Żaden przepis ustawy o systemie oświaty nie określa zasad, na jakich szkoły mogą instalować monitoring na swoim terenie. A to oznacza, że służące poprawie bezpieczeństwa systemy łamią prawo.

Zwrócił na to uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich, do którego napływają liczne skargi na funkcjonowanie monitoringu w szkołach. Dotyczy to zarówno tych systemów, które są instalowane w ramach programu rządowego „Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach”, jak i tych, które szkoły zakładają na własną rękę. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie upoważniające organy prowadzące szkoły do instalowania w podległych placówkach kamer, oparła się na wykładni celowościowej art. 90u ust. 4 pkt 5 ustawy o systemie oświaty oraz na domniemaniu, że wolą ustawodawcy jest zgoda na podejmowanie takich działań. Zwrócił na to uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich, wyjaśniając jednocześnie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego kompetencji do wydania aktu wykonawczego nie można domniemywać z treści upoważnienia.

W konsekwencji uznać należy, że art. 90u ust. 4 pkt 5 ustawy o systemie oświaty nie może być podstawą do przyznania – w drodze rozporządzenia – organom prowadzącym szkoły uprawnień do instalowania monitoringu wizyjnego w podległych placówkach. Konsekwencją braku jakichkolwiek przepisów ustawowych dotyczących monitoringu wizyjnego szkół i placówek oświatowych jest duża swoboda organów władzy wykonawczej w decydowaniu o formach i zakresie ingerencji w sferę życia prywatnego uczniów. Przykłady nadużyć zawierają skargi kierowane do RPO. Jak z nich wynika, kamery w szkołach instalowane są nie tylko na boiskach i korytarzach, ale również w salach lekcyjnych oraz toaletach. Rzecznik zwraca również uwagę na niewspółmierną liczbę kamer do uczęszczających do szkoły uczniów. Za taki stan rzeczy odpowiadają wadliwe przepisy. § 6 ust. 5 rozporządzenia z 6 września 2007 r. zawiera ono bowiem otwarty (a nie zamknięty) katalog miejsc, w których kamery wizyjne mogą być umieszczane. Oznacza to, że dopuszczalne jest również ich instalowanie w innych miejscach wskazanych przez dyrektora szkoły lub jej organ prowadzący. Konieczna jest zmiana ustawy o systemie oświaty w takim stopniu, aby jej przepisy w sposób jasny i konkretny określały chociażby miejsca, w których instalowanie monitoringu jest dozwolone, a w których kamery umieszczane być nie mogą.


Opracowanie: Anna Dudrewicz
Źródło: Rzeczpospolita, 10 września 2010 r.