Inicjatywa ustawodawca to skutek uchwały SN z 12 czerwca 2014 r. (sygn. akt II PZP 1/14), w której SN uznał, że zapewnienie pracownikowi - kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w jego kabinie podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Powoduje to, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1-3 tego rozporządzenia albo na korzystniejszych i wysokości określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy.
Zobacz także: SN: nocleg w ciężarówce uprawnia kierowcę do otrzymania ryczałtu
SN wydał uchwałę z powodu radykalnej rozbieżnością orzecznictwa w kwestii zapewnienia kierowcom międzynarodowego transportu bezpłatnego noclegu. Dominująca linia uznaje, że stworzenie kierowcy przez pracodawcę możliwości spędzania nocy w kabinie samochodu nie oznacza zapewnienia pracownikowi bezpłatnego noclegu, bo trudno sobie wyobrazić, aby „w XXI wieku pracodawca mógł korzystne skutki prawne wywodzić z faktu zapewnienia pracownikowi centrum życiowego w kabinie samochodu”. Nocleg pracownika w hotelu jest optymalnym wypoczynkiem pozwalającym na właściwą regenerację sił. Prawo nakłada na pracodawcę obowiązek wypłaty pracownikowi ryczałtu na pokrycie kosztów noclegu w razie nieprzedłożenia rachunku hotelowego za nocleg. Wedle drugiej linii, wyposażenie pojazdu w miejsce do spania, z którego korzysta kierowca podczas nocnego wypoczynku wyłącza możliwość dochodzenia rekompensaty za brak hotelu, chyba że co innego wynika z umowy lub aktów wewnętrznych.
Zobacz także: Firmy transportowe pod lupą PIP
Podejmując uchwałę rozstrzygającą powyższe rozbieżności SN wyszedł od tego, że kierowca transportu międzynarodowego odbywający podróże w ramach wykonywania umówionej pracy i na określonym w umowie obszarze jako miejsce świadczenia pracy nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 KP.
W reakcji na uchwałę SN Ministerstwo Infrastruktury przygotowało dwa różne projekty zmian w ustawie o czasie pracy kierowców. Pierwszy przewiduje przyznanie kierowcom dodatku za rozłąkę w czasie podróży służbowej. Świadczenie byłoby wypłacane według zasad i stawek uzgodnionych między przewoźnikami i kierowcami w układach zbiorowych pracy lub regulaminach pracy. Jeśli firma nie miałaby takich przepisów, zasady musiałyby być zawarte w umowie o pracę.
Drugi projekt jest bardziej rozbudowany. Przewiduje przyznawanie kierowcom ryczałtów za noclegi i diety za podróże służbowe na terytorium Polski i poza jego granicami. Resort zostawił przewoźnikom i związkowcom wynegocjowanie wysokości tych świadczeń.