Tak znaczące zwiększenie środków przeznaczanych na ochronę zdrowia to nie tylko rezultat rosnących potrzeb zdrowotnych coraz większej rzeszy osób starszych oraz nakładów na nowe technologie i innowacje.

Coraz większą rolę odgrywa także rozwój rynków wschodzących. Jak jednak wynika z corocznego raportu firmy doradczej Deloitte „2015 Global health care outlook. Common goals, competing priorities” wciąż największy wpływ na kondycję światowej służby zdrowia mają presja kosztowa i konieczność cięcia wydatków rządowych.
Najważniejsze globalne trendy dla sektora ochrony zdrowia w 2015 roku, według raportu, to presja kosztowa, przystosowanie się do wymagań rynku, w tym wymagań rządów, postęp technologiczny oraz innowacje cyfrowe; wykorzystaniu technologii medycznych oraz procesów zarządzania danymi oraz regulacje i obszar compliance (zapewnienie zgodności działalności z normami i prawem), w tym ochrona danych.

Czytaj: W roku 2020 wydamy na zdrowie 120 mld zł ze środków publicznych >>>

- Wzrost wydatków na ochronę zdrowia spowodowany jest kilkoma powiązanymi ze sobą czynnikami. Przede wszystkim rosną potrzeby zdrowotne ludzi starszych, a jednocześnie na świecie wciąż powiększa się liczba ludności. Mamy do czynienia z coraz częściej występującymi chorobami przewlekłymi, ekspansją firm medycznych i farmaceutycznych na rynkach wschodzących oraz wzrostem innowacji w służbie zdrowia, które wymagają dużych inwestycji finansowych – wyjaśnia Oliver Murphy, Partner w Dziale Doradztwa Finansowego w zespole M&A, Ekspert ds. Sektora Farmaceutycznego i Opieki Zdrowotnej, Deloitte.

Największy wzrost wydatków sięgający 8,7 procent rocznie spodziewany jest w Afryce i na Bliskim Wschodzie. Mniejsze tempo zwiększenia wydatków na służbę zdrowia przewidywane jest w Ameryce Północnej (4,9 procent) oraz w Europie Zachodniej (2,4 procent.).

Jak wynika z raportu dużej zmianie ulega struktura demograficzna społeczeństwa. Średnia długość życia ciągle ulega wydłużeniu - w 2013 roku było to 72,7 lat, w 2018 roku będzie to już o rok dłużej. Społeczeństwa się starzeją - w latach 1980-2010 odsetek osób w wieku 60 lat oraz powyżej wynosił na świecie 2,4 procent, w ciągu trzech kolejnych dekad będzie to już 7,6 procent. W 2018 roku liczba osób powyżej 65. roku życia wyniesie 580 mln, czyli ponad 10 procent całej światowej populacji.

W Europie Zachodniej czy Japonii odsetek ten będzie jeszcze wyższy i sięgnie odpowiednio 20 i 28 procent Problem starzejącego się społeczeństwa wymaga zwiększenia wydatków na leczenie chorób przewlekłych, w tym nowotworów i chorób układu krążenia. Już w 2008 roku przyczyną aż 63 procent zgonów nie były choroby zakaźne. Dodatkowo w ciągu następnych dziesięciu lat liczba zgonów wynikających z cukrzycy wzrośnie o ponad połowę. W tej chwili najwięcej diabetyków jest w Chinach i Indiach (odpowiednio 98 i 65 mln ludzi). Nadal dużym problemem jest także palenie papierosów. Z tego powodu do 2020 roku umrze na świecie 7,5 mln ludzi (10 procent wszystkich zgonów).

O zwiększeniu nakładów na opiekę zdrowotną decyduje także bogacenie się społeczeństw. Ludzie lepiej usytuowani oczekują lepszej jakości usług oraz bardziej dbają o swoje zdrowie, a co za tym idzie częściej korzystają z opieki zdrowotnej.

