Czy lokale socjalne znajdujące się w budynku wielorodzinnym powinny posiadać oddzielne pomieszczenia sanitarne?
Z definicji lokalu socjalnego oraz przepisów mówiących o zasadach przyznawania tychże lokali nie wynika, czy taki lokal powinien posiadać oddzielne pomieszczenia sanitarne. Przepisy te wskazują bowiem jedynie, że lokal socjalny powinien nadawać się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, przy czym może on się cechować obniżonym standardem. Trzeba jednak pamiętać, że pewne wymogi w tym zakresie mogą wynikać z przepisów budowlanych. Jednym z takich wymogów jest obowiązek, aby w lokalach znajdujących się w budynkach wielorodzinnych znajdowała się - oprócz pomieszczeń mieszkalnych - także kuchnia lub wnęka kuchenna, łazienka oraz ustęp wydzielony lub miska ustępowa w łazience. Jednakże w praktyce, z uwagi na zapis mówiący o możliwości obniżenia standardu lokalu mieszkalnego, niejednokrotnie spotkać można lokale mieszkalne, w których brak jest wydzielonej łazienki, a lokatorzy mają do dyspozycji wspólną łazienkę znajdującą się na korytarzu.
Definicja ustawowa lokalu socjalnego znajduje się w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) - dalej u.o.p.l. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 5 u.o.p.l., przez pojęcie lokalu socjalnego należy rozumieć lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie. Takie lokale wydzielane są z tzw. mieszkaniowego zasobu gminy, z przeznaczeniem dla osób, które nie mają tytułu prawnego do lokalu i których dochody gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady gminy. Ponieważ stawki czynszu za lokal socjalny są bardzo niskie (nie mogą one przekraczać połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego w gminnym zasobie mieszkaniowym), stąd też standard tych lokali jest zazwyczaj dość niski. W praktyce często spotyka się więc lokale socjalne bez łazienek, a jedynie ze wspólną łazienką znajdującą się na korytarzu i przeznaczoną do wspólnego użytku wszystkich lokatorów. Niejednokrotnie też lokale socjalne pozbawione są w ogóle sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, a prowizoryczne łazienki i toalety ulokowane są poza budynkiem. Choć stan taki daleki jest od oczekiwań i wymogów prawa budowlanego, to jednak z uwagi na brak lokali socjalnych jest on w praktyce często akceptowany.
Trzeba jednak pamiętać, że wspomniane powyżej regulacje prawa budowlanego, a w szczególności rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) - dalej r.w.t., dość precyzyjnie mówią, jakim standardom powinny odpowiadać lokale mieszkalne. Jak bowiem wynika z § 90 r.w.t., mieszkanie w budynku wielorodzinnym powinno spełniać wymagania dotyczące pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, a ponadto pewne wymagania dodatkowe. Jednym z takich wymogów jest to, aby mieszkanie, oprócz pomieszczeń mieszkalnych, posiadało kuchnię lub wnękę kuchenną, łazienkę, ustęp wydzielony lub miskę ustępową w łazience, przestrzeń składowania oraz przestrzeń komunikacji wewnętrznej. Kuchnia i wnęka kuchenna powinny być wyposażone w trzon kuchenny, zlewozmywak lub zlew oraz mieć układ przestrzenny, umożliwiający zainstalowanie chłodziarki i urządzenie miejsca pracy. W łazienkach powinno być natomiast możliwe zainstalowanie wanny lub kabiny natryskowej, umywalki, miski ustępowej (jeżeli nie ma ustępu wydzielonego), automatycznej pralki domowej, a także usytuowanie pojemnika na brudną bieliznę. Sposób zagospodarowania i rozmieszczenia urządzeń sanitarnych powinien zapewniać do nich dogodny dostęp. Ustęp wydzielony należy też wyposażyć w umywalkę (§ 92 r.w.t.).
Podsumowując, wskazane powyżej przepisy rozporządzenia mówią o stanie pożądanym, jednakże w praktyce - zwłaszcza w odniesieniu do lokali socjalnych - rzadko kiedy znajdują one zastosowanie.
