1. Przedsiębiorca przekształcany i spółka przekształcona

Przepis art. 551 § 5 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych – dalej k.s.h., przewiduje możliwość przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową. Przedsiębiorca – osoba fizyczna wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej określany jako przedsiębiorca przekształcany, może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową, czyli w spółkę przekształconą.

Na pewną wątpliwość związaną ze statusem przedsiębiorcy przekształcanego zwrócił uwagę WSA w Gorzowie Wielkopolskim. Chodzi o możliwość złożenia wniosku o wydanie interpretacji podatkowej w trybie art. 14n ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa – dalej o.p. Zgodnie z tym przepisem, zasady dotyczące zastosowania się do interpretacji podatkowej m.in. przed jej zmianą stosuje się odpowiednio w przypadku m.in. zastosowania się przez spółkę do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem spółki na wniosek osób planujących utworzenie tej spółki w zakresie dotyczącym działalności tej spółki.

Zdaniem sądu "możliwość złożenia wniosku w trybie art. 14n § 1 pkt 1 o.p. [obejmuje] także osoby fizyczne wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą, które mają zamiar przekształcić formę prowadzonej przez siebie działalności w jednoosobową spółkę kapitałową. Na gruncie uregulowań zawartych w art. 14n § 1 pkt 1 o.p. nie ma różnicy między uprawnieniami osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, która planuje utworzenie spółki a uprawnieniami osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą przekształcanym w rozumieniu art. 551 § 5 k.s.h. Inna interpretacja tego przepisu wprowadzałaby nierówność wobec prawa obu osób planujących utworzenie spółki." (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 6 lutego 2013 r., sygn. I SA/Go 1145/12).

2. Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową

Zasady i tryb takiego przekształcenia określają przepisy art. 5841–58413 k.s.h.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że przedsiębiorca przekształcany staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki do rejestru, czyli na dzień przekształcenia. Jednocześnie właściwy organ ewidencyjny z urzędu wykreśla przedsiębiorcę przekształcanego z CEIDG.

Uwaga!

Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Na wniosek tego zarządu dokonuje się również ogłoszenia o przekształceniu przedsiębiorcy.

Jak stwierdził NSA, „przekształcenie", o którym mowa w art. 5841 k.s.h., odpowiada pojęciu „utworzenia", którym posłużono się w art. 14n § 1 pkt 1 o.p. (wyrok NSA z dnia 5 grudnia 2014 r., sygn. II FSK 2630/12).

Co istotne, spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Spółka ta pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Wskazane tu następstwo prawne rozumie się jako wstąpienie nowo utworzonej spółki we wszystkie prawa i obowiązki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. wchodzące w jej zakres. Dotyczy to wszelkich tak rozumianych praw i obowiązków, ponieważ przedsiębiorca nie może wydzielić części swych zasobów zaangażowanych do prowadzonej działalności, aby znalazły się one w spółce. Zdaniem jednego z sądów "(...) Zasada kontynuacji w aspekcie cywilnoprawnym oznacza, że treść stosunków prawnych spółki przekształcanej, łączących ją z „otoczeniem rynkowym" (osobami trzecimi), nie ulega zmianie. Z zasady tej wynika ponadto, że po dniu przekształcenia (art. 5841 k.s.h.) nie zmienia się treść stosunków cywilnoprawnych zawartych przez przedsiębiorcę – osobę fizyczną z osobami trzecimi (dłużnikami czy wierzycielami), a jedynie ich stroną staje się ex lege (tj. z mocy art. 5842 § 1 k.s.h.) spółka kapitałowa (podmiot przekształcony), w miejsce tego przedsiębiorcy (jako podmiotu przekształconego)." (wyrok SA w Łodzi z dnia 30 września 2014 r., sygn. I ACa 829/14).

Do przekształcenia przedsiębiorcy wymaga się:

  1. sporządzenia planu przekształcenia przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta,
  2. złożenia oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy,
  3. powołania członków organów spółki przekształconej,
  4. zawarcia umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej,
  5. dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z CEIDG.

 

3. Plan przekształcenia przedsiębiorcy

A zatem, do przekształcenia przedsiębiorcy w spółkę kapitałową wymaga się przede wszystkim planu przekształcenia. Plan taki powinien zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Do planu przekształcenia należy dołączyć:

  • a) projekt oświadczenia o przekształceniu przedsiębiorcy,
  • b) projekt aktu założycielskiego (statutu),
  • c) wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego,
  • d) sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia.

(...)