Do Sejmu w ostatnich dniach wpłynął poselski projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Powiela on rozwiązania przyjęte w odrzuconej przez Sejm (a wcześniej przez Senat) tzw. ustawie o jakości przygotowanej przez Ministerstwo Zdrowia dotyczące pozasądowego dochodzenia roszczeń przez pacjentów (bez konieczności orzekania o winie). Akurat te rozwiązania nie budziły sprzeciwu.
Nowy fundusz, kolejny w dyspozycji RPP
Planowane jest utworzenie Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych zasilanego wpływami ze składki zdrowotnej (do 0,04 proc. wpływów) oraz wpłatami uiszczanymi przy wnoszeniu wniosku o odszkodowanie.
Łączne wydatki funduszu oszacowano na:
- 940 000 zł w 2023 r.;
- 1 840 000 zł w 2024 r.;
- 2 362 000 zł w 2025 r. i w latach kolejnych
Jego dysponentem będzie Rzecznik Praw Pacjenta. W uzasadnieniu do projektu podkreślono, że nowy fundusz (odszkodowania za zdarzenia medyczne) wzorowano na już działającym funduszu, który wypłaca odszkodowania za niepożądane skutki szczepień ochronnych (w tym Covid-19), którego dysponentem także jest Rzecznik Praw Pacjenta.
Dr Jerzy Gryglewicz, ekspert z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego w Warszawie uważa, że koncepcja oparcia systemu pozasądowego dochodzenia roszczeń za zdarzenia medyczne o Rzecznika Praw Pacjenta daje dużą szansę na szybkie i efektywne uzyskiwanie odszkodowań. – Wysoko oceniana jest praca RPP przy przyznawaniu odszkodowań po szczepionkach na Covid-19. Na stronach RPP jest zamieszczona transparentna informacja za co i w jakiej wysokości kwoty wypłacono. Przede wszystkim orzekanie było bardzo szybkie. Mówimy tu nie o latach, ale o miesiącach. To kluczowe, bo w przypadku niepełnosprawności pomoc finansowa powinna być wypłacona sprawnie – mówi Jerzy Gryglewicz.
Sprawdź w LEX: Czy pacjentowi można podać szczepionkę, którą on sam kupił i przechowywał? >
Przyznane do tej pory świadczenia ze szczepionkowego funduszu opiewają na łączną kwotę niemal 4,4 mln zł. W czwartek RPP poinformował, że sześć osób otrzymało najwyższą możliwą kwotę, czyli 100 tys. zł i przypomniał, że wciąż można składać wnioski.
Czytaj także na Prawo.pl: Rzecznik Praw Pacjenta: odszkodowania za szczepienia w sumie na kwotę 4,4 mln zł>>
Jerzy Gryglewicz przypomina, że odszkodowania za powikłania po szczepionkach na Covid-19 są wypłacane z budżetu państwa. – Firmy farmaceutyczne podpisując umowę z Komisją Europejską na zakup szczepionek na Covid-19 zastrzegły, że nie odpowiadają za zdarzenia niepożądane. Tymczasem normą jest, że to firma farmaceutyczna bierze na siebie ciężar ewentualnych odszkodowań – zaznacza.
WZÓR DOKUMENTU: Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych >
W przypadku odszkodowań za zdarzenia medyczne, do których dojdzie w szpitalu, pieniądze będą pochodziły ze składek zdrowotnych (projekt przewiduje, że będzie to odpis do 0,04 proc. wpływów ze składek) a także z opłat za złożenie wniosku (opłata ta będzie zwracana, jeśli świadczenie zostanie przyznane).
Podobnie jak w przypadku odszkodowań za powikłania po szczepieniach, świadczenie kompensacyjne będzie przyznawane w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez Rzecznika Praw Pacjenta.
