Zgodnie z obowiązującymi dziś regulacjami prawnymi zamawiający dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej w oparciu o kryteria oceny ofert określone szczegółowo w SIWZ oraz ogłoszeniu o zamówieniu. Stosownie do przepisu art. 36 ust. 1 pkt 13 p.z.p. zamawiający ma obowiązek zawrzeć w SIWZ opis kryteriów, którymi będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem ich znaczenia i sposobu oceny ofert.

Ważne przy tym pozostaje, aby sposób oceny ofert w oparciu o ustanowione kryteria zapewniał ich obiektywną ocenę i prowadził do wyboru oferty najkorzystniejszej przy poszanowaniu najważniejszych zasad i przepisów p.z.p. Każdorazowo zatem zamawiający opracowując w powyższym zakresie stosowne zapisy SIWZ lub ogłoszenia o zamówieniu powinien dążyć do całkowitej eliminacji uznaniowej i dowolnej oceny ofert.

Istotne z punktu widzenia prawidłowego przebiegu postępowania jest również wyeliminowanie sytuacji, w których może dojść do kierowania się przez członków komisji przetargowych lub osoby wykonujące czynności w postępowaniu indywidualnymi preferencjami lub odczuciami, prowadząc tym samym do subiektywnej oceny ofert w ramach ustanowionych kryteriów. Za naganne należy zatem uznać działania osób odpowiedzialnych za ocenę ofert, które wykorzystują przy ilości przyznawanych punktów w ramach ustanowionych kryteriów oceny ofert okoliczność, iż określony wykonawca jest np. im bardziej znany, bo od kilku lat dostarczał określone dobra, usługi lub roboty budowlane albo siedziba jego działalności jest zlokalizowana blisko siedziby zamawiającego.

Za naganne należy również uznać działania polegające na wyszukiwaniu w ofertach niezgodności z oczekiwaniami osób odpowiedzialnych za ocenę ofert, które nie zostały uprzednio opisane w SIWZ lub ogłoszeniu o zamówieniu i odejmowanie punktów przy ocenie poszczególnych kryteriów. Niedopuszczalne jest tym samym, z tego samego powodu uznawanie, że oferta jest niezgodna z treścią SIWZ i prowokowanie okoliczności uzasadniających jej odrzucenie. Niezwykle istotne jest zatem, aby SIWZ szczegółowo i otwarcie definiowała zasady, wg których będą punktowane określone kryteria.

Warto zatem w tym miejscu przywołać jakże aktualne i dziś stanowisko Zespołu Arbitrów przedstawione w wyroku z dnia 27 sierpnia 2007 r. (UZP/ZO/0-1373/04), w uzasadnieniu którego czytamy, że „kryteria oceny ofert powinny być tak skonstruowane, żeby do minimum ograniczyć subiektywne odczucia i osobiste preferencje członków komisji przetargowej".

Niedopuszczalne jest również jakiekolwiek doprecyzowywanie kryteriów po otwarciu ofert, np. w momencie dokonywania ich oceny. Taka okoliczność stoi bowiem w sprzeczności z zasadą przejrzystości postępowania i prowadzi do naruszenia zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Należy zatem każdorazowo pamiętać, iż wszelkie postanowienia dotyczące oceny ofert w ramach ustanowionych kryteriów oceny ofert powinny być szczegółowo opisane w SIWZ jeszcze przed wszczęciem postępowania (nie można jednak zapominać o ewentualnej możliwości dokonania zmiany SIWZ lub jej doprecyzowania podczas realizacji postępowania, jednakże nie później niż do dnia, w którym zaplanowane jest składanie i otwarcie ofert).

Zamawiający nie może zatem przyzwolić na takie postępowanie członków komisji przetargowych lub osób wykonujących czynności w postępowaniu, które polega na dookreślaniu kryteriów oceny ofert po ich otwarciu, a więc po uzyskaniu konkretnej wiedzy na temat tego jacy wykonawcy złożyli oferty oraz jakie rozwiązania oferują w złożonych ofertach.

Pełna treść komentarza praktycznego jest dostępna w programie LEX Zamówienia Publiczne.