Odpowiedź

Można zawrzeć umowę zlecenia z osobą, która nie ukończyła 16 lat.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 304[5] § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.
Aby uzyskać zezwolenie na zatrudnienie dziecka, pracodawca musi załączyć do wniosku kierowanego do inspektora pracy:
1)   pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
2)   opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
3)   orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
4)   jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu - opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.
Przywołany na wstępie przepis posługuje się pojęciem „wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych”, co rodzi wątpliwości odnośnie podstawy prawnej zatrudniania dzieci w wieku do 16 lat. Część przedstawicieli doktryny dopuszcza w takim przypadku zarówno zawarcie umowy o pracę jak i umowy cywilnoprawnej, inni opowiadają się wyłącznie za możliwością zatrudnienia na podstawie umów prawa cywilnego, wskazując iż w świetle art. 22 § 2 w zw. z art. 190 i nas. k.p. zatrudnianie dzieci przed ukończeniem 16. roku życia jest w ramach stosunku pracy - poza wyjątkami dotyczącymi przygotowania zawodowego - niedopuszczalne, art. 3045 k.p. zaś nie ustanawia w tym zakresie żadnego wyjątku (Kodeks pracy. Komentarz. pod red. L.Florka, LEX 2011). W mojej opinii należałoby uznać, że zatrudnienie dziecka do lat 16 powinno mieć jednak charakter niepracowniczy (np. umowa zlecenia).
Należy pamiętać, że jeżeli dziecko nie ukończyło 13 roku życia umowę w jego imieniu zawiera przedstawiciel ustawowy (a więc co do zasady rodzic dziecka). Dziecko, które ukończyło 13 lat może samo zawrzeć umowę, ale do jej ważności wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego.

Katarzyna Pietruszyńska
Data odpowiedzi 3 sierpnia 2016 r.
 

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów