Pracownik 12 lat temu przeszedł na rentę i otrzymywał ją do początku bieżącego roku - wtedy jego świadczenie zamienione zostało na emeryturę (osiągnął odpowiedni wiek); przy zmianie świadczenia okazało się, że 12 lat temu zakład pracy podał do ZUS zaniżone zarobki tego pracownika, a teraz z przesłanego Rp-7 wynika, że były one wyższe niż pierwotnie podane; przez to otrzymywał on niższą rentę niż powinien.
Czy w związku z tym osoba ta ma roszczenie do byłego zakładu (jest to jednostka budżetowa) o odszkodowanie i jak tak to jak tak to w jakiej wysokości i za jaki okres?

Tak. Jeżeli pracodawca w przekazanym do ZUS zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7 wykazał zarobki niższe od faktycznie pobieranych przez pracownika, to ponosi wobec niego odpowiedzialność na zasadach określonych przepisami k.c. Należy przyjąć, że świadczeniobiorca może zażądać od pracodawcy odszkodowania w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą świadczeń jaką by otrzymał od ZUS gdyby w zaświadczeniu ZUS Rp-7 zostały wykazane prawidłowe zarobki, a kwotą jaką faktycznie pobrał. Pracodawca może się jednak uchylić od wypłaty tego odszkodowania, jeżeli upłynął termin przedawnienia.
Zgodnie z art. 125 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - dalej u.e.r., pracodawca zobowiązany jest do wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości. Nie ulega wątpliwości, że do zaświadczeń, o których stanowi art. 125 ust. 1 pkt 2) u.e.r., należy również zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ZUS Rp-7. W orzecznictwie sądowym podkreśla się, że na pracodawcy spoczywa powinność prawidłowego wykazania wynagrodzenia osiąganego przez pracownika w poszczególnych latach i żaden przepis nie nakłada na organ emerytalno-rentowy obowiązku kontrolowania zgodności wydanego zaświadczenia z dokumentacją płacową pracodawcy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 czerwca 2003 r., sygn. akt III AUa 324/02). Stąd też, jeżeli zaniżenie wysokości świadczenia emerytalnego lub rentowego jest konsekwencją wydanego przez pracodawcę nieprawidłowego zaświadczenia ZUS Rp-7, to świadczeniobiorca nie może dochodzić od ZUS wypłaty wyrównania na podstawie art. 133 ust. 1 pkt 2) u.e.r. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2005 r., II UK 384/02, który stwierdza, że wydanie decyzji w oparciu o dokument złożony przez zainteresowanego, zawierający dane, których nie kwestionował, nie może być traktowane jako błąd organu rentowego, w przypadku ujawnienia, że dane te są nieprawdziwe.
W związku z powyższym pracownik, który na skutek zawierającego nieprawidłowe dane zaświadczenia ZUS Rp-7, pobierał zaniżone świadczenie rentowe powinien wystąpić przeciwko pracodawcę o odszkodowanie na drodze procesu cywilnego. Na taki tryb postępowanie wskazuje wyrok Sądu Najwyższego z 7 lutego 2006 r., sygn. akt I PK 272/05. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wystawiając takie zaświadczenie pracodawca nienależycie wywiązał się z obowiązku jaki nakłada na niego art. 125 ust. 1 pkt 2) u.e.r., a co za tym idzie można przyjąć, że pracodawca dopuścił się czynu niedozwolonego. Należy przyjąć, że odszkodowanie powinno stanowić różnicę pomiędzy kwotą świadczeń jaką świadczeniobiorca otrzymałby od ZUS gdyby w zaświadczeniu ZUS Rp-7 zostały wykazane prawidłowe zarobki, a kwotą jaką faktycznie pobrał. Należy dodać, że roszczenie o odszkodowanie wynikające z czynu niedozwolonego - zgodnie z art. 4421 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. - ulega przedawnieniu po upływie 3 lat od dnia, w którym pracownik dowiedział się o szkodzie wyrządzonej przez pracodawcę w wyniku wystawienia błędnego zaświadczenia ZUS Rp-7. W każdym razie termin przedawnienia tego roszczenia nie może wynosić więcej niż 10 lat licząc od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Sposób liczenia terminu przedawnienia został określony w art. 117 - 125 k.c. W przypadkach określonych tymi przepisami termin przedawnienia ulega przerwaniu lub zawieszeniu.