Wniosek ws. odwołania dyrektora szkoły musi spełniać warunki formalne

Wniosek dotyczący odwołania dyrektora musi spełniać warunki formalne. Tylko taki jest wiążący dla organu prowadzącego szkołę i może stanowić podstawę do odwołania nauczyciela z kierowniczego stanowiska uznał NSA.

Zarząd powiatu na wniosek kuratora oświaty odwołał bez wypowiedzenia, dyrektora ze sprawowanego przez niego stanowiska. W uzasadnieniu wniosku kurator przywołał liczne poważne nieprawidłowości w zarządzaniu szkołą, miedzy innymi niewykonanie zaleceń pokontrolnych, nieumiejętność wyciągania wniosków z uwag i zaleceń pokontrolnych, podejmowanie działań i decyzji niezgodnych z prawem oświatowym, brak skutecznego nadzoru pedagogicznego nad pracą nauczycieli. Zarząd powiatu podkreślił, że jest związany wnioskiem kuratora. Zgodnie bowiem z art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), organ który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie złożenia wniosku przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Organem uprawnionym do działania w sprawie jest zarząd powiatu, który jednocześnie posiada kompetencje do zatrudniania i zwalniania kierowników jednostek organizacyjnych powiatu. Odwołanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora w przypadku spełnienia przesłanek formalnych jest obligatoryjne.

Dyrektor zaskarżył uchwałę. W uzasadnieniu wskazał, iż została ona podjęta w oparciu o nierzeczywiste przyczyny, a uzasadnienie jej wskazuje na dowolną i arbitralną ocenę sprawy dokonaną przez kuratora oświaty. Ponadto kurator w trybie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm nie wydał decyzji, w której stwierdził, że szkoła prowadzi działalność z naruszeniem przepisów prawa i nie polecił usunięcia uchybień w wyznaczonym terminie. Wobec tego wniosek o odwołanie ze stanowiska dyrektora, bez wypowiedzenia, na podstawie art. 34 ust. 2a ustawy o systemie oświaty , jest bezpodstawny i sprzeczny z prawem.

NSA rozpartując sprawę przypomniał, iż odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego nie może mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, przyczyny odwołania powinny być dokładnie i szczegółowo wyjaśnione. Po złożeniu zatem stosownego wniosku na podstawie art. 34 ust. 2a  ustawy o systemie oświaty  przez organ nadzoru pedagogicznego – bez którego procedowanie jest niemożliwe – organ prowadzący szkołę lub placówkę ma obowiązek przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, czy spełnione zostały przesłanki formalne wynikające ze wskazanej podstawy prawnej wniosku. Zdaniem NSA w sprawie należało zażądać od organu nadzoru pedagogicznego ostatecznej decyzji wydanej na podstawie art. 34 ust. 1  ustawy o systemie oświaty , stwierdzającej usunięcie uchybień w wyznaczonym terminie dotyczących naruszenia przez szkołę w ramach prowadzonej działalności przepisów  ustawy o systemie oświaty . Brak takiej decyzji lub usunięcie stwierdzonych uchybień uniemożliwia złożenie w tym zakresie wniosku przez organ nadzoru pedagogicznego, a gdyby taki wniosek został złożony to organ prowadzący szkołę lub placówkę powinien odmówić odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego.

NSA podkreślił, iż zakres swobody organu gminy przy odwołaniu nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły jest ograniczony przepisami prawa oświatowego, a sfera uznania tego organu jest co prawda znaczna, ale niepełna, bo musi on uwzględniać między innymi ograniczenia wyraźnie ustanowione w art. 38  ustawy o systemie oświaty . Przepis ten - jako stwarzający gwarancje dla stabilności stosunku zatrudnienia nauczycieli - musi być zarówno przez organy decydujące, jak i przez organy nadzorujące, a także sprawujące kontrolę legalności decyzji podejmowanych w tym zakresie, traktowany ze szczególną uwagą. Jeśli bowiem ustawodawca stwarza dla pewnych wyraźnie określonych grup pracowników (w tym przypadku nauczycieli) szczególne i dosyć rygorystyczne gwarancje, to rzeczą organów kontroli prawnej jest dołożenie wszelkich starań, by gwarancje te stały się rzeczywiście funkcjonujące w praktyce. A zatem tylko wniosek spełniający warunki formalne określone w art. 34 ust. 1 i 2a  ustawy o systemie oświaty  jest wiążący dla organu prowadzącego szkołę i placówkę i może stanowić podstawę do odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego – uznał NSA.

Wyrok NSA z 29 września 2012 r., sygn. akt I OSK 1441/12, prawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)