Tak wysoką, 9. pozycję w światowym rankingu, Polska osiągnęła w latach 2020-2022, podczas gdy po roku 2022 nastąpiła stagnacja. Negatywne skutki społeczno-ekonomiczne obserwowanego w latach 2022-2024 spowolnienia są dla Polski bardzo znaczące: nie utworzono ponad 600 miejsc pracy w sektorze badań i rozwoju, utracono prawie 250 milionów dolarów wartości ekonomicznej inwestycji w badania i rozwój, a ponad 3000 pacjentów nie uzyskało dostępu do najnowocześniejszych terapii eksperymentalnych w ramach komercyjnych badań klinicznych – takie wnioski płyną z raportu przygotowanego przez INFARMA.
– W latach 2020–2022 Polsce udało się zwiększyć swój udział w rynku do 9. miejsca na świecie i 6. w Europie, ale wzrost udziału Polski w rynku zatrzymał się po 2022 r. Wyniki te powinny być sygnałem ostrzegawczym dla krajowych interesariuszy, aby zapobiec spadkowi udziału w rynku. Bez znaczących, odważnych działań i środków mających na celu zwiększenie atrakcyjności Polski dla firm farmaceutycznych i biotechnologicznych - sponsorów badań klinicznych, Polska ryzykuje utratą swojego udziału w rynku, co miałoby poważne konsekwencje społeczno-ekonomiczne – wskazuje dr Vladimir Misik, autor wiodący raportu, związany z firmą LongTaal, która analizuje rynki badań klinicznych na świecie.
Zatrzymać spadek
Polski rynek komercyjnych badań klinicznych jest wart ponad 2,2 miliarda dolarów (dla porównania, w 2020 roku był wart 1,4 miliarda dolarów), co stanowi znaczącą część wszystkich nakładów na badania i rozwój (B+R) w naszym kraju. Sektor iBPCT (innowacyjnych biofarmaceutycznych komercyjnych badań klinicznych) w Polsce tworzy 9,4 tys. miejsc pracy. O wartości tych liczb świadczy fakt, że Polska zajmuje aktualnie 9. miejsce w światowym rankingu największych rynków komercyjnych badań klinicznych.
Polska mierzy się z nowymi globalnymi wyzwaniami: pandemią COVID-19, krótkim postpandemicznym boomem w badaniach klinicznych na świecie, wojną w Ukrainie, a następnie znaczącym spadkiem popytu na działalność badawczo-rozwojową z powodu niedoboru finansowania w sektorze biotechnologii, jak również spadkiem konkurencyjności Unii Europejskiej na rynku globalnym. Udział rynku europejskiego zmniejsza się na rzecz krajów Azji i Pacyfiku oraz Ameryki Południowej.
Nie wypaść z obiegu?
Jak zachować wysokie miejsce na rynku badań medycznych – o tym mówią rekomendacje zawarte w raporcie. Konkurencyjność Polski jako miejsca prowadzenia badań klinicznych spada, dlatego warto wypracować jednolitą strategię działania, jak ma to miejsce w przypadku innych krajów, np. Hiszpanii, która jest liderem rynku europejskiego.
– W naszym raporcie z 2021 r. zidentyfikowaliśmy wyraźną szansę dla Polski na dalszy wzrost udziału w światowym rynku badań klinicznych pod warunkiem wdrożenia ukierunkowanych działań. Wzrost udziału Polski w rynku zatrzymał się po 2022 r. Wyniki te powinny być sygnałem ostrzegawczym dla krajowych interesariuszy. Bez znaczących, odważnych działań i środków, mających na celu zwiększenie atrakcyjności Polski dla firm farmaceutycznych i biotechnologicznych – sponsorów badań klinicznych, Polska ryzykuje utratą swojego udziału w rynku, co miałoby poważne konsekwencje społeczno-ekonomiczne – wskazuje dr Vladimir Misik.
Wzorem dla Polski może być doświadczenie krajów, które już od pewnego czasu stosują zachęty niefinansowe (legislacyjne, instytucjonalne) i finansowe.
– Zaliczają się do tego takie działania jak przepisy korzystne zarówno z perspektywy ośrodka badawczego, jak i pacjenta, wsparcie ze strony instytucji i programów krajowych, ułatwienia dla prowadzenia współpracy międzynarodowej. Tylko natychmiastowe i wspólne działania wszystkich interesariuszy uchronią nas przed powieleniem losu Niemiec, które w latach 2020-2024 straciły ponad 15 proc. udziału w rynku. Nasz raport pokazuje, jakie skutki społeczno-ekonomiczne już ponieśliśmy w wyniku stagnacji rynku w Polsce w latach 2022-2024 – wylicza Agnieszka Skoczylas, prezes Polskiego Związku Pracodawców Firm Prowadzących Badania Kliniczne.
Cena promocyjna: 125.1 zł
|Cena regularna: 139 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 83.4 zł
Zyskują pacjenci i gospodarka
A jest o co walczyć, w 2024 roku z innowacyjnych terapii w badaniach klinicznych skorzystało 26,8 tys. pacjentów w Polsce. Z dostępnością badań na poziomie 103 proc. w porównaniu z USA, nasz kraj zajmuje czołowe miejsce wśród krajów o wysokim poziomie dostępności badań klinicznych dla pacjentów (7. miejsce na świecie), wyprzedzając m.in. Niemcy, czy Francję. Potwierdza to, że badania kliniczne przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego, dostępu pacjentów do innowacyjnych terapii lekowych i poprawy zdrowia.
– Polska znajduje się dziś w szczególnym punkcie rozwoju sektora badań klinicznych – obszaru kluczowego dla nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy, danych i innowacjach. Aby Polska mogła utrzymać swoją pozycję, nie możemy opierać się wyłącznie na dotychczasowych osiągnięciach, potrzebujemy strategii na przyszłość – zwraca uwagę Wiktor Janicki, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA.
Kluczowe wyzwania to usprawnienia procedur opiniowania i rejestracji badań klinicznych, precyzyjnego uregulowania zasad wykorzystania dokumentacji medycznej w formie elektronicznej dla potrzeb zdalnego monitoringu oraz stosowania elektronicznych formularzy zgody pacjenta. Dostępność nowoczesnych narzędzi cyfrowych, takich jak zintegrowane systemy dokumentacji medycznej, Internetowe Konto Pacjenta oraz platforma P1, zapewnia Polsce istotną przewagę konkurencyjną w skali europejskiej i globalnej. Jako państwo o dużym potencjale innowacyjnym nie wymagamy znaczących nakładów inwestycyjnych. Brak wykorzystania tego potencjału odzwierciedla się w niepokojących tendencjach obserwowanych w ostatnich dwóch latach.
– Branża badań klinicznych nie tylko zainicjowała, ale również powinna konsekwentnie rozwijać współpracę ze środowiskiem pacjentów i organizacji pacjenckich, szczególnie w zakresie planowania badań, przygotowywania protokołów oraz oceny wykonalności projektów. Pacjenci aktywnie uczestniczą również w procesie etycznej oceny badań klinicznych, co stanowi ważny element budowania zaufania społecznego i jakości systemu – podkreśla Aneta Sitarska-Haber, wiceprezes Stowarzyszenia na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych (GCPPL).
Czytaj także: NRL: Ustawa o badaniach klinicznych wymaga pilnej poprawy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
