Pytanie użytkownika Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

Zakład Aktywności Zawodowej – samorządowy zakład budżetowy zatrudnia, zgodnie z ustawą, osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osoby niepełnosprawne z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, u których stwierdzono autyzm, upośledzenie umysłowe lub chorobę psychiczną. W zakładzie stara się o zatrudnienie obywatel Ukrainy (obywatelstwo ukraińskie) ze znacznym stopniem niepełnosprawności, który posiada kartę pobytu wydaną przez Wojewodę na pobyt stały. Karta pobytu ważna jest do 25.01.2026 r. Obecnie osoba ta posiada adres zameldowania w Polsce.

Czy osoba ta może podjąć zatrudnienie w zakładzie? Jak poprawnie dokonać zatrudnienia danej osoby? Proszę o podanie procedury zatrudnienia zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Odpowiedź

Aby można było mówić o legalnym powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, musi być spełniony szereg warunków (wynikających z przepisów ustawy z 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ustawy z 15.06.2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach).

Zezwolenie na pracę

Obywatele Ukrainy podejmujący pracę na terytorium Polski co do zasady powinni posiadać zezwolenie na pracę wydane przez właściwego wojewodę. Przepisy przewidują jednak wiele wyjątków od tej zasady. Sytuacje, w których cudzoziemcy są zwolnieni z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę, zostały wskazane m.in. w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 21.04.2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

Osoby spoza państw objętych swobodą przepływu pracowników mogą wykonywać pracę w Polsce po uzyskaniu zezwolenia na pracę, które jest wydawane przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy.

Zezwolenie na pracę jest wymagane, jeżeli cudzoziemiec:
• wykonuje pracę w podmiocie mającym siedzibę na terytorium RP;
• wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium RP w celu realizacji usługi eksportowej;
• wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany przez niego do podmiotu mającego siedzibę na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku w celu wykonania zadania określonego przez delegującego w innym trybie niż realizacja usługi eksportowej.

Szczegóły procedury uzyskania zezwolenia na pracę można znaleźć na stronach internetowych urzędów wojewódzkich np. www.mazowieckie.pl/pl/dla-klienta/cudzoziemcy/70,Cudzoziemcy.html

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

W prawie wspólnotowym (w stosunkach między Polską a innymi państwami członkowskimi UE) brak jest regulacji prawnej dotyczącej wzajemnego "przekładania" orzeczeń o niepełnosprawności, a Rzeczpospolita Polska nie jest stroną umowy międzynarodowej pozwalającej na wzajemne uznawanie dokumentów potwierdzających status osoby niepełnosprawnej innych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Podobna sytuacja występuje w stosunkach między Polską a innymi państwami – NIE członkami UE, czyli np. Ukrainą.

Systemy orzekania o niepełnosprawności w różnych krajach są niejednolite, a każde państwo stosuje własne kryteria orzekania o niepełnosprawności. Wobec powyższego osoba legitymująca się dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność, wydanym przez jedno z państw UE lub poza, nie może być traktowana, w świetle przepisów prawa polskiego, jak osoba niepełnosprawna.

Jedynym uznawanym dokumentem uprawniającym do korzystania z uprawnień - przewidzianych w przepisach ustawy z 20.06.1997 r. - Prawo o ruchu drogowym - jest karta parkingowa.

Zgodnie z art. 8 ust. 6 przedmiotowej ustawy z możliwości niestosowania się do niektórych znaków drogowych dotyczących zakazu ruchu lub postoju, może korzystać osoba niepełnosprawna o obniżonej sprawności ruchowej posługująca się kartą parkingową wydaną za granicą.
Pracodawca nie może więc zatrudnić pracownika – obywatela Ukrainy, jeżeli osoba ta nie ma zezwolenia na pracę w Polsce. Nie można też uznawać jej za osobę niepełnosprawną, jeżli nie posiada ona orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego przez uprawniony organ w Polsce na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Karta pobytu to za mało. Konieczne jest uzyskanie pozwolenia na pracę, zgodnie z procedurą opisaną w odpowiedzi.