Katalog osób zwolnionych z obowiązku opłacania abonamentu RTV wymienia art. 4 ust. 1 ustawy z 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych. Wśród nich są osoby, które – jak mówi pkt 6 - ukończyły 60 lat oraz mają ustalone prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Szkopuł w tym, że Prezes GUS nie ogłasza takiego wynagrodzenia, a sam przepis jest niespójny chociażby z wydanym na mocy ustawy rozporządzeniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 16 lutego 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentów oraz wzoru oświadczenia potwierdzających uprawnienia do zwolnień od opłat abonamentowych.
Sprawdź również książkę: Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zaopatrzenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem ebook >>
Ustawa swoje, oświadczenie swoje
Jak wspomnieliśmy, ustawa o opłatach abonamentowych mówi o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu w gospodarce narodowej. Sprawdziliśmy. Okazuje się, że Prezes Głównego Urzędu Statystycznego publikuje przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, ale w ujęciu kwartalnym (ostatni komunikat z 10 listopada 2020 r. dotyczył III kwartału) i rocznym. Nie publikuje natomiast miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Owszem, GUS podaje co miesiąc przeciętne wynagrodzenie, ale w sektorze przedsiębiorstw, a to nie to samo.
- GUS nie publikuje przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w ujęciu miesięcznym. Publikujemy je jedynie w ujęciu kwartalnym i rocznym. Terminy publikacji wynikają z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Miesięcznie publikowane jest jedynie przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw – mówi serwisowi Prawo.pl Karolina Banaszek, rzecznik prasowy Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Co więcej, także rozporządzenie, które określa wzór oświadczenia dla osób uprawnionych – zgodnie z ustawą - do zwolnienia z obowiązku opłacania abonamentu jest sprzeczne z ustawą. W oświadczeniu o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnień od opłat abonamentowych oczekuje się podania rodzaju uprawnienia. Emeryt ma zaznaczyć kwadracik mówiący o ukończeniu 60 lat i ustalonym prawie do emerytury „(w wysokości do 50 proc. przeciętnego wynagr. GUS)”.
Dla porównania dodajmy, że zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z 19 października 2020 r., przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw we wrześniu 2020 r. wyniosło 5371,56 zł, podczas gdy przeciętne wynagrodzenie w trzecim kwartale 2020 r. – zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z 10 listopada 2020 r. - wyniosło 5168,93 zł.
Niefortunny przepis utrudnia skorzystanie ze zwolnienia
- Należy uznać sformułowanie ustawowe za niefortunne, gdyż przepis ustawy mówi o przeciętnym wynagrodzeniu w ujęciu miesięcznym. Również ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych definiuje przeciętne wynagrodzenie jako przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w gospodarce narodowej, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Biorąc pod uwagę treść drugiej z wymienionych ustaw – należałoby sięgnąć do przeciętnego wynagrodzenia w ujęciu rocznym. Tu z kolei pojawia się problem osób składających wnioski o zwolnienie na początku roku - przed wydaniem komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, który publikowany jest zwykle na początku lutego danego roku. Na dzień złożenia wniosku w tym przypadku (np. składając wniosek o zwolnienie 19 stycznia 2021) nie ma punktu odniesienia w postaci wysokości przeciętnego wynagrodzenia za rok 2020 – podkreśla Tomasz Klemt, radca prawny, właściciel kancelarii prawnej. Taką informację GUS ma podać dopiero 9 lutego 2021 roku. W takim przypadku - ja twierdzi - nie można wyciągać negatywnych konsekwencji wobec osób, które złożyły takie oświadczenia, gdyż nie mogły oświadczyć czegoś, o czym obiektywnie nie mogły mieć wiedzy. Mec. Klemt zwraca uwagę na jeszcze jeden istotny aspekt sprawy. Mianowicie tzw. trzynastą emeryturę. – Pytanie, czy należy ją doliczyć do wysokości świadczenia w dniu jej otrzymania, czy też jej kwotę rozłożyć na miesiące w roku. To wymaga rozstrzygnięcia, bo obecnie nie wiadomo, czy 13-tka wpływa na wysokość świadczenia decydującego o zwolnieniu z abonamentu. Literalne brzmienie ustawy wskazuje na brak uwzględniania tzw. 13-tki, gdyż w ustawie mowa o wysokości miesięcznej emerytury a nie wysokości w ujęciu średniomiesięcznym (co powodowałoby konieczność doliczenia 13-tki do sumy kwot rocznych i podzielenia przez liczbę miesięcy) – zaznacza mec. Tomasz Klemt. Według niego, to jest kolejny przykład powszechnej w naszym kraju niespójności prawa. – Niespójność i brak jasności prawa to bardzo duży mankament naszego systemu, który powoduje niepewność obywateli i błędy organów – podkreśla.
Według Anny Bocian, rzecznika prasowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zgodnie z art. 20 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Prezes GUS przedstawia kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”. - Zgodnie z komunikatem, przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2019 r. wyniosło 4 918,17 zł brutto. W związku z tym emerytura, która nie przekracza 50 proc. tej kwoty upoważnia do uzyskania zwolnienia od opłat abonamentowych – podkreśliła w odpowiedzi na nasze pytanie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia uprawniającego do zwolnienia.
