni i aktywni, dla których podstawowym wsparciem jest pośrednictwo pracy, tj. propozycja odpowiedniej pracy, a w uzasadnionych przypadkach poradnictwo zawodowe oraz wybrane instrumenty rynku pracy (m.in. bon stażowy, bon zatrudnieniowy, szkolenia, środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej).
- profilem pomocy II obejmowani są bezrobotni wymagający intensywnego wsparcia, którzy korzystać mogą ze wszystkich usług i instrumentów rynku pracy, jakie oferuje powiatowy urząd pracy, a także z działań aktywizacyjnych zlecanych przez urząd pracy.
- profilem pomocy III obejmowani są bezrobotni najbardziej oddaleni od rynku pracy, którzy z różnych powodów zagrożeni są wykluczeniem społecznym. Wobec tej grupy osób urząd pracy może stosować programy specjalne.
Ustalenie profilu pomocy odbywa się na podstawie wywiadu prowadzonego przez doradcę klienta z bezrobotnym.
Wyrok TK
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uregulowanie w rozporządzeniu zasad przypisywania przez urząd pracy profilu osobie bezrobotnej jest niezgodne z konstytucją. Jak zauważył TK, w celu ustalenia profilu urząd gromadzi dane osobowe bezrobotnego, wśród których są m.in. wiek, płeć, wykształcenie, stopień niepełnosprawności i czas pozostawania bez pracy.
Trybunał wskazał, że reguły dot. profilowania zawarte w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku są bardzo ogólnikowe i wynika z niej jedynie, jakie podmioty biorą udział w tej czynności oraz jaki jest jej wynik. - Ustawa w żaden sposób nie reguluje natomiast zakresu danych zbieranych w czasie profilowania, a więc zasad zbierania informacji, ani też reguł ich przetwarzania, czyli przeliczania na punkty, których suma determinuje przypisanie do profilu - zaznaczono w uzasadnieniu orzeczenia.
TK uznał, że obiektywną koniecznością pozyskiwania danych bezrobotnych przez urzędy pracy w celu świadczenia im efektywnej pomocy oraz wieloletnia tradycja takiego działania nie może być podstawą niekonstytucyjnych rozwiązań. - Osiągnięcie tych celów nie może następować kosztem naruszenia konstytucyjnego standardu gromadzenia i przetwarzania informacji o jednostkach - wskazał Trybunał.
Czytaj też: TK: Emerytury kobiet z rocznika 1953 przeliczono w sposób sprzeczny z Konstytucją >>>
