Jak ustalić datę powstania obiektu, gdy powstał on samowolnie, a wyjaśnienia stron co do daty powstania są dalece rozbieżne? Organ nadrzędny wymaga aby organ I instancji jednoznacznie określił datę powstania obiektu.

Zgodnie z art. 75 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071) "jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny". Jeśli więc wyjaśnienia stron postępowania są rozbieżne co do daty powstania obiektu i nie ma dokumentacji budowy (pozwolenia, dziennika budowy) organ nadzoru budowlanego powinien zastosować inne środki dowodowe przewidziane przez k.p.a. Może więc m.in.:
- przeprowadzić dowód z zeznań świadków, Świadków może powołać sam organ - wtedy wzywa ich na przesłuchanie, z którego spisuje się protokół. Świadków mogą powołać również strony. W takiej sytuacji mogą oni złożyć wyjaśnienia pisemne lub również zostać przesłuchani przez organ nadzoru budowlanego;
- powołać biegłego, który sporządzi opinię. W przypadku postępowania w sprawie samowoli budowlanej opinią biegłego będzie ocena stanu technicznego obiektu, w której biegły powinien wskazać przynajmniej przybliżony termin wybudowania obiektu;
- skorzystać z dokumentów takich jak: wypis z ewidencji gruntów i budynków - jeśli budynek został wprowadzony do takiej ewidencji; wymiar podatku gruntowego lub potwierdzenie zapłaty takiego podatku - jeśli właściciel płaci taki podatek.

O tym jakie dowody są właściwe do wyjaśnienia sprawy decyduje organ prowadzący postępowanie. Zaś po przeprowadzeniu niezbędnych dowodów ostateczną ich ocenę przeprowadza organ prowadzący postępowanie. Zgodnie bowiem z art. 77 § 1 k.p.a. organ jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Natomiast zgodnie z art. 80 k.p.a. organ ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

Ostatecznie więc o tym kiedy przedmiotowy obiekt został wybudowany rozstrzygnie organ nadzoru budowlanego prowadzący postępowanie po przeanalizowaniu wszystkich zgromadzonych dowodów.