Koszty uzyskania przychodów w działalności medycznej

Osoby prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia mogą płacić podatek od osiąganego dochodu. Istotnym elementem mającym wpływ na wysokość dochodu są koszty. Podatnicy mogą mieć skłonność do zaliczania wszelkich wydatków do kosztów uzyskania przychodów w celu minimalizacji obciążeń podatkowych. Nie każdy jednak wydatek może zostać ujęty w kosztach. W przepisach została zawarta definicja kosztów podatkowych. Zarazem jednak określono zdarzenia, których wystąpienie nie może prowadzić do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Normy dotyczące niezaliczania wydatków do kosztów podatkowych zawarte są w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.
Zasady dotyczące niezaliczania wydatków do kosztów podatkowych wymagają zwrócenia uwagi na wiele czynników. Ich identyfikacja należy do trudnych zagadnień związanych z podatkami. Nawet podstawowe zasady reguły nieujmowania pewnych zdarzeń w kosztach podatkowych są skomplikowane i mogą przyczyniać się do popełnienia błędu.

Koszty podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych

Omawiając koszty, które nie mogą pomniejszyć osiąganych przez nas przychodów, należy zwrócić uwagę na definicję kosztów podatkowych oraz katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów.

Koszty niedotyczące świadczeń medycznych w świetle podatkowej definicji kosztów

Według art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. za koszty podatkowe uznaje się wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Sama definicja kosztów podatkowych nie jest jednoznaczna. Może być ona różnie interpretowana. Należy pamiętać, że osoba świadcząca usługi w zakresie ochrony zdrowia powinna wykazać istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy konkretnym poniesionym wydatkiem a wielkością uzyskanego przychodu lub możliwością funkcjonowania źródeł przychodu. Oznacza to konieczność logicznego i racjonalnego uzasadnienia zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów podatkowych. Należy wykazać, że dany wydatek dał nam możliwość uzyskania przychodu lub też zapewnił możliwość funkcjonowania prowadzonej przez nas działalności1.
W efekcie występują pewne wydatki, które nie mogą być zaliczone do koszów prowadzonej działalności, jeżeli nie przystają one do wskazanej podstawowej definicji kosztów.
Organy podatkowe generalnie są przeciwne zaliczaniu do kosztów podatkowych skutków zdarzeń związanych z realizacją celów osobistych. Nie będą zatem kosztem wydatki, które służą zaspokajaniu osobistych potrzeb medyka, np. wyjazd na wakacje, udział w kursie szydełkowania. Nie przyczyniają się one bowiem w żaden sposób do osiągania przychodów. Do takich wydatków zalicza się również zakup odzieży.

Przykład

Maciej Wspierający prowadzący indywidualną praktykę lekarską zawarł kontrakt z przychodnią podstawowej opieki zdrowotnej. W ramach umowy odbywa wizyty domowe u pacjentów. W listopadzie zakupił między innymi kurtkę ocieplaną za 450 zł, czapkę za 85 zł oraz szalik za 140 zł. Pomimo faktu, że niezbędne jest posiadanie kurtki, czapki, szalika w celu dotarcia do pacjenta, chociażby ze względu na warunki klimatyczne panujące w Polsce, to powyższe wydatki nie będą mogły być zaliczone do podatkowych kosztów. Organy podatkowe uznają, że zakup odzieży nie służy jedynie dla potrzeb prowadzonej działalności, a ma także charakter osobisty i nie spełnia ustawowej definicji kosztów uzyskania przychodów.
Nie można jednak generalnie stwierdzić, że żadne wydatki na elementy garderoby nie mogą zostać zaliczone do kosztów. Inna sytuacja będzie dla ubioru ochronnego (np. jednorazowych rękawiczek czy fartucha lekarskiego), które mogą zostać uznane za niezbędne do prowadzonej działalności, a zarazem nie służą celom osobistym i tym samym mogą zostać zaklasyfikowane do kosztów podatkowych.
Innym przykładem wydatku niezaliczanego do kosztów uzyskania przychodów są mandaty za przekroczenie prędkości. Nawet jeśli przekroczenie prędkości będzie uzasadnione pilnością wezwania do osoby chorej, to organy podatkowe nie pozwalają zaliczyć takiego wydatku w koszty. Argumentują, że w razie konieczności szybkiego dojazdu należy korzystać z pojazdów uprzywilejowanych, natomiast sam mandat nie ma związku z osiągnięciem przychodu, tylko jest efektem naruszenia przepisów kodeksu drogowego.

Katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów

Artykuł 23 u.p.d.o.f. zawiera bardzo liczny katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów. Dotyczą one różnych sytuacji, których wystąpienie powoduje brak możliwości ujęcia ich w kosztach podatkowych. Można je sklasyfikować według następujących grup2:

  • bezwzględnie nieuznane za koszt podatkowy;
  • nieuznane za koszt w terminach i kwotach wskazanych w konkretnym przepisie;
  • nieuznane za koszt ze względu na niespełnienie określonych warunków;
  • dotyczące sankcji;
  • dotyczące wynagrodzeń za pracę;
  • dotyczące operacji na rynkach finansowych;
  • dotyczące zakupu środków trwałych i ich amortyzacji.

Jednym z przykładów kosztów niezaliczanych do kosztów podatkowych są wynagrodzenia na rzecz małżonka podatnika.

Przykład

Maciej Wspierający prowadzący indywidualną praktykę lekarską postanowił zatrudnić swoją małżonkę Annę na stanowisku rejestratorki z pensją 2400 zł. Chociaż formalnie zostałaby zawarta umowa o pracę pomiędzy Anną a Maciejem Wspierającym i faktycznie co miesiąc za wykonaną pracę następowałaby zapłata, to ze względu na art. 23 ust. 1 pkt 10 u.p.d.o.f. kwota 2400 zł w całości nie mogłaby pomniejszyć przychodów Macieja Wspierającego.
Innym przykładem wydatków niezaliczanych do kosztów podatkowych zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 11 u.p.d.o.f. są darowizny. Przekazanie np. leków lub częściowo zużytego sprzętu na cele charytatywne lub dla innej jednostki z punktu widzenia podatkowego niekoniecznie jest opłacalne. Wartość przekazanych leków lub sprzętu nie będzie mogła być ujęta w firmowych kosztach.
Każda z powyższych grup kosztów zawiera co najmniej kilka różnych zdarzeń powodujących niezaliczanie wydatku do kosztów uzyskania przychodów.
(...)