Skalę wydawanych środków być może udałoby się zmniejszyć, gdyby większą wagę przywiązywano do walki z nadużyciami i oszustwami w służbie zdrowia. W 2009 roku aż 30 procent wydatków na opiekę medyczną w USA (750 mld dolarów) przeznaczono na niepotrzebne usługi. Źródłem presji kosztowej są przede wszystkim rządy, które są głównym, a w wielu krajach jedynym fundatorem opieki zdrowotnej. Coraz częściej o kontroli wydatków mówią także firmy farmaceutyczne czy też dostawcy usług medycznych.

Drugim, po presji kosztowej trendem, który ma wpływ na globalną służbę zdrowia jest przystosowanie się do wymagań rynku, w tym wymagań rządów. Mają one coraz większy wpływ nie tylko na wysokość środków przeznaczanych na służbę zdrowia, ale także na jej jakość. Coraz większą ich rolę widać także, m.in. w promowaniu leków generycznych i zastępowaniu nimi leków innowacyjnych, których patenty wygasły. Raport Deloitte wymienia w tym kontekście rządy Polski, Japonii, Włoch, Hiszpanii oraz Francji. W Polsce udział w sprzedaży leków generycznych sięga prawie 60 procent i jest to jeden z najwyższych wskaźników w Unii Europejskiej. Większość z nich produkują polskie firmy, niektóre wprowadzają do obrotu tylko kilka leków i opierają swoją działalność na konkurencji cenowej.


 

Coraz częstszym problemem, zwłaszcza na rynkach wschodzących, jest brak odpowiednio wykwalifikowanego personelu medycznego. W tym roku na świecie na tysiąc mieszkańców przypadnie zaledwie 1,7 lekarza i w ciągu trzech kolejnych lat nie przewidywane są pod tym względem żadne zmiany. Najgorzej pod tym względem wypada Republika Południowej Afryki (0,6 lekarza na tysiąc mieszkańców) oraz Azja Płd.-Wsch. (2,1 lekarza na tysiąc mieszkańców). Indie już dziś potrzebują 1,54 mln lekarzy i 2,4 mln pielęgniarek. Podobne różnice pomiędzy poszczególnymi regionami dotyczą także dostępu do łóżek szpitalnych. W USA na tysiąc mieszkańców przypada ich 2,9, tyle samo co w Wielkiej Brytanii. W Niemczech jest to już 7,3 łóżek na tysiąc mieszkańców, a we Francji i Polsce  6,5..

Trendem, który ma coraz większy wpływ na sektor ochrony zdrowia jest postęp technologiczny oraz innowacje cyfrowe. Widoczne są one szczególnie w diagnostyce oraz leczeniu pacjentów. Jak wskazuje raport Deloitte smartfony mogą zyskać duże znaczenie w opiece zdrowotnej szczególnie w regionach, w których brakuje lekarzy i punktów opieki zdrowotnej, takich jak Afryka, Indie czy Chiny. Już w 2012 roku telemedycyna była warta 14,2 mld dolarów. W latach 2014-2018 jej wzrost szacowany jest na 18,5 procent rocznie.
Jak jednak zauważają eksperci Deloitte zaawansowany technologicznie system ochrony zdrowia będzie wytwarzał ogromne ilości informacji i danych, w związku z tym bardzo istotnym zadaniem będzie nie tylko ich interpretacja i wykorzystanie, ale także odpowiednie zabezpieczenie. Stąd rośnie waga działania zgodnie z regulacjami i obszaru compliance.

- To co zauważamy, to rosnąca liczba podmiotów zaangażowanych w system ochrony zdrowia. Postęp technologiczny sprawił, że informacje medyczne nie krążą jedynie pomiędzy lekarzem a pacjentem. Zadaniem, przed którym stoi obecnie ochrona zdrowia na całym świecie, to taka ochrona poufnych danych, która gwarantuje pacjentom anonimowość, a z kolei lekarzy nie narazi na utratę wiarygodności i zaufania. Branża medyczna na całym świecie musi się więc nauczyć odpowiedniego zarządzania ryzykiem – mówi Oliver Murphy.

Innym zagadnieniem, które stanowi kolejne wyzwanie dla technologii informacyjnych w ochronie zdrowia jest interoperacyjność systemów IT.

Cały raport jest dostępny na stronie Deloitte.