Artykuł powstał na podstawie prezentacji Sebastiana Mroza, kierownika centrum personalnego Volkswagen Poznań, podczas konferencji nt. Innowacji w Business Center Club w Warszawie 12 września 2011 r.

 
Firma Volkswagen Poznań istnieje od 1993 roku. Jako inwestycja koncernu została rozbudowana i rozwija się dalej. Na początku była to fabryka, która tylko montowała samochody. W 2010 roku fabryka wypuściła 149 200 samochodów, a na rok 2011 zaplanowano wyprodukować około 170 000 aut.
Profil produkcji Volkswagen Poznań to nie tylko samochody. Powstają tu różne urządzenia, na przykład głowice cylindrowe, obudowy przekładni kierowniczej czy kolektory dolotowe. Urządzenia te są produkowane także dla innych odbiorców z branży motoryzacyjnej. W 2010 roku wyprodukowano ok. 4 mln takich części.
W poznańskiej filii zwraca się szczególną uwagę na wykorzystanie rozwiązań przyjaznych środowisku, tak aby produkować opłacalne, konkurencyjne samochody oraz komponenty najwyższej jakości. Jakość jest na samym końcu, jednak w produkcji stoi na miejscu pierwszym. Ilość i jakość to najważniejsze dziedziny dla obszaru całej produkcji.
 
Wobec wyzwań przyszłości
Samochody elektryczne to przyszłość. Czy przyszłość bliska, czy daleka? To kwestia otwarta. Na rynku jednak wyraźnie brakuje jednego lidera, który postawi rzeczywiście na ten segment produkcji. Ta forma napędu jest zgodna z dyrektywą unijną o zmniejszeniu emisji dwutlenku węgla. Ponadto wciąż rosną ceny paliw tradycyjnych. Droga do masowej sprzedaży takich aut może być bardzo długa, jednak producenci Volkswagena zakładają, że segment samochodów elektrycznych z czasem z pewnością się rozwinie. Od 2010 roku Volkswagen Poznań produkuje testowe samochody elektryczne dla Poczty Niemieckiej. Od 2013 roku jest w planach produkcja seryjna.
Perspektywa produkcji masowej samochodów w pełni elektrycznych wymusza odpowiedni proces rozwoju kompetencji w firmie, kształcenie pracowników, pomnażanie ich wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i organizacji pracy.
 
Cel strategiczny polityki personalnej w Volkswagen Poznań
Aktualny stan zatrudnienia to ok. 6400 pracowników. Na przełomie lat 2008 i 2009 fala kryzysu i spowolnienia gospodarczego doprowadziła do nieprzedłużenia części umów pracowników tymczasowych. Jednak zdecydowaną większość pracowników zatrudniono ponownie - około 75-80% zwolnionych wcześniej osób powróciło do firmy.
Filia w Poznaniu za główny cel strategiczny HRM przyjęła stworzenie procesów personalnych najwyższej jakości, prowadzących do pozyskania i zapewnienia rozwoju pracowników o wysokich kompetencjach. Dział HR chce stworzyć innowacyjną, zmotywowaną załogę.
 
Innowacyjna technologia a rozwój kompetencji
Perspektywa zupełnie nowej technologii, niezbędnej przy produkcji samochodów elektrycznych, zmienia cele strategiczne firmy, a działowi HR stawia wyżej poprzeczkę. Do budowy aut elektrycznych potrzebne jest odpowiednie wykwalifikowanie i przygotowanie pracowników, których należy wyposażyć w zupełnie nowe umiejętności.
Proces produkcji aut z napędem elektrycznym wymaga specjalistycznej wiedzy, nowych umiejętności czysto manualnych oraz szczególnie uważnego przestrzegania zasad bezpieczeństwa pracy. Na to ostatnie firma kładzie szczególny nacisk. Baterie montowane w samochodach elektrycznych są pod bardzo wysokim napięciem, co wymaga specjalnego przeszkolenia pracowników produkcyjnych. Niekompetentne montowanie takiej baterii grozi również napromieniowaniem. Należy więc nauczyć pracowników, jak się z taką baterią obchodzić.
 
