Niebezpieczne substancje chemiczne i ich mieszaniny powinny być dostarczone użytkownikowi wraz z kartą charakterystyki. Użytkownik (pracodawca) opracowuje zasady bezpiecznego stosowania niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin na podstawie karty charakterystyki i oceny ryzyka zawodowego, uwzględniając warunki lokalne w miejscu ich stosowania.

Przepisy szczegółowo nie określają, kto w zakładzie pracy opracowuje instrukcję bhp, instrukcję chemiczną – stosując formułę „pracodawca zapewni...” lub „pracodawca udostępni...”. Oznacza to, że pracodawca wyznacza osobę kompetentną do opracowania instrukcji w zakładzie pracy, a jeśli takiej osoby nie ma, zleca opracowanie instrukcji specjalistom z zewnątrz lub instytucjom lub firmom zewnętrznym. Pracodawca nie powinien zlecać opracowania jakiejkolwiek instrukcji bhp pracownikowi służby bhp, ponieważ służby tej nie wolno obciążać dodatkowymi czynnościami, a ponadto pracownik służby jest osobą opiniującą opracowaną instrukcję bhp i higieny pracy.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) - dalej k.p. w art. 221 § 1-2 stanowi, iż niedopuszczalne jest stosowanie substancji chemicznych i ich mieszanin nieoznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację, a także, że niedopuszczalne jest stosowanie substancji niebezpiecznej, mieszaniny niebezpiecznej, substancji stwarzającej zagrożenie lub mieszaniny stwarzającej zagrożenie bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i mieszanin oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem. Przepis art. 226 k.p. zobowiązuje pracodawcę m.in. do oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz do stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko. Według art. 2374 § 2 k.p. pracodawca jest zobowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) w § 41 stanowi, iż pracodawca jest zobowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bhp dotyczące:

1) stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;

2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;

3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;

4) udzielania pierwszej pomocy.

Instrukcje powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p. w § 2 ust. 1 pkt 10 stanowi, iż do zakresu działania służby bezpieczeństwa i higieny pracy należy opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bhp na poszczególnych stanowiskach pracy. Według ust. 2 § 2 r.s.b.h.p. służba bhp nie może być obciążana innymi zadaniami niż wymienione w ust. 1, z wyjątkiem pracownika zatrudnionego przy innej pracy, o którym mowa w art. 23711 § 1 k.p.

Kazimierz Kościukiewicz