Ministerstwo Obrony Narodowej konieczność nowelizacji przepisów ustawy o obronie Ojczyzny uzasadnia koniecznością wzmocnienia liczbowego i jakościowego Sił Zbrojnych. Ustawa ma m.in. usprawnić procesu naboru i przebiegu służby wojskowej, zwiększyć motywację żołnierzy zawodowych do podejmowania nauki poza granicami państwa, podnieść wysokość odszkodowań przypadku śmierci żołnierza, w następstwie wypadku podczas służby wojskowej. Potrzebę zmiany przepisów resort argumentował też zwiększeniem intensywności zakupów uzbrojenia i sprzętu wojskowego (w tym również od partnerów zagranicznych), co przekłada się na konieczność zmiany uregulowań prawnych w zakresie funkcjonowania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych oraz systemu kierowania żołnierzy zawodowych na naukę (w tym poza granice państwa, również w celu nabywania kwalifikacji do obsługi nowo wprowadzanego uzbrojenia i sprzętu wojskowego).
Najważniejsze zmiany w ustawie:
- Nowe zadania dla Dowódcy Operacyjnego i Dowódcy WOT w zakresie reagowania NATO/UE oraz zarządzania kryzysowego.
- Usprawnienie funkcjonowania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, w tym możliwość otwierania rachunków w bankach centralnych innych państw.
- Ułatwienia budżetowe – zwiększenie środków na Fundusz bez konieczności zmiany jego planu finansowego.
- Obowiązkowe badania lekarskie i psychologiczne dla wszystkich kandydatów do służby, bez względu na pozytywne wyniki badań przeprowadzonych w ramach kwalifikacji wojskowej.
- Umożliwienie pobytu za granicą z rodziną żołnierzowi zawodowemu wysłanemu na studia lub naukę, oraz na straż, kurs, specjalizację lub inne formy szkolenia i doskonalenia trwające dłużej niż 6 miesięcy.
- Nowe zasady zwrotu kosztów nauki, w tym kosztów utrzymania rodziny, z limitem 60-krotności najniższego uposażenia.
- Określenie dotacji celowych dla organizacji proobronnych.
- Doprecyzowanie zasad zwolnienia ze służby zawodowej i niezawodowej.
- Nowe zasady mianowania na podporucznika i kaprala (mianowane na podporucznika i kaprala będą osoby z pozytywną opinią w ocenie służbowej, a nie jak obecnie tylko z bardzo dobrą opinią) oraz przeprowadzenia egzaminu podoficerskiego).
- Uproszczenie procedury przenoszenia funkcjonariuszy do służby wojskowej.
- Ubezpieczenie żołnierzy pełniących służbę w strefie działań wojennych, poza granicami państwa.
- Wprowadzenie zakazu podległości służbowej między bezpośrednio spokrewnionymi w jednostce wojskowej.
- Umożliwienie finansowania opieki nad psami i końmi wycofanymi ze służby przed dniem 21 grudnia 2021 r..
- Ochrona rodziców sprawujących opiekę nad dzieckiem do 8 roku życia – zakaz jednoczesnego wysyłania obojga rodziców-żołnierzy poza miejsce służby.
- Rozszerzenie kompetencji dyscyplinarnych dowódców- drobne kary dyscyplinarne będzie mógł wymierzać dowódca bataliony i dowódca kompanii.
- Ograniczenie biurokracji przy przyznawaniu dodatków służbowych: za długoletnią służbę, z tytułu pełnienia służby w jednostce wojskowej, motywacyjnego.
- Doprecyzowanie zasad odbywania podróży służbowych i przekwalifikowania.
- Wprowadzenie świadczenia motywacyjnego dla żołnierzy niezawodowych.
- Podwyższenie odszkodowań za wypadki i śmierć żołnierza w związku ze służbą.
- Możliwość przydziałów mobilizacyjnych do struktur międzynarodowych i wojsk obcych żołnierzom pasywnej rezerwy.
- Nowe regulacje dotyczące doręczania wezwań i nakładania świadczeń osobistych i rzeczowych.
- Nowe przepisy dotyczące zakaz fotografowania i filmowania obiektów wojskowych bez zezwolenia.
Zmiany w innych ustawach
Nowela umożliwia też emisję obligacji gwarantowanych przez Skarb Państwa, w tym na rzecz Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Wprowadza też zwrot kosztów przejazdu dla osób uczestniczących w ćwiczeniach wojskowych między 1 stycznia a 29 września 2023 r. Nowe zasady dotyczące nauki za granicą obowiązują także osoby już uczące się w dniu wejścia ustawy w życie.
Ustawa przewiduje też podwyższone odszkodowania za śmierć żołnierza dotyczą zdarzeń po 1 stycznia 2024 r.
Nowe regulacje zaczną obowiązywać po 14 dniach od ogłoszenia.
