Ustawa z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom („Ustawa”), która obowiązuje już od 29 lipca 2022 r., czyli tzw. nowa ustawa crowdfundingowa szczegółowo określa opłaty, jakie muszą ponieść Dostawcy.
Pierwsza opłata dotyczy wydania zezwolenia na prowadzenie platformy crowdfundingowej, jak i ewentualne rozszerzenie zakresu tego zezwolenia, może ona wynieść maksymalnie równowartość 4500 euro. Druga opłata ma na celu pokrycie kosztów funkcjonowania Komisji Nadzoru Finansowego, ustalana jest na podstawie średniej wartości przychodów w okresie ostatnich trzech lat obrotowych, poprzedzających rok, za który opłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,5 proc. tej średniej, jednocześnie ustalając minimalną wysokość tej opłaty na równowartość 750 euro.
Czytaj też: Crowdfunding a tajemnica zawodowa - komentarz praktyczny >>>
Środki ochrony inwestorów
Celem skutecznej ochrony potencjalnych inwestorów, Dostawcy zobowiązani są do przekazywania rzetelnych i jasnych informacji dotyczących funkcjonalności platformy, a w szczególności, opłat związanych z usługami lub inwestycjami, ryzyk finansowych, czy charakteru usług finansowania.
Co więcej, obowiązek informacyjny dotyczy oddzielenie każdej oferty finansowania społecznościowego. Dostawcy obowiązani są do przekazania potencjalnym inwestorom arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych sporządzonym przez właściciela projektu. Celem niniejszego jest umożliwienie podjęcia, przez inwestora, świadomej decyzji o inwestycji. W arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych należy uwzględnić szczególne informacje dotyczące właścicieli projektów, praw inwestorów i opłat ponoszonych przez inwestorów, a także rodzaju oferowanych zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego, czy pożyczek.
Dodatkowo, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/1503 („rozporządzenie ECSP”) wprowadza rozróżnienie między inwestorami doświadczonymi, a niedoświadczonymi, jak i odpowiednie środki ochrony dla każdej z kategorii. Rozróżnienie to jest tożsame z definicją klienta profesjonalnego i detalicznego zawartą w dyrektywie 2014/65/UE (MIFID II). W celu zapewnienia, aby potencjalni inwestorzy niedoświadczeni rozumieli poziom ryzyka związany z inwestycjami w zakresie finansowania społecznościowego, Dostawcy zobowiązani są do przeprowadzenia wstępnego testu wiedzy potencjalnych inwestorów niedoświadczonych, jak również symulacji zdolności do ponoszenia strat.
Co ciekawe, w przypadku złożenia przez inwestora niedoświadczonego oferty, musi on zostać dodatkowo poinformowany o okresie namysłu, tj. możliwości wycofania się z oferty inwestycyjnej lub oświadczenia o wyrażeniu zainteresowania konkretną ofertą finansowania społecznościowego bez podawania powodu i bez ponoszenia kary. Okres ten, od momentu złożenia oferty inwestycyjnej, wygasa po 4 dniach.
Szerokie uprawnienia KNF
Na początku warto podkreślić, iż Komisja Nadzoru Finansowego posiada środki kontrolne umożliwiające stałe nadzorowanie czynności, jakie odbywają się wewnątrz Dostawców. Działanie Komisji przejawiać się może poprzez żądanie od osób reprezentujących lub wchodzących w skład statutowych organów Dostawcy, jego jednostek zależnych lub dominujących jak i osób pozostających z dostawcą w stosunku pracy, zlecenia lub innym podobnym charakterze, sporządzenia i przekazania kopii dokumentacji związanej z działalnością oraz udzielenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień.
Czytaj w LEX: Działanie platform crowdfundingowych pod nadzorem KNF - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>
Komisja posiada również możliwość zlecenia firmie audytorskiej kontroli sprawozdań finansowych lub prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych, a jeżeli kontrola wykaże nieprawidłowości, Dostawca zostanie obciążony kosztami jej przeprowadzenia.
Komisja posiada ponadto kompetencje do nakładania sankcji administracyjnych na Dostawcę, jak również bezpośrednio na osoby odpowiedzialne za Dostawcę. Stosowane kary mogą przejawiać się angażowaniem Komisji w działalność Dostawców, czy nakładaniem na nich kar finansowych. Najważniejsze z nich przedstawiamy poniżej:
- Komisja uprawniona jest, w przypadkach określonych w Ustawie, do nakazania dostawcy usług finansowania społecznościowego wstrzymania rozpoczęcia oferty finansowania, przerwania jej biegu lub zakazania rozpoczęcia tej oferty, a nawet zakazania świadczenia usług na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy;
- W przypadku niewykonania przez dostawcę usług finansowania społecznościowego obowiązków wymienionych w Ustawie lub wykonania ich nienależycie, jak i brak zastosowania się do nakazów KNF, Komisja może nakazać zaprzestania działań skutkujących powstaniem naruszeń i niepodejmowanie tych działań w przyszłości lub nałożyć karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 2 250 000 zł albo kwoty stanowiącej równowartość nie większą niż 5% całkowitych rocznych przychodów Dostawcy. Komisja posiada możliwość zastosowania obu sankcji łącznie;
- W przypadku, gdy możliwe jest ustalenie kwoty korzyści osiągniętej przez Dostawcę w wyniku naruszenia obowiązków, zamiast kary pieniężnej opisanej powyżej, Komisja może nałożyć karę pieniężną do wysokości dwukrotnej kwoty osiągniętej korzyści. Ustalenie wysokości sankcji finansowych odbywa się na zasadach ściśle określonych w Rozporządzeniu ECSP;
- Komisja może nakazać odwołanie członka zarządu dostawcy usług finansowania społecznościowego odpowiedzialnego za naruszenie, nałożyć karę w wysokości do 2 250 000 zł czy nawet zakazać członkowi zarządu lub osobie odpowiedzialnej pełnienia funkcji kierowniczych u Dostawcy.
