W szkole którą kieruję powstał wakat nauczyciela geografii i wos. Kilka lat wcześniej z radą Pedagogiczną ustaliliśmy, że obowiązkiem dyrektora jest szukać nauczycieli którzy będą zatrudnieni na jak największą część etatu (najlepiej na całym) tak aby nauczyciel czuł się pracownikiem właśnie naszej szkoły, a nie jeździł od jednej do drugiej. Takie stanowisko zgłosiłem do Powiatowego Urzędu Pracy. Okazało się że takiej osoby nie ma z wyjątkiem mojego syna.
Czy złamałem jakiekolwiek prawo zatrudniając syna zgodnie z kwalifikacjami, pozytywną opinią RP, pozytywną opinią KO?
Odpowiedź
Każdy nauczyciel (również syn dyrektora szkoły), który posiada kwalifikacje do nauczania określonych przedmiotów w danym typie szkoły może zostać w niej zatrudniony. Według mojej opinii zakaz zatrudniania małżonka oraz osób pozostających ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w przypadku nauczycieli nie ma zastosowania. Dyrektor szkoły postąpiłby niezgodnie z przepisami tylko wówczas, gdyby zatrudnił syna na stanowisku innym niż na stanowisku nauczyciela.
Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty , działalnością szkoły kieruje dyrektor szkoły. W kontekście zadanego pytania należy pamiętać, że zgodnie z art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy o systemie oświaty , to dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. W związku z tym dyrektor szkoły w szczególności decyduje w sprawach zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły. W zaistniałej sytuacji przepis ten jest bardzo istotny, gdyż wynika z niego, że dyrektor szkoły nie musi się tłumaczyć ze swojej polityki kadrowej w taki sposób, że ustalił coś z radą pedagogiczną. Proszę pamiętać, że decyzje kadrowe w szkole podejmuje dyrektor szkoły, a nie rada pedagogiczna, czy inny organ. Kompetencje rady pedagogicznej zostały ściśle określone w art. 41 ustawy o systemie oświaty . Zatem, jak wynika z podstawowych kompetencji, rada pedagogiczna nie odpowiada za politykę kadrową w szkole.
Jak wynika z treści pytania dyrektor szkoły zatrudnił na stanowisku nauczyciela swojego syna. Zakładam jednak, że zatrudniony nauczyciel, który jednocześnie jest synem dyrektora szkoły spełnia wymagania stawiane wobec nauczycieli, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400) i posiada kwalifikacje do nauczania w danym typie szkoły geografii i wiedzy o społeczeństwie. Moim zdaniem jedyną nieprawidłowością, jaka mogłaby zaistnieć przy zatrudnieniu syna na stanowisku nauczyciela w szkole byłaby sytuacja, że zostaje on zatrudniony bez kwalifikacji bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą, czyli kuratorium oświaty. Wprawdzie w art. 26 ustawy o pracownikach samorządowych zostało określone, że małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli nie mogą być m.in. zatrudnieni w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych (np. szkoła), to jednak należy pamiętać, że zgodnie z art. 3 tej ustawy przepis ten nie ma zastosowania w stosunku do pracowników zatrudnionych w jednostkach, których status prawny określają odrębne przepisy. W związku z tym, że status prawny nauczycieli określają przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) należy wnioskować, że zakaz zatrudniania małżonka oraz osób pozostających ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w przypadku nauczycieli nie ma zastosowania. Należy jednak pamiętać, że odmiennie przedstawia się sytuacja pozostałych pracowników zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 5d u.s.o. status prawny pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają przepisy o pracownikach samorządowych. Art. 5d został dodany przez art. 2 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych i ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 122, poz. 1020) zmieniającej ustawę o systemie oświaty z dniem 7 sierpnia 2005 r. Jak z tego wynika od tego dnia w szkołach zatrudnianie pracowników niebędących nauczycielami powinno się odbywać na podstawie ww. ustawy o pracownikach samorządowych. Zatem dyrektor szkoły postąpiłby niezgodnie z przepisami, gdyby zatrudnił w szkole syna na stanowisku innym niż nauczyciel.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)
Czy złamałem jakiekolwiek prawo zatrudniając syna zgodnie z kwalifikacjami, pozytywną opinią RP, pozytywną opinią KO?
Odpowiedź
Każdy nauczyciel (również syn dyrektora szkoły), który posiada kwalifikacje do nauczania określonych przedmiotów w danym typie szkoły może zostać w niej zatrudniony. Według mojej opinii zakaz zatrudniania małżonka oraz osób pozostających ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w przypadku nauczycieli nie ma zastosowania. Dyrektor szkoły postąpiłby niezgodnie z przepisami tylko wówczas, gdyby zatrudnił syna na stanowisku innym niż na stanowisku nauczyciela.
Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty , działalnością szkoły kieruje dyrektor szkoły. W kontekście zadanego pytania należy pamiętać, że zgodnie z art. 39 ust. 3 pkt 1 ustawy o systemie oświaty , to dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. W związku z tym dyrektor szkoły w szczególności decyduje w sprawach zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły. W zaistniałej sytuacji przepis ten jest bardzo istotny, gdyż wynika z niego, że dyrektor szkoły nie musi się tłumaczyć ze swojej polityki kadrowej w taki sposób, że ustalił coś z radą pedagogiczną. Proszę pamiętać, że decyzje kadrowe w szkole podejmuje dyrektor szkoły, a nie rada pedagogiczna, czy inny organ. Kompetencje rady pedagogicznej zostały ściśle określone w art. 41 ustawy o systemie oświaty . Zatem, jak wynika z podstawowych kompetencji, rada pedagogiczna nie odpowiada za politykę kadrową w szkole.
Jak wynika z treści pytania dyrektor szkoły zatrudnił na stanowisku nauczyciela swojego syna. Zakładam jednak, że zatrudniony nauczyciel, który jednocześnie jest synem dyrektora szkoły spełnia wymagania stawiane wobec nauczycieli, które zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400) i posiada kwalifikacje do nauczania w danym typie szkoły geografii i wiedzy o społeczeństwie. Moim zdaniem jedyną nieprawidłowością, jaka mogłaby zaistnieć przy zatrudnieniu syna na stanowisku nauczyciela w szkole byłaby sytuacja, że zostaje on zatrudniony bez kwalifikacji bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą, czyli kuratorium oświaty. Wprawdzie w art. 26 ustawy o pracownikach samorządowych zostało określone, że małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli nie mogą być m.in. zatrudnieni w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych (np. szkoła), to jednak należy pamiętać, że zgodnie z art. 3 tej ustawy przepis ten nie ma zastosowania w stosunku do pracowników zatrudnionych w jednostkach, których status prawny określają odrębne przepisy. W związku z tym, że status prawny nauczycieli określają przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) należy wnioskować, że zakaz zatrudniania małżonka oraz osób pozostających ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w przypadku nauczycieli nie ma zastosowania. Należy jednak pamiętać, że odmiennie przedstawia się sytuacja pozostałych pracowników zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 5d u.s.o. status prawny pracowników niebędących nauczycielami zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają przepisy o pracownikach samorządowych. Art. 5d został dodany przez art. 2 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych i ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 122, poz. 1020) zmieniającej ustawę o systemie oświaty z dniem 7 sierpnia 2005 r. Jak z tego wynika od tego dnia w szkołach zatrudnianie pracowników niebędących nauczycielami powinno się odbywać na podstawie ww. ustawy o pracownikach samorządowych. Zatem dyrektor szkoły postąpiłby niezgodnie z przepisami, gdyby zatrudnił w szkole syna na stanowisku innym niż nauczyciel.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)