Swoista „dziura” w przepisach regulujących PPK może spowodować, że znajdą się tacy pracodawcy, którzy postanowią przetestować system i mimo pozornego obowiązku utworzenia PPK, nie zrobią tego.
Rozłożony w czasie obowiązek utworzenia PPK
Powszechną na dzisiaj wiedzą jest to, że prawie każdy pracodawca będzie zobowiązany do utworzenia PPK, a co więcej - będzie musiał to zrobić w odpowiednim terminie – tym wynikającym wprost z treści przepisu art. 134 ustawy o PPK. I jak mantrę powtarza się, że:
- podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób tworzą PPK w drugiej połowie 2019 roku,
- podmioty od 50 osób zatrudnionych ruszają od 1 stycznia 2020,
- a mniejsze pół roku później.
Czytaj w LEX: Tworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych krok po kroku >
Ale powstaje pytanie, czy rzeczywiście ten obowiązek nałożony de facto na płatników składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest egzekwowalny. Powstaje pytanie, czy rzeczywiście organy państwowe zostały wyposażone przez ustawodawcę w odpowiedni oręż pozwalający na skuteczne egzekwowanie nałożonego na podmioty zatrudniające obowiązku? O co chodzi?
Czytaj też: Z PPK można zrezygnować w każdej chwili, ale czy warto? >
Weryfikacja spełnienia obowiązku utworzenia PPK
Każdy pracodawca w swoim czasie będzie musiał założyć i prowadzić PPK. Z puntu widzenia praktycznego potwierdzeniem faktu wykonania przez pracodawcę nałożonego nań obowiązku jest zawarcie umowy o zarządzanie PPK z wybraną instytucją finansową.
W przypadku zawarcia przez podmiot zatrudniający z instytucją finansową umowy o zarządzanie PPK na podstawie art. 8 ustawy o PPK obowiązkiem tej instytucji finansowej, wynikającym wprost z treści art. 69 ust. 1 ustawy o PPK, jest zgłoszenie do ewidencji PPK wniosku o wpis umowy o zarządzanie do ewidencji PPK prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR).
Czytaj w LEX: Pracownicze Plany Kapitałowe - nowe obowiązki pracodawców >
Przedmiotowy obowiązek powinien zostać zrealizowany przez instytucję finansową w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy o zarządzanie PPK. Ten wniosek o wpis powinien zawierać takie dane, jak:
- datę zawarcia umowy o zarządzanie PPK,
- nazwę,
- NIP lub inny numer identyfikacyjny,
- adres siedziby
- oraz adres do korespondencji podmiotu zatrudniającego i instytucji finansowej, z którą podmiot zatrudniający zawarł umowę o zarządzanie PPK.
Ta informacja nie obejmuje liczby osób zatrudnionych czy zgłoszonych do ubezpieczenia społecznego, ani też liczby raportów rozliczeniowych.
Natomiast podmiotem odpowiedzialnym za weryfikację obowiązku spełnienia przez podmiot zatrudniający zawarcia umowy o zarządzanie PPK jest PFR. Odnotowanie istnienia w ewidencji umów o zarządzanie PPK takiej umowy oznacza wykonanie przez podmiot zatrudniający nałożonego nań przez ustawodawcę obowiązku.
Powstaje jednak pytanie, skąd PFR będzie miał wiedzę, że dany podmiot zatrudniający jest płatnikiem składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, a w konsekwencji, że spoczywa na nim obowiązek zawarcia umowy o zarządzanie PPK. PFR dowie się tego od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Zobacz procedurę w LEX: Obowiązki administracyjne i informacyjne podmiotu zatrudniającego wobec uczestnika PPK oraz wybranej instytucji finansowej >
ZUS uprzejmie donosi
Wiedzę o tym, jakie istnieją podmioty zatrudniające, PFR pozyska od ZUS na podstawie dyspozycji art. 8 ust. 2 ustawy o PPK. Przepis ten nakłada na ZUS kwartalnych obowiązek informacyjny właśnie w stosunku do PFR. W treści przedmiotowej informacji ZUS udostępnia PFR informację zawierającą nazwę, NIP, adres siedziby i adres do korespondencji lub adres zamieszkania i adres wykonywania działalności gospodarczej płatników będących podmiotami zatrudniającymi, którzy deklarowali w tym kwartale składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby zatrudnione. Tyle dokładnie stanowią przepisy.
Brak podstawy prawnej do wskazania liczby osób zatrudnionych
Należy jednak wskazać, że literalnie w przepisie art. 8 ust. 2 ustawy o PPK brak jest nałożonego na ZUS obowiązku przekazania do PFR przez ZUS informacji o liczbie osób zatrudnionych zatrudnianych przez dany podmiot zatrudniający. Co więcej, skoro przepis ten nie wskazuje ani obowiązku, ani możliwości wskazania takiej danej, to ZUS nie posiada podstawy prawnej, żeby móc taką daną (o liczbie osób zatrudnionych) do PFR przekazać. Powstaje więc luka.
Z jednej bowiem strony do ewidencji umów o zarządzanie PPK napływają już informacje o zawartych umowach o zarządzanie PPK (odpowiednie wnioski składane przez instytucje finansowe), a z drugiej strony PFR może dysponować listą podmiotów zatrudniających przekazaną mu przez ZUS, która to lista nie powinna zawierać informacji o liczbie osób zatrudnionych w danym podmiocie zatrudniającym. Brak tej wiedzy po stronie PFR uniemożliwia weryfikację czy podmiot zatrudniający zawarł umowę o zarządzanie PPK w odpowiednim wynikający z przepisów ustawy o PPK terminie.
Furtka w przepisach pozwalająca na opóźnienie tworzenia PPK
Ustawodawca zostawił więc w przepisach furtkę pozwalającą największym podmiotom tworzyć PPK z opóźnieniem, w najdalszym możliwym terminie. Dzieje to się z tego powodu, iż PFR nie jest w stanie skontrolować, czy umowa o zarządzanie PPK została zawarta w danym podmiocie zatrudniającym terminowo w stosunku do wielkości podmiotu zatrudniającego mierzonej liczbą osób zatrudnionych. Nie jest w stanie tego zrobić, bo nie ma podstaw do posiadania wiedzy, ile osób zatrudnionych dany podmiot zatrudniający zatrudnia. A ZUS nie ma podstawy prawnej do przekazywania takiej informacji i nie powinien jej przykazywać. W tej sytuacji najlepszym rozwiązaniem wydaje się odpowiednia nowelizacja ustawy o PPK.
dr Marcin Wojewódka, Wojewódka i Wspólnicy Sp. k.
Sprawdź w LEX:
- W jaki sposób ustalać liczbę pracowników na potrzeby ustalenia obowiązku tworzenia PPK >
- Czy wpłata podstawowa i dodatkowa na PPK są opodatkowane? >
- Czy w przypadku, gdy pracownik złoży rezygnację z uczestnictwa w PPK i pozostaje nadal u danego pracodawcy w zatrudnieniu to czy pracodawca jest zobowiązany odprowadzać składki w części dotyczącej pracodawcy? >
- Czy Pracownicze Plany Kapitałowe mają wpływ na układy zbiorowe pracy? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
