Przepisy są one korzystne przede wszystkim dla małych i średnich firm, które często występują w roli podwykonawców i najbardziej odczuwają skutki upadłości i niewypłacalności inwestorów. Przepisy te powinny także dobrze służyć przedsiębiorstwom zaangażowanym w budowę infrastruktury na EURO 2012.
Według Rady Ministrów nowe rozwiązania są konieczne, ponieważ w wielu przypadkach potencjał dużych firm (inwestorów i wykonawców generalnych), podejmujących współpracę z małymi i średnimi przedsiębiorcami (podwykonawcami), okazuje się pozorny. Dość często pojawiają się wnioski o wszczęcie postępowania układowego lub ogłoszenie upadłości, co oznacza także kłopoty dla podwykonawców. Procesy sądowe mające na celu odzyskanie zapłaty są czasochłonne i kosztowne, a w wielu przypadkach wyegzekwowanie zasądzonych należności nie jest możliwe.
Projekt przyznaje uczestnikom inwestycyjnego procesu budowlanego prawo do zgłoszenia żądania udzielenia zabezpieczenia wierzytelności wynikającej z umowy na roboty budowlane. Zabezpieczeniem wierzytelności będzie w szczególności gwarancja bankowa, gwarancja ubezpieczeniowa, akredytywa bankowa – formy zabezpieczeń szeroko stosowane w obrocie gospodarczym.
Wprowadzono także zasadę równego ponoszenia kosztów zabezpieczenia przez inwestora i żądającego gwarancji zapłaty. Przewidziano również możliwość żądania gwarancji od inwestora na każdym etapie procesu budowlanego – nie tylko przed przystąpieniem do realizacji kontraktu, ale także w dowolnym czasie. Będzie to miało znaczenie w sytuacji, kiedy pojawią się wątpliwości dotyczące kondycji finansowej inwestora lub jego rzetelności. Przepis ten zabezpieczy interesy żądającego gwarancji zapłaty.
Zgodnie z projektem, będzie też można odstąpić od umowy na roboty budowlane, z winy inwestora, jeśli umowa gwarancji zapłaty nie zostanie podpisana w wyznaczonym terminie. Nie może być on jednak krótszy niż 30 dni. Powinno to pozwolić inwestorowi na załatwienie niezbędnych formalności związanych z udzieleniem gwarancji. Zgodnie z projektem, umowy gwarancji zapłaty będą mogły zawierać wszystkie podmioty procesu budowlanego. Oznacza to wprowadzenie (kaskadowej) możliwości żądania gwarancji zapłaty przez uczestników procesu budowlanego. Takie zabezpieczenie jest bardzo ważne, bo w większości przypadków w całym cyklu inwestycyjnym uczestniczy wielu podwykonawców. Nowe przepisy mają obowiązywać 30 dni od daty ich ogłoszenia.
Są przepisy, które mają skłonić do terminowego płacenia podwykonawcom
Rząd zaproponował rozwiązania, ktre powinny skłonić inwestorw i wykonawcw generalnych do terminowego płacenia podwykonawcom za wykonane roboty budowlane. Nierzetelność kontrahentw jest bowiem częstą przyczyną zatorw płatniczych i poważnych kłopotw finansowych w firmach podwykonawcw. Rząd doprecyzował zatem przepisy dotyczące udzielania gwarancji zapłaty za roboty budowlane, tak aby wyeliminować z rynku nieuczciwe praktyki polegające na uchylaniu się od terminowego płacenia. Nowe przepisy dotyczące udzielania gwarancji zapłaty znalazły się w przyjętym przez Radę Ministrw projekcie nowelizacji Kodeksu cywilnego.