Projekt zakłada stworzenie prawnych możliwości ograniczeń w korzystaniu przez właścicieli (użytkowników wieczystych) z nieruchomości niezbędnych do dokonania przebudowy i modernizacji infrastruktury kolejowej poprzez wprowadzenie instytucji czasowego zajęcia nieruchomości pod budowę lub przebudowę infrastruktury kolejowej lub układu drogowego, służebności w celu zapewnienia dostępu na teren nieruchomości dla prowadzenia prac związanych m.in. z konserwacją i usuwaniem awarii oraz z możliwością eksploatacji kolejowych obiektów inżynierskich, a także wprowadzenie możliwości nieodpłatnego zajęcia przez zarządcę linii kolejowych terenu wód płynących lub terenów dróg publicznych na czas realizacji i eksploatacji inwestycji kolejowych. Powyższe ułatwienia mają znaczenie o tyle, że obecnie obowiązujące przepisy ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.) nie przewidują rozwiązań umożliwiających korzystanie przez podmioty realizujące inwestycje kolejowe z prawa do zajęcia nieruchomości na czas realizacji i eksploatacji inwestycji bez konieczności dokonywania ich podziałów i wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z projektem powyższe ułatwienia mają dotyczyć nie tylko linii kolejowych ujętych w wykazie linii kolejowych o znaczeniu państwowym, ale wszystkich linii kolejowych (w tym planowanych do budowy). Dotychczas bowiem ustawa o transporcie kolejowym określała szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji jedynie w odniesieniu do linii kolejowych o znaczeniu państwowym.

Projekt zakłada również poszerzenie zakresu podmiotowego regulacji na jednostki samorządu terytorialnego w zakresie realizacji przez nie inwestycji na liniach kolejowych. Dotychczasowe przepisy odnoszą się bowiem jedynie do PKP Polskich Linii Kolejowych Spółki Akcyjnej.
Projekt założeń do projektu ustawy zmieniającej zakłada również wprowadzenie szeregu ułatwień w zakresie procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę w ramach realizacji inwestycji kolejowych. Przede wszystkim, zgodnie z projektem, wojewoda będzie doręczał decyzję o pozwoleniu na budowę jedynie wnioskodawcy, natomiast pozostałe strony postępowania będą informowane o wydanej decyzji w drodze obwieszczenia. Zakłada się również, iż po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, a inwestor rozpoczął prace budowlane, nie będzie możliwości wzruszenia pozwolenia na budowę poprzez stwierdzenie jego nieważności. Skróceniu ulegną również ogólne terminy obowiązujące w sprawach wydawania pozwoleń na budowę.

Projekt założeń, przygotowany w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, opublikowany został na stronach Rządowego Centrum Legislacji.