Sprawa dotyczyła wykwalifikowanej pielęgniarki zatrudnionej w dużym szpitalu. W niektórych szpitalach w Polsce dyrekcje od 1 lipca 2022 r. przestały uznawać kwalifikacje i wykształcenie pielęgniarek.
Powódka Bożena K. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Szpitala w Wysokiem Mazowieckim 500 zł tytułem częściowego wynagrodzenia za lipiec 2022 r. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że jest pracownicą pozwanego szpitala, posiada tytuł magistra pielęgniarstwa i specjalizację z zakresu pielęgniarstwa operacyjnego.
Do 30 czerwca 2022 r. otrzymywała miesięczne wynagrodzenie zasadnicze ustalone przy uwzględnieniu współczynnika pracy na poziomie 1,05 przypisanego do 7 grupy zawodowej według kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku.
Pogorszenie warunków pracy
Od 1 lipca 2022 r. jest zaszeregowana do 5 grupy, a jej wynagrodzenie jest ustalane przy uwzględnieniu współczynnika 1,02. Jednocześnie na okres od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. przyznano jej dodatek w kwocie 500 zł brutto za posiadanie tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa oraz specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Czytaj też: Pielęgniarki przygotowują pozwy zbiorowe w sprawie wynagrodzeń>>
Powódka wskazała, że chociaż pozwany został ustawą zobowiązany do podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny, to faktycznie od tej daty doszło do pogorszenia jej warunków płacy.
Pozwany zaszeregował ją bowiem na podstawie załącznika do ustawy z 26 maja 2022 r. do grupy zawodowej nr 5, dla której przewidziano współczynnik 1,02, a powinien do grupy nr 2 dla której obowiązuje współczynnik 1,29.
Grupa 5 obejmuje m.in. pielęgniarki i położne z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarki i położne z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją oraz pielęgniarki i położne ze średnim wykształceniem i specjalizacją.
Z kolei grupa 2 obejmuje pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położne z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Błędne zakwalifikowanie do grupy zawodowej skutkowało ustaleniem wynagrodzenia powódki w kwocie 5.776 zł (współczynnik 1,02 x 5.662,53 zł – wartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie). Powódka wskazała, że dochodzi w pozwie różnicy pomiędzy wymienioną kwotą a wynagrodzeniem ustalonym według współczynnika 1,29 tj. 7.304,66 zł (1,29 x 5.662,53 zł). Na tej podstawie ustaliła, że za lipiec i sierpień 2022 r. powinna otrzymać kwotę 2 x 1.528,66 zł = 3.057,32 zł (2 x (7.304,66 zł - 5.776 zł).
Jednocześnie zaznaczyła, że powyższa kwota obejmuje część należnego jej wynagrodzenia i nie zrzeka się w żaden sposób pozostałej części dalszego wynagrodzenia zasadniczego oraz pochodnych za lipiec i sierpień 2022 r. oraz kolejnych miesięcy.
Powódka podkreśliła, że chociaż otrzymała oprócz wynagrodzenia w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2022 r. dodatek w kwocie 500 zł brutto za posiadanie tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa, to w jej ocenie nieznaczny wzrost wynagrodzenia zasadniczego nie rekompensuje jej straty, jaką ponosi poprzez zaszeregowanie do niewłaściwej grupy zawodowej.
Zobacz w LEX: Zmiany w wynagrodzeniach w ochronie zdrowia od 1 lipca 2022 r. >>
Słuszne wynagrodzenie za lipiec
Sąd Rejonowy w Łomży Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 23 listopada 2022 r. zasądził od pozwanego szpitala na rzecz powódki tytułem częściowego wynagrodzenia za lipiec 2022 r. kwotę 500 zł z ustawowymi odsetkami.
Sąd argumentował dalej, że pracownikowi wykonującemu zawód medyczny oraz pracownikowi działalności podstawowej zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy najniższe wynagrodzenie zasadnicze oblicza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy określonego w ramach stosunku pracy. W związku z tym od 2 lipca 2022 r. wynagrodzenie zasadnicze takiego pracownika nie może być niższe niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze ustalone na dzień 1 lipca 2022 r.
Sąd Rejonowy wyjaśnił, że zgodnie z zawartą umową o pracę powódce przysługiwało wynagrodzenie zasadnicze według odpowiednich kategorii zaszeregowania, premia i dodatki na zasadach i warunkach określonych w przepisach o wynagrodzeniu i w układzie zbiorowym pracy.
Sprawdź w LEX: Czy zastępcy pielęgniarki oddziałowej zawsze należy się dodatek funkcyjny? >>
Aneks do umowy
We wrześniu 2022 r. pozwany przedstawił powódce aneks do umowy o pracę, na podstawie którego została ona zaszeregowana do grupy zawodowej nr 5 określonej w załączniku do ustawy z 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego przy uwzględnieniu współczynnika pracy odpowiadającemu tej grupie tj. 1,02. Powódka otrzymała od pracodawcy oprócz wynagrodzenia w okresie od lipca do grudnia 2022 r. dodatek w kwocie 500 zł brutto za posiadanie tytułu zawodowego magistra pielęgniarstwa.