Dodatkowo Komisja może, za podjęciem uchwały, przekazać do publicznej wiadomości informację o rodzaju i charakterze naruszenia, jak i firmie Dostawcy (lub imieniu i nazwisku osoby odpowiedzialnej za naruszenie), która jest zawarta w rozstrzygnięciu ostatecznej decyzji. Niniejsze uprawnienie może wpłynąć na znaczne zniechęcenie inwestorów, aby lokować swoje środki poprzez platformę konkretnego Dostawcy.
Odpowiedzialność dostawców usług finansowania społecznościowego
Państwa będące stroną rozporządzenia ECSP mogą ustanawiać kary administracyjne i sankcje karne za te same naruszenia, działając zgodnie z prawem krajowym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze regulacje karne zawarte w Ustawie:
- Prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego bez wymaganego zezwolenia lub w sposób inny niż jako dostawca usług finansowania społecznościowego podlega grzywnie do 5 000 000 zł;
- Za zatajenie prawdziwych lub podanie nieprawdziwych informacji w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych grozi grzywna do 5 000 000 zł albo kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat, lub obie kary łącznie;
- Dokonanie oferty finansowania publicznego związanej z udzielaniem pożyczek, bez udostępnienia do publicznej wiadomości arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych podlega grzywnie do 10 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, lub obu karom łącznie;
- Natomiast niedotrzymanie tajemnicy zawodowej podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3.
Ustawa określa również odpowiedzialność właściciela projektu oraz podmiotu sporządzającego informacje lub biorącego udział w jej sporządzeniu, za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych ze stanem faktycznym. Natomiast za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji na poziomie platformy odpowiedzialny jest Dostawca wraz z podmiotem sporządzającym informacje lub biorącym udział w jej sporządzeniu. Powyższa odpowiedzialność jest solidarna i nie można jej ograniczyć ani wyłączyć. Podmioty odpowiedzialne obowiązane są do naprawienia szkody wyrządzonej przez zamieszczenie informacji niezgodnej ze stanem faktycznym lub pominięcie znaczącej informacji.
Zmiany w ustawie o ofercie publicznej
Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych („ustawa o ofercie”) wskazuje limit 2 500 000 euro na wpływy z emisji uzyskane w okresie ostatnich 12 miesięcy, zwalniający z obowiązku przygotowania prospektu, pod warunkiem udostępnienia memorandum informacyjnego. Ograniczenie trwa do 10 listopada 2023 r., wtedy limit wpływów z oferty zostanie zwiększony do 5 000 000 euro, bezpośrednio implementując przepisy dotyczące crowdfundingu zawarte w Rozporządzeniu ECSP. Limit ten zwiększy się również dla szerokiego spektrum emitentów, nie tylko tych korzystających z finansowania społecznościowego.
Ustawa wprowadziła również obowiązek zawiadomienia Komisji o zamiarze przeprowadzenia oferty publicznej na podstawie dokumentu ofertowego albo memorandum informacyjnego. Powyższe należy dopełnić nie później niż na 7 dni roboczych przed dniem udostępnienia dokumentów. Przedmiotowy obowiązek będzie miał również znaczenie przy ofertach korzystających ze zwolnień prospektowych. Tytułem przykładu, jednym z wyłączeń, umożliwiających brak konieczności przygotowania prospektu, są pracownicze programy motywacyjne określone w art. 1 ust. 4 lit i) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2017/1129 („Rozporządzenie prospektowe”), w zakresie których wymagane jest przygotowanie memorandum informacyjnego. W związku z odpowiednim stosowaniem przepisów o memorandum informacyjnym do programów motywacyjnych, pracodawcy lub przedsiębiorstwa powiązane, które oferują lub przydzielają swoim obecnym lub byłym dyrektorom czy pracownikom papiery wartościowe, muszą mieć na uwadze, aby wypełnić nowy obowiązek informacyjny do zawiadomienia Komisji o zamiarze przeprowadzenia oferty na 7 dni przed publikacją memorandum.
W przypadku niedopełnienia powyższych obowiązków, KNF może wydać decyzję o wykluczeniu papierów wartościowych z obrotu na rynku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu, jak i nałożyć karę pieniężną do wysokości 1 000 000 zł. Komisja posiada uprawnienie do zastosowania obu sankcji łącznie.
Autorzy: Piotr Wojnar, adwokat oraz partner zarządzający w act BSWW legal & tax
Łukasz Świątek, adwokat i starszy prawnik w BSWW legal & tax.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.