Wyniki kontroli legalności zatrudnienia, przestrzegania przepisów o czasie pracy i wypłacania wynagrodzenia za pracę były tematem posiedzenia Rady Ochrony Pracy, które odbyło się 21 maja br. w siedzibie Sejmu. W obradach, którym przewodniczyła poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka uczestniczyli Iwona Hickiewicz, główny inspektor pracy i Leszek Zając, zastępca głównego inspektora pracy ds. nadzoru, ze współpracownikami.
Materiał Państwowej Inspekcji Pracy na temat kontroli legalności zatrudnienia, w tym zatrudnienia cudzoziemców w ostatnich trzech latach przedstawił Jarosław Leśniewski, dyrektor Departamentu Legalności Zatrudnienia w Głównym Inspektoracie Pracy. W tym okresie inspektorzy pracy przeprowadzili łącznie ponad 72 tys. kontroli. Zweryfikowali legalność zatrudnienia ponad 564,5 tys. osób. Różnego rodzaju nieprawidłowości stwierdzili w co drugim kontrolowanym podmiocie.
Najbardziej szkodliwe z punktu widzenia ochrony praw pracowniczych formy nielegalnego zatrudnienia, tj. zatrudnienie bez potwierdzenia na piśmie rodzaju umowy o pracę i jej warunków oraz niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego stwierdzono w ponad 15% kontrolowanych podmiotów. Nieprawidłowości te dotyczyły ogółem 33 tys. obywateli polskich. Przypadki nielegalnego zatrudnienia i nielegalnej innej pracy zarobkowej stwierdzano najczęściej w sekcjach gospodarki: transport i gospodarka magazynowa oraz zakwaterowanie i usługi gastronomiczne. Do znaczących efektów kontroli legalności zatrudnienia obywateli polskich, przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy w latach 2010–2012, należy wyeliminowanie przez pracodawców różnego rodzaju nieprawidłowości z zakresu legalności zatrudnienia oraz przestrzegania przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dotyczących 357,1 tys. pracujących, wpłacenie zaległych składek na ubezpieczenie społeczne za 19,5 tys. pracowników na łączną kwotę 16,3 mln zł i na Fundusz Pracy za 104,3 tys. pracowników na łączną kwotę 12,5 mln zł.
Halina Tulwin, dyrektor Departamentu Prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy przekazała informację nt. wyników działalności inspekcji w zakresie przestrzegania przepisów o czasie pracy oraz o wypłacie wynagrodzenia za pracę. W 2012 r. inspektorzy pracy przeprowadzili 1496 kontroli dotyczących czasu pracy w zakładach różnych branż oraz 131 kontroli w podmiotach prowadzących działalność w sektorze bankowym. Najwięcej nieprawidłowości dotyczyło obowiązku określenia w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu systemów czasu pracy, rozkładów czasu pracy i okresów rozliczeniowych oraz prowadzenia ewidencji czasu pracy. Częściej niż w innych branżach, uchybienia przy rozliczaniu pracy w godzinach nadliczbowych stwierdzano w sektorze bankowym. Co trzeci kontrolowany pracodawca nie rekompensował pracy w godzinach nadliczbowych zgodnie z przepisami - czasem wolnym lub wynagrodzeniem powiększonym o odpowiedni dodatek. Uwagę jednak zwraca znikoma liczba przypadków niewypłacenia wynagrodzenia w skontrolowanych placówkach bankowych (u pracodawców należących do sektora bankowego nieprawidłowość tę stwierdzono jedynie w odniesieniu do 0,2% pracowników, w porównaniu z 20% pracowników skontrolowanych w tym zakresie u pracodawców spoza sektora bankowego).
Inspektorzy pracy przeprowadzili 680 kontroli w zakresie przestrzegania przepisów o czasie pracy w budownictwie, które objęły 673 pracodawców. Najwięcej uchybień dotyczyło prowadzenia ewidencji czasu pracy, niewłaściwego określenia w źródłach prawa wewnątrzzakładowego systemów i rozkładów czasu pracy oraz długości okresów rozliczeniowych. Są to uchybienia formalne, mają one jednak znaczący wpływ na realizację funkcji ochronnej przepisów o czasie pracy oraz na naliczanie i wypłatę należnych pracownikom świadczeń, pracy w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (na ogół w sobotę), niezrekompensowanej przez pracodawcę innym dniem wolnym od pracy.
Kompleksowe kontrole przestrzegania przepisów prawa pracy przy wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy u 721 pracodawców działających w branży budowlanej, wykazały, że najwięcej nieprawidłowości dotyczyło niewypłacenia lub nieterminowej wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, podobnie jak podczas kontroli przeprowadzonych w zakładach różnych branż.
Źródło: www.pip.gov.pl, stan z dnia 24 maja 2013 r.