Paweł Żebrowski: Główny Inspektor Pracy proponuje, aby inspekcja miała więcej uprawnień. Chodzi m.in. o możliwość przekształcania umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę. Jako była szefowa PIP, popiera Pani takie zmiany?
Bożena Borys-Szopa: Państwowa Inspekcja Pracy nie ma możliwości dokonywania przekształcenia umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę, natomiast ma m.in. prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej – uczestnictwa w postępowaniu przed sądem pracy, w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy.
Tylko sąd pracy, po przeprowadzeniu postępowania, jest uprawniony do orzekania o istnieniu stosunku pracy, tj. o tym, czy wykonywanie pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej w rzeczywistości odbywa się w warunkach właściwych dla stosunku pracy.
Czytaj w LEX: Pierwsza kontrola mikro, małych i średnich pracodawców przez PIP >
Jestem przekonana, że inspektorzy pracy doskonale poradziliby sobie z tym problemem, ale to wymaga dość istotnych zmian, zarówno w ustawie o PIP, jak i w kodeksie pracy.
Niektórzy eksperci wskazują, że Inspekcja nie ma już "zębów" i kary za nieprzestrzeganie kodeksu pracy są zbyt niskie. Zgadza się Pani z tym stwierdzeniem?
Można rozważać podwyższenie wysokości kar za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Jednak, moim zdaniem, kluczową sprawą jest szybkość wymierzania kar i ich nieuchronność w przypadku łamania praw pracowniczych.
Egzekwowanie grzywien przynosi korzyści, jeżeli wysokość grzywny uwzględnia także sytuację pracodawcy. Ustanowienie zbyt wysokich kar może prowadzić do tego, że grzywny będą trudne do wyegzekwowania. Pamiętajmy jednak, że inspektorzy pracy mają wiele innych środków oddziaływania na niezgodne z prawem postępowanie pracodawców. Kary zawsze są ostatecznością.
Czytaj w LEX: Jak należy przygotować zakład do kontroli Państwowej Inspekcji Pracy? >
Media informowały ostatnio o możliwych nieprawidłowościach w Inspekcji Pracy. Czy Pani – jako minister rodziny i pracy – zamierza wyjaśniać tę sprawę?
Jeszcze raz podkreślam, że zgodnie z przepisami ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy podlega ona Sejmowi, a nadzór nad nią sprawuje Rada Ochrony Pracy. Jako minister rodziny nie mam ustawowych kompetencji do kontrolowania i nadzorowania tej instytucji.
Rząd przyjął projekt ustawy ws. „500 plus” dla niepełnosprawnych. Będzie to dodatkowe obciążenie dla urzędów?
W celu zagwarantowania sprawnej obsługi procesu przyznawania świadczenia uzupełniającego koszty obsługi wniosku i wypłaty świadczenia przez organy wypłacające świadczenie, będą finansowane ze środków publicznych. Docelowo będzie to kwota nie wyższa niż 2 proc. kwoty wypłaconych świadczeń. W tym roku, ze względu na stopień skomplikowania realizacji zadania, będzie to 2,5 proc. kwoty wypłaconych świadczeń. To spore wyzwanie, jednak nie mam wątpliwości, że urzędy sprostają temu nowemu zadaniu i proces odbędzie się sprawnie.
Jak przebiega rozpatrywanie wniosków o „500 plus”?
Z naszych informacji wynika, że proces ten przebiega sprawnie i bez większych problemów. Pierwsza gmina, Kowary, przyznała pierwsze świadczenia już 1 lipca w godzinach nocnych. To absolutny rekord, który pokazuje, że sprawne działanie jest możliwe. Z naszych danych wynika, że wiele świadczeń zostało już przyznanych i wypłaconych. Tych, którzy jeszcze nie złożyli wniosku, zachęcam do zrobienia tego jak najszybciej – bardzo możliwe, że pieniądze trafią na konto jeszcze w lipcu. Z naszych danych wynika, że przez pierwsze cztery dni lipca do rodzin trafiło już 3 mln złotych.
Czytaj w LEX: Konsekwencje prawne niewypłacania wynagrodzenia za pracę - uprawnienia inspektora PIP >
Spodziewała się Pani, że tak wiele wniosków będzie składanych drogą internetową?
Doświadczenie pokazuje, że Polacy coraz chętniej korzystają z internetu, załatwiając swoje sprawy „urzędowe” - dotyczy to również składania wniosków o różnego rodzaju świadczenia. Od tygodni zachęcaliśmy i apelowaliśmy o wybieranie właśnie tej drogi przy wnioskowaniu o świadczenie wychowawcze, a także świadczenie „Dobry start”, o które również można wnioskować od 1 lipca. Ogromnie się cieszę, że Polacy dali się przekonać – złożenie wniosku online jest proste, szybkie, nie wymaga wizyty w urzędzie, a co najważniejsze, pieniądze szybciej trafiają na konto. Wnioski drogą tradycyjną – podczas wizyty w urzędzie lub za pośrednictwem poczty – będzie można składać od 1 sierpnia.
Czytaj też: Pozew o mobbing również w czasie zatrudnienia>>>
Od lipca obowiązuje uproszczony wniosek o świadczenie. Ministerstwo ma dane ile takich wniosków zostało złożonych nieprawidłowo? Co w sytuacji, kiedy ktoś się pomyli, wypełniając takie dokumenty?
To naprawdę marginalne przypadki. Do 12 lipca do godz. 8.00 zostało złożonych w wersji elektronicznej – za pośrednictwem bankowości elektronicznej, platformy usług elektronicznych ZUS i portalu Emp@tia – w sumie ponad 3,17 mln wniosków, w tym: 2,02 mln wniosków o świadczenie „500+” i ponad 1,14 wniosków o świadczenie „Dobry start”.
Czytaj w LEX: Procedura przyznawania 500+ od 1 lipca 2019 r. >
Jeśli ktoś pomyli się wypełniając dokumenty, powinien ponownie wysłać poprawnie wypełniony wniosek, a o błędzie poinformować nas za pośrednictwem portalu Emp@tia. Niepoprawnie złożone wnioski są zgłaszane do gmin. To urzędy kontaktują się bezpośrednio z obywatelem w celu wyjaśnienia nieprawidłowości.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.