Celem zmian jest deregulacja i uproszczenie procedur związanych z zakupami dla wojska. Ustawa uchyla dwa przepisy w prawie zamówień publicznych, które są barierą w szybkim zakupie sprzętu wojskowego dla armii.
Jak tłumaczył poseł PiS Radosław Fogiel, przedstawiciel autorów projektu noweli, obecna sytuacja bezpieczeństwa wymaga upraszczania procedur i elastyczności działań. - Założeniem całej tej ustawy jest deregulacja i powrót do zasady braku dodatkowych regulacji krajowych poza tymi wymaganiami Unii Europejskiej. Ta nowelizacja w sposób prosty wprowadza ten poziom wymagań dotyczących zakupów, co w UE – podkreślał.
Czytaj też: MON rezygnuje z polskiego i przechodzi na języki obce w zamówieniach publicznych>>
Wykreślnie dwóch artykułów
Nowela prawa zamówień publicznych (PZP) wykreśla art. 12 ust. 2 oraz art. 15 z PZP. Wprawdzie obowiązujące wcześniej przepisy PZP przewidywały, że zamówienia dotyczące produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi są co do zasady wyłączone spod reżimu stosowania PZP. Ale przepisy PZP mogą mieć jednak zastosowanie dzięki tym dwóm artykułom. Ich usunięcie ma uelastycznić więc zasady nabywania sprzętu dla armii.
Artykuł 12 ust. 2 przewiduje bowiem, że do udzielenia zamówienia dotyczącego produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi zamawiający może stosować przepisy PZP w zakresie określonym w ocenie występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, o której mowa w art. 15 PZP.
Z kolei art. 15 PZP stanowi delegację ustawową dla Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia właściwego trybu postępowania w sprawie:
- trybu postępowania w sprawie oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa,
- sposobu określania środków zapewniających ochronę tego interesu,
- oceny proporcjonalności środków stosowanych do zapewnienia ochrony tego interesu oraz
- podmiotu właściwy do kwalifikacji zadań, jako zadań o podstawowym znaczeniu dla interesu bezpieczeństwa państwa,
- sposobu określania zakresu stosowania w procedurze udzielenia zamówienia przepisów ustawy, mając na uwadze obowiązek zapewnienia prawidłowego stosowania przepisu art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa dostaw sprzętu wojskowego w cyklu życia.
Nowela usuwa więc z PZP dodatkowe warunki dotyczące zakupów sprzętu wojskowego o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa. Przewiduje też, że najważniejszym aktem prawnym określającym tryb zakupu sprzętu wojskowego o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa będzie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym państwo członkowskie może podejmować środki, jakie uważa za konieczne w celu ochrony podstawowych interesów jego bezpieczeństwa, a które odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi..
Zakup broni bardziej elastyczny
Prawnicy nie mają wątpliwości, że wykreślenie tych dwóch przepisów przyśpieszy zakupy na rzecz wojska.
- Do tej pory zamawiający planujący udzielić tego rodzaju zamówienia publicznego mieli obowiązek weryfikować czy zastosowanie procedury wynikającej z PZP do udzielenia zamówienia, w tym zwłaszcza przepisów działu VI PZP regulujących procedurę zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa będą wystarczające, by zapewnić ochronę interesów dotyczących bezpieczeństwa państwa. Dopiero gdy jedynym sposobem zabezpieczenia tych interesów będzie udzielenie zamówienia bez zastosowania PZP, możliwe będzie wyłączenie stosowania przepisów PZP do tego zamówienia. Warunkiem wyłączenia stosowania przepisów jest jednak również to, by udzielenie zamówienia bez zastosowania ustawy nie wpłynęło negatywnie na warunki konkurencji na rynku wewnętrznym w odniesieniu do produktów, które nie są przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych - tłumaczy Joanna Boroń, adwokat z kancelarii prawnej KBZ Żuradzka & Wspólnicy.
Zobacz wzór dokumentu w LEX: ZP-SR Roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach >
- Z uzasadnienia projektu noweli wynika, że rozporządzenie niepotrzebnie usztywnia proces dokonywania oceny, a jednocześnie nie przyczynia się do jego rzetelności i prawidłowości. Z drugiej strony projekt wykreśla przepis art. 12 ust. 2 PZP, zgodnie z którym do zamówienia sprzętu wojskowego nabywanego w zakresie podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa przepisy PZP mogą jednak być częściowo stosowane w oparciu o zasadę proporcjonalności – w zakresie, w jakim wynika to z oceny występowania podstawowego interesu dokonanej na podstawie rozporządzenia - mówi Jacek Liput, radca prawny, partner w kancelarii prawnej Gawroński & Partners.
Konrad Różowicz, prawnik z kancelarii prawnej Dr Krystian Ziemski & Partner przypomina, że nowe rozporządzenie nie zostało wydane. - Nadal właściwe jest w tym zakresie rozporządzenie wydane na gruncie uchylonego PZP z 2013 r., którego zakres nie w pełni przystaje do nowego PZP. Obowiązywanie art. 12 ust. 2 i art. 15 PZP rodzi stan, w którym wyłączenie ustawowe przewidziane w art. 12 ust. 1 pkt 2 PZP nie ma charakteru absolutnego i w wyniku oceny może zaistnieć podstawa do stosowania niektórych przepisów ustawy. Konieczność dokonania oceny miała ograniczyć zakres, w jakim przepisów ustawy się nie stosuje, a w konsekwencji minimalizować odstępstwa od ujednoliconego reżimu zamówieniowego. W praktyce konieczność rozważenia tych kwestii, spowalnia płynność procesu zakupowego - dodaje.