Adam Kuźnicki
Z definicji lokalu socjalnego oraz przepisów mówiących o zasadach przyznawania tychże lokali nie wynika, czy taki lokal powinien posiadać oddzielne pomieszczenia sanitarne. Przepisy te wskazują bowiem jedynie, że lokal socjalny powinien nadawać się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, przy czym może on się cechować obniżonym standardem. Trzeba jednak pamiętać, że pewne wymogi w tym zakresie mogą wynikać z przepisów budowlanych. Jednym z takich wymogów jest obowiązek, aby w lokalach znajdujących się w budynkach wielorodzinnych znajdowała się - oprócz pomieszczeń mieszkalnych - także kuchnia lub wnęka kuchenna, łazienka oraz ustęp wydzielony lub miska ustępowa w łazience. Jednakże w praktyce, z uwagi na zapis mówiący o możliwości obniżenia standardu lokalu mieszkalnego, niejednokrotnie spotkać można lokale mieszkalne, w których brak jest wydzielonej łazienki, a lokatorzy mają do dyspozycji wspólną łazienkę znajdującą się na korytarzu.
Definicja ustawowa lokalu socjalnego znajduje się w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) - dalej u.o.p.l. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 5 u.o.p.l., przez pojęcie lokalu socjalnego należy rozumieć lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie. Takie lokale wydzielane są z tzw. mieszkaniowego zasobu gminy, z przeznaczeniem dla osób, które nie mają tytułu prawnego do lokalu i których dochody gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady gminy. Ponieważ stawki czynszu za lokal socjalny są bardzo niskie (nie mogą one przekraczać połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego w gminnym zasobie mieszkaniowym), stąd też standard tych lokali jest zazwyczaj dość niski. W praktyce często spotyka się więc lokale socjalne bez łazienek, a jedynie ze wspólną łazienką znajdującą się na korytarzu i przeznaczoną do wspólnego użytku wszystkich lokatorów. Niejednokrotnie też lokale socjalne pozbawione są w ogóle sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, a prowizoryczne łazienki i toalety ulokowane są poza budynkiem. Choć stan taki daleki jest od oczekiwań i wymogów prawa budowlanego, to jednak z uwagi na brak lokali socjalnych jest on w praktyce często akceptowany.
Trzeba jednak pamiętać, że wspomniane powyżej regulacje prawa budowlanego, a w szczególności rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) - dalej r.w.t., dość precyzyjnie mówią, jakim standardom powinny odpowiadać lokale mieszkalne. Jak bowiem wynika z § 90 r.w.t., mieszkanie w budynku wielorodzinnym powinno spełniać wymagania dotyczące pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, a ponadto pewne wymagania dodatkowe. Jednym z takich wymogów jest to, aby mieszkanie, oprócz pomieszczeń mieszkalnych, posiadało kuchnię lub wnękę kuchenną, łazienkę, ustęp wydzielony lub miskę ustępową w łazience, przestrzeń składowania oraz przestrzeń komunikacji wewnętrznej. Kuchnia i wnęka kuchenna powinny być wyposażone w trzon kuchenny, zlewozmywak lub zlew oraz mieć układ przestrzenny, umożliwiający zainstalowanie chłodziarki i urządzenie miejsca pracy. W łazienkach powinno być natomiast możliwe zainstalowanie wanny lub kabiny natryskowej, umywalki, miski ustępowej (jeżeli nie ma ustępu wydzielonego), automatycznej pralki domowej, a także usytuowanie pojemnika na brudną bieliznę. Sposób zagospodarowania i rozmieszczenia urządzeń sanitarnych powinien zapewniać do nich dogodny dostęp. Ustęp wydzielony należy też wyposażyć w umywalkę (§ 92 r.w.t.).
Podsumowując, wskazane powyżej przepisy rozporządzenia mówią o stanie pożądanym, jednakże w praktyce - zwłaszcza w odniesieniu do lokali socjalnych - rzadko kiedy znajdują one zastosowanie.
Adam Kuźnicki