Odpowiedź:
Zasady zatrudniania w weekendowym systemie czasu pracy są uregulowane w art. 144 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) – dalej k.p.
Uzasadnienie:
Istota weekendowego systemu czasu pracy polega na tym, że praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Ustawodawca dopuszcza przy tym możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy maksymalnie do 12 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Specyfika systemu weekendowego polega na ograniczonej liczbie dni roboczych w tygodniu, co jest powodem niemożności wypracowania normy czasu pracy dla całego etatu. Dlatego właśnie, korzystne jest zatrudnianie w tym systemie pracowników niepełnoetatowych. Ponadto, w miesiącach, w których występuje mniej weekendów i nie przypadają żadne święta zwiększa się nominalny czas pracy. Z kolei nominał miesięczny się obniża, kiedy świąt jest dużo. W konsekwencji, jest to przyczyną niedopracowania lub przekroczenia wymiaru czasu pracy dla danego miesiąca.
Nawiązując do pytania, pracownik zatrudniony na 3/4 etatu powinien w grudniu 2014 r. przepracować 126 godzin (168 godzin nominalnego czasu pracy x 0,75 etatu), a przepracował 144 godziny (108 + 36). Różnica wynosi 18 godzin, a sposób ich rekompensaty zależy od postanowień zawartych w umowie o pracę. Zgodnie bowiem z art. 151 § 5 k.p. w umowie o pracę zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy należy ustalić dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w tej umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie uprawnia podwładnego do otrzymania dodatku jak za pracę w godzinach nadliczbowych. W treści pytania brakuje informacji o tym zapisie oraz kilku innych danych, koniecznych w celu prawidłowego wyliczenia poborów podwładnego za grudzień. Z liczby godzin przepracowanych nocą można wnioskować, że jest on pracującym w nocy, w rozumieniu art. 1517 § 2 k.p. Na pewno zatrudnionemu przysługuje normalne wynagrodzenie za wszystkie przepracowane godziny. Poza tym za każdą godzinę pracy wykonywanej w nocy należy wypłacić dodatek w wysokości 20% minimalnej płacy (chyba, że regulamin zakładowy obowiązujący u pracodawcy przewiduje dodatek w wyższej kwocie).
Przykład (na podstawie danych zawartych w pytaniu):
Pracownik zatrudniony w weekendowym systemie czasu pracy na 3/4 etatu otrzymuje wynagrodzenie zryczałtowane w wysokości 1.260 zł. brutto. W grudniu 2014 r. przepracował 144 godziny, z czego 108 godzin przypadało na porę nocną.
Wynagrodzenie brutto za 1 godzinę pracy w grudniu:
1.260 zł. (wynagrodzenie miesięczne)/126 godzin nominalnego czasu pracy dla 3/4 etatu w grudniu 2014 r. = 10 zł.
Wynagrodzenie brutto za wszystkie godziny przepracowane w grudniu:
10 zł. x 144 godziny = 1440 zł.
Stawka dodatku za pracę w nocy:
(1680 zł. minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. : 168 godzin nominalnego wymiaru czasu pracy dla grudnia 2014 r.) x 20% = 2 zł
Dodatek za pracę w nocy:
108 godzin x 2 zł. = 216 zł
Wynagrodzenie brutto za grudzień:
1440 zł. (wynagrodzenie za wszystkie przepracowane godziny) + 216 zł (dodatek za pracę w nocy) = 1.656 zł.
Jeżeli w umowie o pracę określono limit, po przekroczeniu którego pracownik nabywa prawo do dodatku jak za godziny nadliczbowe, a limit ten został przekroczony należy dodatek doliczyć. Będzie on wówczas wynosił 5 zł (10 zł. x 50%) lub 10 zł. za godzinę pracy, jeżeli praca ponadwymiarowa przypadała na porę nocną. Jeśli natomiast omawiany limit nie został określony, praca nadliczbowa wystąpi dopiero po przekroczeniu norm czasu pracy dla całego etatu, a więc 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu. Należy jednak podkreślić, że dokonanie omawianego zapisu w umowie niepełnoetatowca należy do obowiązku pracodawcy. Uchylanie się od niego stanowi naruszenie przepisów o czasie pracy i podlega karze grzywny (art. 281 pkt 5 k.p.)
Magdalena Skalska,
autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 18 stycznia 2015 r.