Kształcenie zawodowe inwestycją w zasoby ludzkie
Produkcją seryjną aut elektrycznych Volkswagen Poznań zajmie się już od 2013 roku. Dlatego już teraz podjęto działania, które mają zapewnić firmie wykwalifikowanych w tym kierunku pracowników. Aby przygotować pracowników do nowych zadań i warunków pracy, wprowadzono cały cykl szkoleń wewnętrznych, obejmujących wszystkie kluczowe działy związane z produkcją aut elektrycznych: dział montażu, dział logistyki i organizacji pilotażowej.
To jednak nie wszystko – należało pomyśleć także o tych, którzy dopiero podejmą pracę w firmie. Stwierdzono, że poziom kompetencji i umiejętności absolwentów szkół zawodowych nie jest wystarczający. Mając na uwadze potrzebę nowych rekrutacji i nieuniknionych zmian personalnych w firmie, zdecydowano się więc na wsparcie kształcenia zawodowego.
Postawiono na wyszkolenie w zawodzie monter mechatronik. W projekcie uczestniczy Zespół Szkół nr 1 w Swarzędzu oraz Centrum Edukacji Ustawicznej i Praktycznej. Kształcenie monterów mechatroników odbywa się na podstawie umowy firmy z samorządem powiatowym, zgodnie z ustawą o zatrudnieniu pracowników młodocianych.
W funkcjonującej od września bieżącego roku w Zespole Szkół nr 1 w Swarzędzu nowej klasie uczniowie zdobywają równocześnie dwie profesje: mechanik pojazdów samochodowych oraz elektromechanik pojazdów samochodowych. Program nauczania ma rosnącą z biegiem lat nauki liczbę zajęć praktycznych odbywanych w Volkswagen Poznań. W ten sposób firma daje młodym ludziom szansę kontaktu z technologią, z którą będą mieli do czynienia w przyszłości. W ramach zajęć mają zapewnione praktyki w trzech oddziałach: Montażu, Produkcji Pilotażowej oraz w Zakładzie Zabudów Specjalnych (jest to jednostka, która przygotowuje specjalne obudowy aut, między innymi dla poczty niemieckiej, policji czy myślistwa).
Po skończeniu szkoły uczniowie mają perspektywę zatrudnienia w Volkswagen Poznań. Od 2005 roku przyjęto już na tej zasadzie 40 absolwentów. Osoby z zawodem monter mechatronik mogą liczyć na pracę nie tylko poznańskiej firmie, ale także w innych filiach koncernu Volkswagen. W ubiegłym roku jeden z absolwentów – w nagrodę za najlepsze wyniki – dostał szansę rozwoju swoich umiejętności podczas pracy przez jeden rok w spółce niemieckiej.
Volkswagen Poznań inwestuje też w najlepszych uczniów, umożliwiając im przystąpienie do specjalnych egzaminów, zakończonych przyznaniem specjalnego, międzynarodowego certyfikatu, potwierdzającego umiejętności i wiedzę w zawodzie monter mechatronik.
 
Współpraca z uczelniami wyższymi
Firma podjęła również współpracę z uczelniami wyższymi: Politechniką Poznańską, Uniwersytetem Adama Mickiewicza i Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Z racji planowanych zmian technologicznych w firmie kluczowym partnerem jest Politechnika – na początku 2011 roku poszerzono porozumienie o wzajemnej współpracy z tą uczelnią. W umowie zdefiniowano dokładnie obszary współpracy przy najważniejszych dla Volkswagena projektach. Ustalono szczegóły polityki stypendialnej, programów stażowych a także akcji reklamowej, promującej wizerunek firmy.
Jednym z ciekawszych elementów współpracy z Politechniką Poznańską był konkurs na ulepszenie sposobu dokumentowania. W firmie zaistniała potrzeba, aby dokumentacja sposobów transportu pewnych części nie wymagała wkładu ludzkiego, lecz żeby działo się to w sposób automatyczny, a jednocześnie bez dużych inwestycji finansowych. W ramach tego konkursu powołano trzy grupy projektowe. Studenci opracowali zupełnie nowy system transportu części.
Innym przykładem współpracy z Politechniką Poznańską było opracowanie narzędzi do seryjnego badania, jak ma być ustawiony mechanizm zamykania przesuwnych drzwi bocznych aut, aby nie sprawiało to problemów klientom. Studenci stworzyli bardzo dobrze sprawujące się narzędzie, które zostało wdrożone na linii produkcyjnej.
 
Mariaż teorii z praktyką
Firma funduje również stypendia dla doktorantów, z którymi podpisuje porozumienie o współpracy. Doktoranci piszą prace doktorskie na tematy ściśle związane z organizacją produkcji w Volkswagen Poznań. Zapewniając stypendium i obszar badawczy dla doktoranta, firma w zamian oczekuje od nich gotowości pracy przy realizacji projektów bieżących. Doktoranci wspierani przez Volkswagen Poznań pracują dodatkowo przy jednym, krótkoterminowym projekcie w skali jednego roku, co również jest dla nich doskonałą praktyką.
Volkswagen Poznań reklamuje swój wizerunek wśród uczniów i studentów, organizując specjalne akcje w szkołach i na uczelniach. Uczniowie podczas wykładów zapoznają się ze specyfiką działania firmy motoryzacyjnej. Studenci mają dodatkowo możliwość spotkania ze specjalistami z firmy z bardzo różnych działów. Cieszy się to ogromnym zainteresowaniem i jest przyczynkiem do dyskusji na temat tego, co można robić po studiach w Volkswagen Poznań i jakie ta firma daje szanse dalszego rozwoju.