Sąd Rejonowy przypomniał też, że ustawa o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych budziła kontrowersje już wcześniej.
Sąd w sprawie IV P 80/21 uznał, że z wykładni językowej, systemowej i celowościowej wynika, że ustawa ta przewiduje wypłacanie wynagrodzeń pracownikom według posiadanych przez nich kwalifikacji, a nie według kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku przez pracodawcę. Sąd w pełni podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu do tej sprawy.
Dowolne wynagrodzenie
Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że wówczas treść załącznika do ustawy niezgodnie z jej brzmieniem interpretował zarówno NFZ, jak i Ministerstwo Zdrowia, co spowodowało, że podmioty zatrudniające pracowników wykonujących zawody medyczne kształtowały wynagrodzenia opierając się na minimalnych wymaganiach na danym stanowisku. Prowadziło to do oczywistego wypaczenia sensu wprowadzenia tej ustawy.
Pracodawcy dowolnie ustalali wynagrodzenia pracowników powołując się na to, że wymagają na danym stanowisku niższych kwalifikacji niż posiadane przez zatrudnionych.
Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, że wypowiedzenie zmieniające musi być uzasadnione. Pozwany takiego uzasadnienia nie przedstawił. Co więcej, jak wynika ze stanowiska Ministerstwa Zdrowia oraz NFZ, który przekazał na rzecz podmiotów leczniczych zwiększone środki celem pokrycia tych podwyżek, takiego uzasadnienia nie ma. Ministerstwo nie chce dowolnego ustalania wynagrodzeń dla pielęgniarek i położnych oraz pozostałego personelu medycznego, wiąże wynagrodzenie pracowników z ich wykształceniem. A ponadto środki finansowe na ten cel zostały faktycznie przekazane szpitalom.
Apelacja szpitala oddalona
Apelację pozwanego szpitala Sąd II instancji oddalił. Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjął je za własne.
Odnosząc się do treści apelacji Sąd Okręgowy nie zgodził się ze skarżącym, że doszło do naruszenia a art. 233 kpc poprzez brak wszechstronnego zbadania materiału dowodowego. W tej sprawie najistotniejsze znaczenie ma wykładnia przepisów regulujących sposób ustalania wynagrodzenia zasadniczego pracowników podmiotów leczniczych (tu pielęgniarek specjalistek).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z 8 czerwca 2017 r. do 1 lipca 2022 r. podmiot leczniczy dokonuje podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego pracownika wykonującego zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w „Monitorze Polskim”, do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze ,
Do ustawy dodany jest załącznik zatytułowany: „Współczynniki pracy”, w którym określono „Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku” i przynależne grupom „Współczynniki pracy”. Do grupy 2 zakwalifikowano m.in pielęgniarki z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym magister położnictwa, z wymaganą specjalizacją. Dla tej grupy zawodowej współczynnik pracy określono na 1,29
Natomiast zgodnie z pkt 5 tabeli m.in. dla pielęgniarki albo położnej z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją albo pielęgniarki ,położnej ze średnim wykształceniem i specjalizacją współczynnik ten wynosi 1.02.
Spór w sprawie dotyczył tego, czy do powódek zastosowanie powinien mieć punkt 2 tabeli odpowiadający ich rzeczywistemu wykształceniu, czy pkt 5.
Sąd Okręgowy podtrzymał stanowisko, że należy przy określaniu wynagrodzenia stosować zasady kodeksu pracy. Ustawa nie miała wyłączać stosowania przepisów Kodeksu pracy dotyczących zasad ustalania wynagrodzenia, które może być wyższe niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze i zgodnie z kwalifikacjami.
Skoro powódka wykazana była jako osoba zajmująca stanowisko przypisane do 7 grupy zawodowej, to należy przyjąć, że pracodawca wymagał od niej kwalifikacji wykazanej w tej grupie zawodowej czyli – tytułu zawodowego magister pielęgniarstwa i tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Akta sprawy nie wskazują jakoby te wymagania szpitala uległy zmianie.
Grupa zawodowa 2 określona w załączniku do ustawy reguluje wynagrodzenie zasadnicze m.in. pielęgniarki z tytułem magister pielęgniarstwa tak jak poprzednio uregulowano w grupie 7. I te wymagania powódka spełniała.
Zarzuty skarżącego dotyczące naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 17 (3c) kp zostały uznane za nietrafione. Przepis ten nie stanowił podstawy orzekania w tej sprawie.
Czytaj w LEX: Minimalne wynagrodzenia personelu niemedycznego >
Zdaniem Sądu Okręgowego, przepisy ustawy o ustalaniu wynagrodzenia zasadniczego w odniesieniu do kwalifikacji a nie do zajmowanego stanowiska są wysoce kontrowersyjne. A stan taki może prowadzić do roszczeń innych pielęgniarek specjalistek na podstawie art. 18 (3c)kp, czyli na podstawie prawa do jednakowego wynagrodzenia. Roszczenie takie nie było przedmiotem sporu w tej sprawie.
Sygnatura akt III Pa 10/23, wyrok Sądu Okręgowego w Łomży z 22 marca 2023 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
