Placówki oświatowe żądają od rodziców zaświadczeń, których lekarze nie mogą wydać

Żłobki i przedszkola nie mogą żądać od opiekunów zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego stan zdrowia dziecka. Lekarze rodzinni, pediatrzy takich zaświadczeń nie wydają, bo nie obliguje ich do tego prawo - pisze adwokat Sebastian Sikorski. I dodaje, że nawet gdyby wydawali takie zaświadczenia, to ich wartość byłaby niewielka.

Mamy obecnie do czynienia z sytuacją, w której rodzice zwracają się do swoich lekarzy rodzinnych o wydanie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego, że „dziecko jest zdrowe”. Jest to podyktowane zapewne chęcią zabezpieczenia się kierownictwa żłobków czy przedszkoli w związku z ewentualnymi roszczeniami odszkodowawczymi rodziców w przypadku zakażenia dziecka wirusem SARS-CoV-2. Na tle tej sytuacji nasuwa się jednak pytanie czy lekarz rodzinny takie zaświadczenie może wydać?

Podstawą prawną do wydawania nieodpłatnie zaświadczeń w ramach świadczeń gwarantowanych jest przepis art. 16 ust. 1, pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2019.1373 dalej u.ś.o.z. t.j.) który enumeratywnie wskazuje zaświadczenia zaliczone do tej kategorii. W ramach tego katalogu wskazane wyżej zaświadczenie potwierdzające stan zdrowia dziecka nie zostało wprost wymienione. Jedynym zaświadczeniem w ramach tego katalogu, które można byłoby tutaj rozważać jest zaświadczenie związane z kontytuowaniem nauki. 

Zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka od lekarza rodzinnego nie wynika z ustawy

Chcąc sklasyfikować takie zaświadczenie trzeba sięgnąć do ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U.2019.1148 t.j.)  które w przepisie art. 131 wskazuje jakie przesłanki warunkują przyjęcie dziecka do publicznych przedszkoli, oddziałów przedszkolnych lub publicznych innych form wychowania przedszkolnego. Na tle tego przepisu widać, że brak jest wymogu przedstawienia jakiegokolwiek zaświadczenia lekarskiego. W przypadku zaś przedszkoli niepublicznych wymogi takie mogą wystąpić w ich regulaminach organizacyjnych. Są to jednak ich akty wewnętrzne, nie zaś prawo powszechnie obowiązujące. Z kolei w przypadku żłobków kluczową regulacją jest ustawa z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U.2020.326 t.j.). Już jednak z samego tytułu ustawy oraz jej przepisu art. 1 ust. 1 wyznaczającego jej zakres przedmiotowy wynika, że dotyczy ona opieki nad dziećmi, co nie jest tożsame z nauką. W konsekwencji należy przyjąć , że brak jest podstaw prawnych do wydawania w/w zaświadczeń nieodpłatnie w ramach świadczeń gwarantowanych.

Natomiast zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1, pkt 1a u.ś.o.z. dopuszczalne jest odpłatne wydawanie tego rodzaju zaświadczeń lekarskich tj. na życzenie świadczeniobiorcy w tym przypadku rodzica dziecka bądź prawnego opiekuna. Podstawą prawną dla lekarzy jest tutaj także przepis art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U.2020.514 t.j. dalej u.z.l.).

Zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka od specjalisty

Jednak trzeba w tym miejscu poczynić kilka zastrzeżeń. Przede wszystkim nie zawsze będzie tutaj właściwy do wydania takiego zaświadczenia lekarz rodzinny. Będą, bowiem sytuację, w których właściwy będzie lekarz innej specjalizacji. Ponadto, jak już była o tym mowa powyżej,  powinny być to zaświadczenia potwierdzające brak przeciwskazań zdrowotnych do uczęszczania do żłobka bądź przedszkola. Nie zaś zaświadczenia stwierdzające w odniesieniu do konkretnego dziecka brak jakikolwiek jednostek chorobowych, czyli, że dziecko jest zdrowe. Lekarz może bowiem po przeprowadzeniu badania orzec, że w danym momencie nie stwierdza u dziecka objawów, które potwierdzałby taki czy inny stan chorobowy. Nie jest to jednak tożsame z zaświadczeniem, że „dziecko jest zdrowe”.  Takie zaświadczenie mogłoby wręcz stanowić naruszenie przywołanego powyżej przepisu art. 42 ust. 1 u.z.l. Wreszcie trzeba zaznaczyć, że wydawanie tego rodzaju zaświadczeń na życzenie nie powinno zakłócać prawidłowości udzielania świadczeń gwarantowanych.

dDr n. praw. Sebastian Sikorski, adwokat, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego i Samorządu Terytorialnego, Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.