Czy można upoważnić wszystkich członków związku zawodowego do jego reprezentacji?

Ustawa o związkach zawodowych przyznaje szczególną ochronę członkom zarządu związku oraz pracownikowi, który został upoważniony reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy. Czy w związku z tym wskazanie wszystkich członków jako upoważnionych do takiej reprezentacji będzie obejściem przepisów ustawy?

Na problem zwrócił uwagę poseł Artur Zasada. Przy takim stosowaniu ustawy przez związek zawodowy, pracodawca zostaje pozbawiony możliwości prowadzenia prawidłowej polityki zatrudnienia, bowiem każda organizacja związkowa może wskazać wszystkich swoich członków jako szczególnie chronionych i w zakładzie pracy chronieni będą wszyscy pracownicy - napisał, występując o interpretację przepisów do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Sposób i zasady ustalania limitu pracowników, których zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej może objąć szczególną ochroną przewidzianą w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (dalej u.z.z.), reguluje art. 34^{2sup> u.z.z.}

 [-OFERTA_HTML-]

Limit pracowników, których zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej może objąć ochroną, zależy przede wszystkim od tego, czy międzyzakładowa organizacja związkowa zrzesza przynajmniej u jednego pracodawcy objętego swoim działaniem liczbę pracowników wymaganą do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a K.p. W takiej sytuacji zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej ma do wyboru cztery metody ustalenia liczby działaczy chronionych. Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 241^25a § 1 K.p. reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja związkowa:

1. będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną na podstawie art. 241¹⁷ § 1 pkt 1 K.p., pod warunkiem, że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy lub

2. zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy.

Jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 241^25a § 1 K.p., reprezentatywną zakładową organizacją związkową – zgodnie z art. 241^25a § 2 K.p. - jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników.

Jeżeli więc w odniesieniu do organizacji międzyzakładowej zachodzi któraś z wymienionych w art. 241^25a K.p. sytuacji, to liczbę chronionych oblicza się zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 34² ust. 1 u.z.z. Jeżeli zaś nie spełnia ona tych kryteriów – należy stosować przepis art. 34² ust. 2 u.z.z.

W przypadku gdy międzyzakładowa organizacja związkowa zrzesza przynajmniej u jednego pracodawcy objętego swoim działaniem liczbę pracowników wymaganą do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej, może ona wskazać pracowników podlegających ochronie:

1. w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 u.z.z. - przepis pozwala wskazać zarządowi międzyzakładowej organizacji związkowej pracowników podlegających szczególnej ochronie w liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą; jako że w przypadku organizacji międzyzakładowej mamy do czynienia nie z jednym, lecz co najmniej dwoma zakładami pracy, to kadrę kierowniczą liczymy z obu bądź większej liczby zakładów pracy;

2. w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 4 u.z.z. - przepis uzależnia liczbę chronionych działaczy od łącznej liczby członków organizacji związkowej; po osiągnięciu więc kolejnych, coraz to wyższych progów liczbowych, zmienia się liczba działaczy chronionych - w organizacji liczącej do 20 osób wskazuje się maksymalnie 2 chronionych związkowców, w przedziale kolejnym od 21 do 30 osób jest to 3 działaczy, a następnie w organizacji od 31 do 40 osób – 4 chronionych, od 41 do 50 osób – 5 chronionych, od 51 do 70 osób – 6 chronionych, od 71 do 90 osób – 7 chronionych, od 91 do 110 osób – 8 chronionych, od 111 do 130 osób – 9 chronionych, od 131 do 150 osób – 10 chronionych, itd.;

3. w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 u.z.z. w jednym zakładzie pracy wskazanym przez międzyzakładową organizację związkową spośród zakładów pracy objętych jej działaniem, w którym ta organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a K.p., powiększonej o liczbę pozostałych zakładów pracy objętych działaniem tej organizacji, w których jest zatrudnionych co najmniej 10 pracowników będących jej członkami - po pierwsze, należy wziąć pod uwagę liczbę osób stanowiących kadrę kierowniczą z zakładu pracy, gdzie międzyzakładowa organizacja związkowa zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej, a następnie do uzyskanej w ten sposób liczby dodać liczbę zakładów objętych działaniem tej międzyzakładowej organizacji związkowej, w których jest zatrudnionych co najmniej 10 pracowników będących jej członkami;

4. w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 4 u.z.z. w jednym zakładzie pracy wskazanym przez międzyzakładową organizację związkową spośród zakładów pracy objętych jej działaniem, w którym ta organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a K.p., powiększonej o liczbę pozostałych zakładów pracy objętych działaniem tej organizacji, w których jest zatrudnionych co najmniej 10 pracowników będących jej członkami - zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej określa liczbę osób chronionych, biorąc pod uwagę uzwiązkowienie w jednym zakładzie pracy (w którym ta organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a K .p.), a następnie do otrzymanej w ten sposób liczby dodaje kolejne osoby – po jednej na każdy zakład pracy objęty działaniem danej organizacji międzyzakładowej, w którym organizacja ta zrzesza co najmniej 10 członków.

Wybór jednej z ww. metod należy do zarządu międzyzakładowej organizacji związkowej. Może on wybrać najbardziej korzystne dla siebie rozwiązanie.

Ustęp 2 art. 34² u.z.z. określa zasady ustalania limitu pracowników, których zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej może objąć szczególną ochroną przewidzianą w art. 32 u.z.z., w przypadku gdy w żadnym z zakładów pracy objętych swoim działaniem nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241^25a K.p. W takich przypadkach limit ten nie może przekraczać liczby zakładów pracy, w których organizacja ta zrzesza co najmniej10 pracowników.

W ramach ustalonych w przepisach ustawy o związkach zawodowych limitów, zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej może objąć szczególną ochroną pracowników jednego bądź większej liczby zakładów pracy objętych swoim działaniem - według swego wyboru. Decyzję podejmuje na zasadzie samorządności zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej. Ewentualna ocena, czy korzystanie z ochrony związkowej stanowi nadużycie prawa, powinna należeć do właściwego sądu - wyjaśnił sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed w odpowiedzi na interpelację posła Artura Zasady.