Program Rozwoju Młodych Inżynierów
Program Rozwoju Młodych Inżynierów realizowany jest od roku 2004. Jest to projekt realizowany przez trzech partnerów: Politechnikę Poznańską, Volkswagen Poznań i Uniwersytet Techniczny w Cottbus w Niemczech. Głównym celem programu jest danie studentom możliwości praktycznego kontaktu z firmą już w takcie studiów, od III roku. Studenci w ramach tego projektu odbywają praktyki trwające jeden semestr i dostają stypendia. Osoby objęte tym programem piszą prace licencjackie lub magisterskie mające związek z projektem.
Są to najlepsi studenci wybrani z uczelni. Każdy swój projekt przedstawiają zarządowi, prezentując świeże spojrzenie i mówiąc o pewnych rozwiązaniach, które można zrobić na bieżąco. Po zakończeniu programu osoby te dostają zatrudnienie w firmie. Jest to główny cel Programu Rozwoju Młodych Inżynierów. Firma umożliwia łączenie studiów z możliwością pracy w organizacji, a później, po zakończeniu studiów daje szansę na kontynuację zatrudnienia.
 
Cele personalne Volkswagen Poznań
Cele personalne, jakie postawiła sobie firma, są zorientowanie na:
● rozwój kompetencji,
● informację i komunikację,
● rozwój zawodowy kobiet,
● doskonalenie kierowania i współpracy,
● fitness i zdrowie.
Są to te dziedziny działalności, które uznano za ważne dla fabryki dzisiaj oraz w przyszłości.
Problemem było ustalenie nowych warunków współpracy ze związkami zawodowymi. Volkswagen Poznań postawił na przejście od tak zwanej reprezentacji czy partycypacji, do praktyki. Firma chciała, żeby związek zawodowy ponosił odpowiedzialność za losy firmy i współdecydował o tym, co stanie się w przyszłości w fabryce. Jednym z obszarów, nad którym podjęto pracę, było stworzenie równości szans dla wszystkich pracowników.
 
Aktywizacja zawodowa kobiet
Obecnie w firmie pracuje 319 kobiet, z czego 21 zajmuje stanowiska kierownicze na różnych szczeblach zarządzania. Około 30% stanowią panie będące koordynatorami poszczególnych działów, a drugie 30% jest zatrudnione na wyższych stanowiskach menedżerskich. Kobiety stanowią jedna czwartą składu głównego zarządu firmy.
Volkswagen Poznań wspiera realnie rozwój zawodowy kobiet. Cel ten jest wprowadzany w życie poprzez konkretne działania, np. program rozwoju międzynarodowego, realizacje projektów ze spółkami z Niemiec itp. Firma zwraca dużą uwagę na to, żeby w sposób świadomy pamiętać o dawaniu realnej szansy rozwoju kobiet, które mają doświadczenie techniczne i menedżerskie i w wielu sytuacjach lepiej się sprawdzają niż mężczyźni (na przykład w dziale logistyki).
 
Program Przyszła Mama
Równość szans, a także ułatwienie pogodzenia życia prywatnego z życiem zawodowym jest realizowane przez Volkswagen Poznań pod postacią programu Przyszła Mama. Program ten jest skierowany do kobiet, które zachodzą w ciążę i chcą kontynuować pracę. Nie wszystkie kobiety, wbrew powszechnej opinii, od razu „idą na L4”. Wiele pań bez większych konsekwencji godzi życie prywatne z życiem zawodowym.
Program Przyszła Mama obowiązuje wszystkie pracownice w ciąży, które decydują się na nieprzerywanie pracy. Zaraz po dostarczeniu do firmy zaświadczenia o tym, że spodziewają się dziecka, przystępują automatycznie do programu. Zgodnie z tym projektem, przyszła mama może skrócić swój dzień pracy do sześciu godzin z zachowaniem pełnego wynagrodzenia oraz ustalić indywidualne godziny rozpoczęcia i zakończenia dnia pracy. Dodatkowym udogodnieniem są specjalnie oznakowane miejsca parkingowe tuż przy wejściu głównym do firmy. Aby zadbać o komfort kobiet w ciąży, firma jest wyposażona w specjalne, bardziej ergonomiczne krzesła, co jest bardzo istotne przy spędzaniu całego dnia w pracy w pozycji siedzącej. Jednak najważniejszym elementem tego programu jest finansowanie przez firmę dodatkowych badań lekarskich, które służą monitorowania stanu zdrowia matki i dziecka.
Aby kobiety po powrocie z urlopu macierzyńskiego mogły godzić wychowywanie dziecka i pracę, zajęto się problemami matek karmiących. Oprócz kodeksowego, skróconego o godzinę czasu pracy, firma przygotowała inne udogodnienie, biorąc pod uwagę skalę firmy i potrzeby wewnętrzne. Wybudowano i wyposażono trzy pomieszczenia dla matek karmiących. Wyposażono te pokoje w wygodne kanapy, miejsce do przechowywania pokarmu i sterylizatory. Uznano, że skoro kobieta chce wrócić do pracy po urodzeniu dziecka, a jeszcze karmi piersią, to musi mieć dogodne warunki, aby móc pogodzić obowiązki zawodowe z wymaganiami dziecka.
 
Polityka prorodzinna w Volkswagen Poznań
Firma, będąc zorientowana na potrzeby swoich pracowników, żeby ułatwić im godzenie życia prywatnego z życiem zawodowym, rozpoczęła działania z zakresu tak zwanej polityki prorodzinnej. Na otwarcie tego programu zaproszono Dorotę Zawadzką, telewizyjna „Super Nianię”. Poprowadziła ona seminarium i warsztaty na temat „Jak skutecznie zarządzać czasem, będąc pracującym rodzicem”.
W ramach polityki prorodzinnej i zapewnienia równowagi między pracą zawodową a życiem wprowadzono jeszcze inne innowacje. Pierwszą z nich jest program kulturalny dla dzieci. Zaproszenia są przesyłane e-mailem do wszystkich pracowników, z informacjami, jak w ciekawy, twórczy sposób można spędzić czas z rodziną, będąc mieszkańcem np. Poznania i okolic. W programie zamieszczane są między innymi repertuary kin czy spektakli dla dzieci.
Na terenie Volkswagen Poznań znajduje się centrum rehabilitacyjno-sportowe. Jest to siłownia, połączona z konsultacjami z rehabilitantem i z trenerem. Miesięcznie odwiedza to miejsce ok. 400 pracowników. Z czasem stwierdzono, że nie do końca komfortowo mogą się czuć kobiety, ćwicząc obok mężczyzn. Stworzono więc zajęcia indywidualne tylko dla kobiet. Celem było umożliwienie kobietom udziału w zajęciach zamkniętych, dostosowanych do ich potrzeb i możliwości.
 
Zmiany demograficzne
Kolejnym, bardzo istotnym wyzwaniem dla firmy, są zmiany demograficzne w organizacji. Wyniki badań wewnętrznych wykazały, że w 2020 roku Volkswagen Poznań będzie borykał się z ogromnymi problemami z zarządzaniem i efektywnością pracy zatrudnionych. Tym bardziej, że jest to firma produkcyjna. Stwierdzono, że organizacja musi odpowiednio ukształtować politykę zarządzania na różnych płaszczyznach.
W tej chwili średnia wieku pracowników wynosi 36 i pół roku. Za 10 lat statystyczny pracownik VW będzie zbliżał się do pięćdziesiątki. Obszary, w których firma zamierza działać, aby uniknąć tego problemu, to odpowiednie sterowanie zatrudnieniem pracowników oraz stworzenie struktury mieszanej, gdzie będą i młodzi, i starzy pracownicy. Kolejnym gwarantem zmiany tej sytuacji będzie nowa technologią i kształtowanie dzięki temu nowych stanowisk pracy.
Firma Volkswagen Poznań zorganizowała badania, tworząc tak zwaną matrycę zagrożeń na podstawie działu spawania. Nastąpiła więc weryfikacja czynników szkodliwych i obciążających pracowników. W ten sposób Volkswagen Poznań stworzył mapę, dzięki której wiadomo, gdzie obsadzać pracowników mających ograniczenia zdrowotne.
 
Karta Stosunków Pracy w Volkswagen Poznań
17 maja 2010 roku firma podpisała list intencyjny, w którym zaakceptowała zasady zawarte w Karcie Stosunków Pracy. Było to wyrażenie przez Volkswagen Poznań gotowości wspólnego przedyskutowania i podjęcia środków, prowadzących do dalszego rozwijania dialogu społecznego. Do założeń Karty Stosunków Pracy należą:
● odpowiedzialność społeczna,
● współdecydowanie,
● równowaga miedzy konkurencyjnością przedsiębiorstwa a dobrem pracowników,
● dialog społeczny.
Karta ta zagwarantowała prawo do powiadamia, konsultacji i współdecydowania o sprawach ważnych dla firmy.
Ideałem, do którego dąży Volkswagen Poznań, jest osiągnięcie poziomu współdecydowania ze związkami zawodowymi. Trzeba przyznać, że są na dobrej drodze. W przyszłości firma planuje również rozwinąć zaangażowanie kadry kierowniczej, której wsparcie jest kluczowe dla działalności całej organizacji.
  
Artykuł ukazał się w Serwisie HR