CO TO ZA PRAWO?
Wymagania bhp dla widowisk i artystów

Czy artysta to zawód niebezpieczny? Chyba tak. Organizowanie i realizacja widowisk jest bowiem przedsięwzięciem niezwykle złożonym – także pod względem zapewnienia, zarówno wykonawcom jak i widzom, odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Z dniem 5 października 2011 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 września 2010 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy organizacji i realizacji widowisk (Dz. U. Nr 184, poz. 1240) – dalej r.b.h.o.w. Określa ono warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy organizacji, przygotowaniu, realizacji, a także likwidacji widowiska przez organizatora prowadzącego działalność kulturalną.
Minister Kultury określił w szczególności wymagania dotyczące miejsca realizacji widowiska, koncepcji inscenizacyjnej i projektu scenograficznego realizacji widowisk teatralnych – w tym dramatycznych i lalkowych, widowisk muzycznych – w tym koncertów symfonicznych, muzyki kameralnej, wokalnych i estradowych, występów artystów lub zespołów zarówno zawodowych jak i amatorskich - w tym zespołów pieśni i tańca oraz zespołów folklorystycznych, pokazów, imprez okolicznościowych i innych, realizowanych w instytucjach kultury, których statutową działalnością jest organizowanie i realizowanie widowisk. Przepisy r.b.h.o.w. nie mają zastosowania do imprez sportowych i widowisk cyrkowych.

Widowiska mogą być organizowane i realizowane w obiektach, których konstrukcja i wyposażenie spełniają wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych i w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, jak również w przestrzeniach otwartych, gdzie istnieje możliwość spełnienia powyższych wymogów. Instalacje i urządzenia techniczne muszą być wykonane i konserwowane zgodnie z obowiązującymi przepisami i instrukcjami.
Osobom znajdującym się na widowni, na scenie lub estradzie albo na zapleczu musi być zapewnione bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji. Podczas widowiska jest niedopuszczalne:
1)zastawianie lub zamykanie wyjść i dróg ewakuacyjnych oraz zasłanianie ich oznaczeń;
2)stosowanie oświetlenia scenicznego, nagłośnienia oraz efektów akustycznych powodujących olśnienie lub ogłuszenie widzów, wykonawców i pracowników technicznych, jak również kierowanie promieniowania laserowego w ich stronę;
3)wygaszanie lub zasłanianie opraw oświetlenia awaryjnego, w tym podświetlonych znaków wskazujących kierunek ewakuacji.
Garderoby wykonawców powinny być wyposażone w toaletki aktorskie lub stoliki, krzesła lub fotele, lustra, oświetlenie umożliwiające charakteryzację, wieszaki na kostiumy, zamykane szafki na ubrania i umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz środki do mycia i usuwania charakteryzacji. Minimalna powierzchnia pomieszczenia garderoby powinna wynosić:
–4 m2 na osobę w garderobach indywidualnych przeznaczonych dla 1-3 osób, ale nie mniej niż 8 m2;
–3 m2 na osobę w garderobach zbiorowych - dla więcej niż 3 osób, ale nie mniej niż 15 m2.
Bezpośrednio przy garderobach lub w ich pobliżu muszą znajdować się toalety i kabiny natryskowe. Wymaganą liczbę misek ustępowych i pisuarów oraz kabin natryskowych, a także maksymalną odległość do nich określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Projekty scenograficzne muszą być opiniowane na piśmie pod kątem ich zgodności z przepisami bhp oraz ochrony ppoż. przez powołaną w tym celu komisję, w skład której wchodzą osoby mające uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcji projektanta i sprawdzającego w specjalnościach inżynieryjno-budowlanej oraz w zakresie instalacji elektrycznych, rzeczoznawca do spraw przeciwpożarowych zakładowy społeczny inspektor pracy, pracownik służby bhp, scenograf i reżyser widowiska.

W razie projektowania dekoracji o wysokości przekraczającej 2 m, wiotkich lub niestabilnych, dużych albo skomplikowanych podestów oraz innych elementów, które stanowić mają rejony akcji scenicznej, projekt scenograficzny powinien zawierać obliczenia statyczne oraz określać szczegółowo rodzaje materiałów i sposób wykonania środków inscenizacji.
Podesty, pomosty oraz inne rejony akcji scenicznej, znajdujące się na wysokości ponad 1,5 m powinny być wyposażone w barierki ochronne o wysokości nie niższej niż 1,1 m oraz krawężniki zabezpieczające wykonawców i rekwizyty przed spadnięciem.
Według r.b.h.o.w. szpary w podłodze sceny, czyli odstępy między deskami scenicznymi, nie mogą być większe niż 5 mm, a same deski muszą być pozbawione zadziorów, wystających elementów oraz niezabezpieczonych otworów technicznych.
Zabrania się używania do charakteryzacji środków działających szkodliwie na skórę. Nie należy stosować powłok utrudniających procesy wymiany powietrza i termoregulacji organizmu na powierzchni skóry większej niż 30%. Peruki i elementy perukarskie mogą być wykonywane z włosów naturalnych lub z włosów sztucznych. Stosowanie włosów sztucznych z materiałów palnych jest dopuszczalne, jeżeli materiały te mają certyfikat trudnozapalności lub zostały skutecznie zabezpieczone przeciwogniowo do stopnia trudnozapalności środkiem posiadającym odpowiedni certyfikat.