Likwidacja wojewódzkich komisji ds. orzekania o błędach medycznych
Powołanie Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych będzie oznaczało likwidację wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, które się nie sprawdziły na kilku poziomach. Część z nich orzekała w niektórych wypadkach o skrajnie niskich odszkodowaniach rzędu nawet kilku złotych. Postępowania były długotrwałe, a to, czy pacjent w miarę szybko uzyskał odszkodowanie zależało od tego, która komisja zajęła się jego sprawą. To podważało wiarygodność całego systemu.
Czytaj także na Prawo.pl: Dr Zemke-Górecka: Nie działa pozasądowy system w sprawach błędów medycznych>>
Komisja działająca przy Rzeczniku Praw Pacjenta ma zapewnić równy dostęp pacjentom z całego kraju do możliwości pozasądowego uzyskania odszkodowania.
Zobacz procedurę w LEX: Przebieg posiedzenia komisji orzekającej o ustaleniu zdarzenia medycznego >
Zgodnie z projektem wysokość świadczenia kompensacyjnego z tytułu jednego zdarzenia medycznego w odniesieniu do jednego wnioskodawcy wynosi w przypadku:
- zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł;
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
- śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł
Wysokość świadczenia ma być co roku waloryzowana.
- Pozasądowe sprawy odszkodowawcze będą w jednym miejscu, czyli u Rzecznika Praw Pacjenta. To dobre rozwiązanie – dodaje Gryglewicz.
Także Oskar Luty z kancelarii prawnej Fairfield zaznacza, że to dobrze, gdy o tych wszystkich powiązanych ze sobą od strony merytorycznej kwestiach rozstrzyga Rzecznik Praw Pacjenta. - Jest to organ wyspecjalizowany oraz dysponuje ab initio, z racji wykonywania dotychczasowych kompetencji, kompleksowo zgromadzoną wiedzą empiryczną. Ponadto rozstrzyga w ramach Kodeksu postępowania administracyjnego, który zapewnia odpowiednie gwarancje praw procesowych zainteresowanej stronie. Daje to rękojmię szybkiego i sprawnego działania oraz minimalizacji pomyłek - mówi prawnik.
Firmy będą płacić odszkodowania uczestnikom badań klinicznych
W dyspozycji RPP jest jeszcze jeden fundusz. 14 kwietnia tego roku, także przy Rzeczniku Praw Pacjenta zaczął działać Fundusz Kompensacyjny Badań Klinicznych, z którego wypłacane będą rekompensaty dla osób poszkodowanych i ich bliskich.
Czytaj w LEX: Podmiot leczniczy jako sponsor/współsponsor w badaniu klinicznym produktu leczniczego - zadania i obowiązki >
W tym wypadku fundusz będzie zasilany z wpłat uiszczanych przez sponsorów badań klinicznych, każdorazowo przed uzyskaniem pozwolenia na ich prowadzenie. Przepisy, które chronią uczestników badań klinicznych wprowadziła ustawa o badaniach klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi.
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność sponsora i badacza za szkody związane z prowadzeniem badania klinicznego a Fundusz Kompensacyjny >
Czytaj także na Prawo.pl: Ustawa o badaniach klinicznych już obowiązuje>>
Wysokość wpłaty na rzecz Funduszu jest uzależniona od planowanej liczby uczestników badania klinicznego (w 2023 r. obowiązuje kurs 4,6784 zł)
- do 20 osób (2 tys. euro) - 9 356,80 zł;
- od 21 do 50 osób (4 tys. euro) – 18 713,60 zł;
- od 51 do 100 osób (8 tys. euro) – 37 427,20 zł;
- powyżej 100 osób (10 tys. euro) – 46 784,00 zł
Zobacz procedurę w LEX: Zgłaszanie zdarzeń niepożądanych w badaniach klinicznych >
Maksymalna kwota świadczenia wynosi 200 tys. zł. W przypadku śmierci uczestnika badania klinicznego w wyniku udziału w badaniu, świadczenie wynosi do 100 tys. zł.
Czytaj w LEX: Przegląd spraw sądowych w kontekście najczęściej spotykanych błędów medycznych >