Nowela uchwalona przez Sejm 24 czerwca br. dotyczy rozszerzenia zakresu zadań Agencji Badań Medycznych o wspieranie działalności innowacyjnej w ochronie zdrowia przez możliwość udzielania dofinansowania na realizację eksperymentów badawczych w rozumieniu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, np. dotyczących zapobiegania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19.

Czytaj również: Rząd za rozszerzeniem kompetencji Agencji Badań Medycznych>>

Senat, uzasadniając wniosek o odrzucenie nowelizacji, m.in. wskazywał, że "nie negując potrzeby wspierania rozwoju nauki, innowacyjności i wiedzy, w tym badań i eksperymentów badawczych, Senat stoi na stanowisku, że rozwój ten nie powinien odbywać się kosztem świadczeń zdrowotnych dla obywateli".

Zdaniem senatorów korzystanie przez ABM ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia oznacza uszczuplenie środków ze składek na ubezpieczenie zdrowotne, które powinny być przeznaczone za zabezpieczenie świadczeń zdrowotnych i zwiększenie ich dostępności. W ocenie Senatu należy poszukiwać innych źródeł finansowania działalności ABM.

Po odrzuceniu przez Sejm uchwały Senatu ustawa trafi do podpisu prezydenta. 

Jakie rozwiązania przewiduje nowelizacja?

ABM będzie miała możliwość doboru właściwego wsparcia merytorycznego na potrzeby realizowanych przez siebie działań. W tym celu – jak wynika z uzasadnienia – wyłączono stosowanie przepisów o zamówieniach publicznych w odniesieniu do angażowania ekspertów (będących osobami fizycznymi) do oceny wniosków o dofinansowanie oraz innych ocen i opinii dotyczących realizacji zadań Agencji.

Sejm przyjął nowelę tylko z poprawkami PiS. W myśl jednej z nich doprecyzowano, że administratorem systemu zarządzającego TOPSOR jest NFZ. Inna z poprawek dotyczy z kolei refundacji leków. Jak wyjaśniał w czasie prac w komisji wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski, prezes NFZ będzie miał możliwość, za zgodą ministra zdrowia, zdecydować się na finasowanie leku, dla którego nie wydano kolejnych decyzji o objęciu refundacją.

Posłowie opozycji i Biuro Analiz Sejmowych zwróciło uwagę, że kilka z poprawek nie dotyczy ABM – wykracza poza zakres merytoryczny przedłożenia. Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski wytłumaczył w czasie prac komisji, że doprecyzowuje ona pewne zapisy.

Posłowie opozycji (KO i Polska 2050) zgłosili trzy poprawki, jednak nie uzyskały one akceptacji w Sejmie. Poprawka koła Polska 2050 dotyczyła wykreślenia z noweli zmian niedotyczących działalności ABM. Wojciech Maksymowicz (Polska 2050) w czasie prac w komisji zwrócił uwagę na to, że w ustawie o ABM pojawiło się kilka artykułów – w sumie na 9 artykułów – 7 artykułów – nie dotyczących ABM. Przepadła też poprawka KO, która wykreślała możliwość wykorzystania środków z odpisu w kolejnych latach. Jednak ten zapis pozostał w noweli – daje on możliwość przeznaczenia środków finansowych z odpisu na realizację i finansowanie zadań niewykorzystanych w danym roku kalendarzowym na lata następne z przeznaczeniem na cel, na jaki zostały przyznane.