Według ministerstwa, kwota uprawniająca do zwolnienia w 2020 r. to emerytura nie przekraczająca 2459,08 zł. Tyle tylko, że mamy rok 2021.
Jak podkreśla MKiDN, w terminie do siódmego roboczego dnia lutego (w br. - 9 lutego) Prezes GUS zobowiązany jest do opublikowania informacji o kwocie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku 2020. - Kwota będzie stanowiła podstawę do ustalenia wysokości emerytury uprawniającej do uzyskania zwolnienia w 2021 roku – twierdzi Anna Bocian.
Ponadto, jak zaznacza, zgodnie z rozporządzeniem KRRiT z dnia 16 lutego 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentów oraz wzoru oświadczenia potwierdzających uprawnienia do zwolnień od opłat abonamentowych, osoba ubiegająca się o zwolnienie zobowiązana jest przedstawić dowód osobisty oraz decyzję jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo innego organu emerytalno-rentowego o wysokości emerytury. Dodatkowo Poczta Polska, przyjmująca wnioski o zwolnienie, informuje na swojej stronie internetowej oraz w swoich placówkach o wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym oraz wysokości emerytury upoważniającej do uzyskania zwolnienia (https://rtv.poczta-polska.pl/pdf/tab_zwolnien.pdf).
Opłata w górę
W tym roku opłata za jeden miesiąc za odbiornik radiofoniczny wynosi 7,50 zł, a za odbiornik telewizyjny lub telewizyjny i radiofoniczny – 24,50 zł. Mniej (łącznie) zapłacimy wtedy, gdy do 25 stycznia uiścimy z góry opłatę za cały rok: za odbiornik radiofoniczny jest to 81 zł, a za telewizyjny lub telewizyjny i radiofoniczny – 264,60zł.
Abonament RTV to opłata, którą musi ponosić każda osoba mająca w swoim domu radioodbiornik bądź telewizor. Każde z tych urządzeń trzeba zarejestrować za pośrednictwem Poczty Polskiej, która nadaje im numery identyfikacyjne.
Obowiązek uiszczania abonamentu mają również osoby, które korzystają z telewizji satelitarnej. Opłata za telewizję satelitarną nie wyklucza opłaty za abonament RTV.
Szereg zwolnień
Jak już wspomnieliśmy, nie wszyscy muszą płacić abonament, gdyż przepisy przewidują szereg zwolnień. Ww. art. 4 ust. 1 ustawy o opłatach abonamentowych określa katalog osób, które są z nich zwolnione.
Są to osoby:
- co do których orzeczono o zaliczeniu do I grupy inwalidów, o całkowitej niezdolności do pracy, znacznym stopniu niepełnosprawności bądź trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym;
- które ukończyły 75 lat;
- które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub rentę socjalną;
- niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu (mierzone na częstotliwości 2000Hz o natężeniu od 80dB);
- niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15 proc.;
- które ukończyły 60 lat oraz mają ustalone prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłaszanego przez Prezesa GUS;
- które mają prawo do korzystania ze świadczeń pieniężnych z tytułu ustawy o pomocy społecznej’ spełniające kryteria dochodowe, określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych, bezrobotne, posiadające prawo do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego;
- które otrzymują zasiłek dla opiekuna.
Na podstawie odrębnych ustaw z opłaty abonamentowej są też zwolnieni inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci będący inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz członkowie rodzin pozostałych po nich, osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego i członkowie rodzin pozostałych po nich, inwalidzi na skutek zastępczej służby wojskowej, przymusowo zatrudnieni w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz osoby posiadające statur weterana poszkodowanego.
Jak uzyskać zwolnienie z opłat?
Osoby uprawnione do zwolnienia od opłat abonamentowych, które chcą uzyskać to zwolnienie, muszą przedstawić w urzędzie pocztowym dokumenty potwierdzające uprawnienie do zwolnienia oraz oświadczenie na specjalnym formularzu, dostępnym na stronie internetowej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (http://www.krrit.gov.pl/abonament/zwolnienia-od-oplat-abonamentowych/).
Oświadczenia nie muszą składać osoby, które ukończyły 75 lat.
Zwolnienie od opłat abonamentowych przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uprawniony dopełnił formalności w urzędzie pocztowym.
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub w przypadku zaprzestania działania placówek, oświadczenie o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnień od opłat abonamentowych wraz z cyfrowym odwzorowaniem dokumentów potwierdzających uprawnienie do tych zwolnień może zostać przekazane na adres poczty elektronicznej: rtv.eod@poczta-polska.pl. W przesyłanej korespondencji mailowej trzeba wskazać dane osobowe i adresowe, natomiast w sytuacji zarejestrowanych już odbiorników trzeba także podać dodatkowo indywidualnego numeru identyfikacyjnego użytkownika.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.