W sprawie strona skarżąca została zobowiązana do dopłaty za pobyt ojca w domu pomocy społecznej. Nie doszło jednak do zawarcia pomiędzy kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, a skarżącą umowy określającej partycypowanie w opłatach za pobyt w DPS-ie jej ojca. Jednocześnie organ pomocowy nie dysponował również orzeczeniem sądu powszechnego zastępującym oświadczenie woli skarżącej o zobowiązaniu się do ponoszenia tychże opłat.

WSA rozpatrując skargę przypomniał, iż kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej. Ustawodawca dla owej czynności przewidział wyłącznie formę umowy, a więc porozumienia dwóch lub więcej stron ustalającego ich wzajemne prawa lub obowiązki. Istnienie umowy jest niezbędnym elementem do tego aby po stronie gminy powstało uprawnienie do domagania się zwrotu poniesionych przez gminę wydatków. Bez zawarcia owej umowy nie istnieje bowiem możliwość postawienia komukolwiek z owych osób zarzutu niewywiązania się z obowiązku ponoszenia opłat z tytułu pobytu w domu pomocy społecznej członka rodziny.

WSA wskazał na stawianą w literaturze tezę, zgodnie z która w sytuacji gdy osoby zobowiązane "odmówią zawarcia umowy, organ określi ich obowiązki w drodze decyzji administracyjnej". Stanowisko to nie dostrzega jednak, iż omawiana ustawa pozbawiona jest regulacji, która odnosiłaby się do sytuacji odmowy zawarcia umowy, a jednocześnie żaden z przepisów tej ustawy nie daje możliwości ukształtowania omawianego zobowiązania w innej formie niż umowa. Korzystanie przez podmiot prawa z autonomii woli stron i odmawianie złożenia oświadczenia woli określonej treści, a tym samym odmawianie zobowiązania się w określony sposób nie jest uprawnieniem bezwzględnym.

Zdaniem WSA dla rozwiązania zaistniałej sytuacji należy zwrócić się raczej ku instytucjom prawnym właściwym prawu cywilnemu i stwierdzić, iż stosownie do treści art. 64 Kodeksu cywilnego prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie. Jest to regulacja prawna, która znajduje zastosowanie w sytuacji gdy osoba zobowiązana do złożenia oznaczonego oświadczenia woli uchyla się od jego złożenia, bądź to poprzez milczenie, bądź wyraźną odmowę. Skoro zatem w sprawie nie doszło do zawarcia pomiędzy kierownikiem ośrodka pomocy społecznej, a skarżącą umowy określającej partycypowanie w opłatach za pobyt w DPS-ie jej ojca, a jednocześnie organ pomocowy nie dysponował orzeczeniem sądu powszechnego zastępującym oświadczenie woli skarżącej o zobowiązaniu się do ponoszenia tychże opłat w określonej wysokości, to WSA uznał za prawidłowe stanowisko organu odwoławczego o braku materialno prawnych podstaw do wszczęcia i prowadzenia postępowania w przedmiotowej sprawie.

Na podstawie: Wyrok WSA w Łodzi z 29 lutego 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 72/12, nieprawomocny