Jaką stawką VAT opodatkować wykonanie instalacji centralnego ogrzewania, wodno-kanalizacyjnej oraz gazowej?

Prowadzę działalność w zakresie wykonywania instalacji centralnego ogrzewania, instalacji wodno-kanalizacyjnych oraz instalacji gazowych. Podatek rozliczam w formie zryczałtowanego podatku dochodowego. Jestem czynnym podatnikiem VAT.

Usługi, które świadczę polegają m.in. na:
1) remoncie powyższych instalacji;
2) montażu urządzeń grzewczych z jednoczesną ich wymianą;
3) wymianie zaworów centralnego ogrzewania;
4) wykonywaniu instalacji c.o., wykonywaniu instalacji wodno-kanalizacyjnych a także wykonywaniu instalacji gazowych;
5) przeglądzie instalacji gazowych wraz z usunięciem wykrytych podczas przeglądu usterek;
Sprawdzaniu szczelności instalacji gazowej z jednoczesnym usunięciem nieszczelności
Wszystkie te usługi są świadczone w budynkach i lokalach mieszkalnych zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Pytanie:
Czy dla ww. usług występuje szczególny obowiązek podatkowy tj. "z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania tych usług"?
Czy dla tych usług przysługuje stawka preferencyjna tj. 8%?
Czy usługa polegająca na naprawie kotła centralnego ogrzewania wykonywanego w budownictwie mieszkaniowym może korzystać z 8% stawki VAT?

Odpowiedź:
Szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego oraz możliwość stosowania obniżonej stawki 8% istnieje w przypadku usług wymienionych w punktach 1-4. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych powstaje w szczególny sposób, tj. z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania tych usług.
Niestety, ustawodawca nie zdefiniował pojęć usług budowlanych oraz budowlano-montażowych ustawodawca. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2010 r. pojęcia te utożsamiano z reguły z robotami budowlanymi klasyfikowanymi w grupowaniu 45 PKWiU z 1997 r. W mojej ocenie rzecz się ma podobnie nadal. Co prawda z dniem 1 stycznia 2011 r. uchylony został art. 8 ust. 3 u.p.t.u. (tj. przepis ustanawiający zasadę, że usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji), lecz PKWiU (obecnie jest to PKWiU z 2008 r.) nadal według mnie pełni pomocniczą rolę przy identyfikacji usług niezdefiniowanych przepisami ustawy o VAT W konsekwencji uważam, że odpowiednio w obecnym stanie prawnym za usługi budowlane oraz budowlano-montażowe uznawać należy przede wszystkim roboty budowlane klasyfikowane w grupowaniach 41-43 PKWiU (co potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach - zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 14 lipca 2011 r., IPPP1-443-666/11-2/BS).
Mając to na uwadze wskazać pragnę, że grupowanie PKWiU o symbolu 43.22 obejmuje roboty związane z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych. Jak zaś wynika z objaśnień do sekcji F PKWiU (obejmuje ona działy 41-43 PKWiU), sekcja ta obejmuje, między innymi, prace polegające na przebudowie, remoncie, rozbiórce lub montażu obiektu budowlanego. Prowadzi to do wniosku, że usługi wymienione w czterech pierwszych punktach pytania (usługi remontów instalacji centralnego ogrzewania, instalacji wodno-kanalizacyjnych oraz instalacji gazowych, usługi montażu urządzeń grzewczych z jednoczesną ich wymianą, usługi wymiany zaworów centralnego ogrzewania oraz usługi wykonywania instalacji centralnego ogrzewania, instalacji wodno-kanalizacyjnych oraz instalacji gazowych) stanowią usługi budowlane, dla których obowiązek podatkowy powstaje w szczególny sposób określony w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d u.p.t.u.
Usługami budowlanymi nie są natomiast usługi przeglądów instalacji gazowych oraz usługi sprawdzania szczelności instalacji gazowych (są to usługi klasyfikowane w grupowaniu PKWIU 71.20.19.0; grupowanie to obejmuje pozostałe usługi w zakresie badań i analiz technicznych). W konsekwencji obowiązek podatkowy ze świadczenia tych usług powstaje na zasadach ogólnych określonych przepisami art. 19 ust. 1, 4 i 11 u.p.t.u. Dotyczy to również sytuacji, gdy usługi powyższe obejmują usunięcie wykrytych podczas przeglądu usterek oraz wykrytych podczas sprawdzania szczelności nieszczelności.
Podobny podział obowiązuje, jeżeli chodzi o możliwość stosowania obniżonej stawki 8%. Możliwość ta istnieje w przypadku usług wymienionych w punktach 1-4, gdyż usługi te można zaliczyć do budowy, remontu, modernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (zob. art. 41 ust. 12 w zw. z art. 146a pkt 2 u.p.t.u.). W zakresie tym opodatkowane obniżoną stawką 8% mogą być również usługi naprawy kotłów centralnego ogrzewania. Do opodatkowanych stawką 8% usług nie można natomiast zaliczyć usług przeglądów instalacji gazowych oraz usług sprawdzania szczelności instalacji gazowych, a w konsekwencji świadczenie tych usług opodatkowane jest podatkiem VAT według stawki podstawowej 23%.
Dotyczy to również, co do zasady, sytuacji, gdy usługi powyższe obejmują usunięcie wykrytych podczas przeglądu usterek oraz wykrytych podczas sprawdzania szczelności nieszczelności. Istnieje jednak według mnie możliwość wyodrębniania usług usunięcia usterek oraz usunięcia nieszczelności i opodatkowania ich obniżoną stawką 8% jako robót konserwacyjnych dotyczących budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, pozostałych obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części (z wyłączeniem lokali użytkowych) oraz lokali mieszkalnych w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 (na podstawie § 7 ust. 1 pkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - Dz. U. Nr 73, poz. 392 z późn. zm.). Potwierdził do Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 31 maja 2011 r. (ILPP2/443-423/11-4/BA), w której czytamy, że "w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z usługami o różnym charakterze, dla których ustawodawca przewidział dwie odrębne stawki podatku od towarów i usług. Bowiem usługi polegające na przeglądzie instalacji gazowych stanowią odrębne świadczenie od usług konserwacji tych instalacji. Reasumując, usługi związane z usunięciem wykrytych nieszczelności polegające na dokręceniu, przesmarowaniu i doszczelnieniu połączeń gwintowanych, konserwacji zaworów gazowych w budynkach mieszkalnych sklasyfikowanych w PKOB w dziale 11, podlegają opodatkowaniu według 8% stawki podatku (...). Natomiast wykonywane przez Wnioskodawcę czynności przeglądu instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych, podlegają opodatkowaniu stawką podstawową, tj. 23%, gdyż przepis nie ustanawia dla tych czynności stawki preferencyjnej".

[Uwaga! Ta odpowiedź jest już nieaktualna od 1 I 2014 r.]